W poniedziałek, 9 kwietnia 2024, jak poinformowała agencja prasowa Associated Press, prezydent Serbii Aleksandar Vučić ogłosił po spotkaniu ze swoim francuskim odpowiednikiem, że rząd w Belgradzie jest już blisko podpisania umowy na zakup we Francji 12 samolotów wielozadaniowych Dassault Rafale. Pierwsze informacje o negocjacjach w tej sprawie pojawiły się 21 lutego 2023 podczas Międzynarodowej Wystawy Obronnej i Konferencji IDEX 2023 w Abu Zabi w Zjednoczonych Emiratach Arabskich (Serbia negocjuje zakup 12 francuskich Rafale).
Zdjęcie poglądowe: Emma Le Rouzic, Armée de l’Air et de l’Espace
Podczas dwudniowej wizyty w Paryżu, serbski prezydent rozmawiał nie tylko z Emmanuelem Macronem, ale także urzędnikami Ministerstwa Sił Zbrojnych Francji oraz spółki Dassault Aviation, producenta i głównego integratora samolotów Rafale.
Vučić powiedział, że odbył bardzo dobrą rozmowę z Macronem w poniedziałek wieczorem, która trwała ponad trzy godziny, i że osiągnęli konkretne ustalenia dotyczące zakupu samolotów Rafale. Powiedział, że odpowiednie umowy zostaną podpisane w ciągu najbliższych dwóch miesięcy w obecności prezydenta Francji, dodając, że zakup samolotów drastycznie poszerzy współpracę, nie tylko wojskową, między dwoma państwami.
Szczegóły finansowe potencjalnej umowy nie zostały upublicznione, ale prorządowe serbskie media oszacowały ją na około 3 mld EUR (12,8 mld zł) dla całego pakietu (według wcześniejszych doniesień obejmującego pociski rakietowe klasy powietrze-powietrze MBDA MICA i Meteor).
Serbia stara się o zakup zachodnich samolotów bojowych, gdyż na rynku brakuje części zamiennych do użytkowanych MiG-29 w związku z sankcjami nałożonymi przez Zachód na Rosję po jej agresji na Ukrainę.
Co ciekawe, już 11 kwietnia 2022 Vučić informował o zainteresowaniu zachodnimi samolotami bojowymi tego typu, ale na początku była mowa o 6 samolotach.
Obecnie, trzonem serbskich wojsk lotniczych i obrony powietrznej (Ratno vazduhoplovstvo i protivvazduhoplovna odbrana Vojske Srbije, RV i PVO) jest 15 samolotów myśliwskich MiG-29, w tym 4 MiG-29S podarowane przez Białoruś 24 kwietnia i 17 maja 2021, 4 MiG-29A i 2 MiG-29UB podarowane przez Rosję w październiku 2017 oraz 3 MiG-29B i 2 MiG-29UB odziedziczone po Jugosławii. Ich uzupełnieniem jest 17 lekkich samolotów szturmowych SOKO J-22 Orao.
W maju 2021 wycofano ostatnie dwa egzemplarze samolotów myśliwskich MiG-21 i Serbia potrzebuje wzmocnienia potencjału. Zwłaszcza, że na zakup 12 używanych Rafale B/C (F3-R) w 2021 zdecydowała się Chorwacja, politycznie i historycznie skonfliktowana z Serbią (Chorwacja odebrała pierwszy z 12 samolotów Rafale, Serbia wycofała samoloty MiG-21).
Podczas rozmów z Macronem w Paryżu obaj mężowie stanu rozmawiali również o napięciach w nieuznawanym przez Belgrad Kosowie, a także o współpracy w dziedzinie technologii jądrowej i ewentualnej budowie elektrowni jądrowej w Serbii.
Jak dodaje Associated Press, krytycy dozbrajania Serbii twierdzą też, że sprzedaż zaawansowanych francuskich samolotów mogłaby skłonić Vucicia do interwencji wojskowej w sąsiednim Kosowie. W ubiegłych latach Serbia kupowała uzbrojenie głównie w Rosji (samobieżne zestawy artyleryjsko-rakietowe Pancyr-S1, a wcześniej rozważano S-400 Triumf, a także 9K37M Buk-M1, 9K317E Buk-M2E lub 2K22 Tunguska) i Chinach (system przeciwlotniczy FK-3, bezzałogowce CH-92A) czy używane śmigłowce Mi-35P od Cypru, ale w ostatnim czasie pojawiły się też europejskie zakupy (dwa samoloty Airbus C295, 9 śmigłowców H145M plus kolejne czy zestawy przeciwlotnicze MBDA Mistral 3), jak również stawianie na rozwiązania krajowe (np. system rakietowy ALAS).
Rafale francuskim hitem eksportowym?
Dassault Aviation uzyskała lub uzyska niebawem zamówienia na 310 samolotów Rafale (razem z 24 z zasobów francuskiego wojska) dla siedmiu państw: Chorwacji (12 egzemplarzy), Grecji (24), Egiptu (kolejne 30 egz. do 24 użytkowanych), Indii (36 w wojskach lotniczych + zamówione 26 Rafale M dla marynarki wojennej), Indonezji (42), Kataru (36) i Zjednoczonych Emiratów Arabskich (80). Z tej sumy 218 już zostało zakontraktowanych (w 2023 spółka dostarczyła 13 samolotów, podczas gdy rok wcześniej 14).
Wcześniej informowano o zainteresowaniu pozyskaniem 16 egzemplarzy Rafale przez Kolumbię, ale negocjacje przerwano i obecnie jedynym oferentem jest Lockheed Martin z F-16C/D Block 70/72. 23 października 2023 media arabskie informowały o rozmowach francusko-saudyjskich ws. tych samolotów. Zainteresowane mają być również Irak, Uzbekistan (24 egz.) i Kazachstan.
Pod koniec grudnia 2023 Francja zamówiła kolejne 42 zmodernizowane samoloty wielozadaniowe Rafale F4 w ramach tzw. transzy 5 za ponad 5 mld EUR. Poprzednia umowa na 30 samolotów Rafale F4 została podpisana 14 stycznia 2019. Odbiory rozpoczęły się 2 marca 2023. Wcześniej, zamówiono 222 samoloty Rafale wszystkich standardów i wariantów (13 w 1993, 48 w 1999, 59 w 2004, 60 w 2009, wspomniane 30 w 2019 i 12 w 2021), ale tak jak napisano, 24 odsprzedano.
Komentarze
Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.