20 stycznia ministerstwo obrony Chorwacji wysłało zaproszenie do składania ofert (Request for Proposals, RfP) w powtórzonym postępowaniu na nowe wielozadaniowe samoloty bojowe. Zaproszenia wysłano do rządów USA (w sprawie nowo wyprodukowanych F-16C/D Block 70⁄72), Szwecji (nowe JAS 39C/D Gripen), Grecji, Izraela, Norwegii (w trzech przypadkach używane F-16 różnych wersji), Włoch (używane Eurofighter Typhoon Tranche 1) i Francji (używane Dassault Rafale). Termin udzielenia odpowiedzi upłynie 7 maja.

Nowe samoloty mają zastąpić dwanaście przestarzałych MiG-21 (8 jednomiejscowych MiG-21bis i 4 dwumiejscowe MiG-21UMD), z których tylko kilka ma być zdolnych do lotów. Stacjonują w 91. i 92. Bazie Lotniczej, odpowiednio, w Zagrzebiu i Pule / Zdjęcie: Ministerstwo Obrony Chorwacji

Nowe samoloty mają zastąpić dwanaście przestarzałych MiG-21 (8 jednomiejscowych MiG-21bis i 4 dwumiejscowe MiG-21UMD), z których tylko kilka ma być zdolnych do lotów. Stacjonują w 91. i 92. Bazie Lotniczej, odpowiednio, w Zagrzebiu i Pule / Zdjęcie: Ministerstwo Obrony Chorwacji

Zaproszenia do składania ofert zostały podpisane 15 stycznia przez współprzewodniczącego międzyresortowej komisji ds. zakupu wielozadaniowego samolotu bojowego. Zaadresowano je do potencjalnych oferentów, którzy zostali wskazani podczas posiedzeń komitetu z 9 i 16 grudnia 2019. Nowe samoloty mają zastąpić tuzin obecnie eksploatowanych MiG-21bis/UMD w stosunku 1:1, które w ostatnich latach przeszły modernizację.

W pierwszym podejściu do zakupu nowych samolotów bojowych Chorwacja zamierzała nabyć wielozadaniowe F-16C/D Barak spisywane ze stanu izraelskich wojsk lotniczych. Koszt potencjalnej transakcji obliczano no 3 mld HRK (1,69 mld zł). Do kupna ostatecznie nie doszło, bowiem rozmowy z Izraelczykami zostały skutecznie zablokowana przez USA (Izraelskie F-16 nie dla Chorwacji, 2019-01-08).

Analiza

Nowe samoloty mają zastąpić dwanaście przestarzałych myśliwców MiG-21bis/UMD wojsk lotniczych i obrony przeciwlotniczej HRZ (Hrvatsko ratno zrakoplovstvo i protuzracna obrana). Siedem z nich, będących w najlepszych stanie technicznym, miało zostać zmodernizowanych przez ukraińską spółkę UkrSpecEksport, zgodnie z umową z lipca 2013. Dodatkowo Ukraińcy mieli odsprzedać 5 wyremontowanych samolotów tego typu z własnych zasobów. W 2016 pojawiły się informacje o rażących nieprawidłowościach przy modernizacji, a sprzedane dodatkowe samoloty miały być w istocie złożone z płatowców wielu egzemplarzy.

W związku z powyższym rozpoczęto postępowanie na zakup nowych lub używanych samolotów. Brano pod uwagę nowe F-16C/D Block 70/72 z USA, używane F-16C/D Barak Izraela i F-16C/D Block 30 z Grecji oraz nowe FA-50 z Korei Południowej i JAS 38C Gripen ze Szwecji. Rząd w Zagrzebiu miał być też zainteresowany używanymi samolotami Kfir z Izraela i Mirage 2000 z Francji.

Oferty z Izraela i Grecji zakwalifikowano do dalszego etapu i ostatecznie, 27 marca 2018, wybrano ofertę izraelską. W grudniu pojawiły się informacje o blokowaniu sprzedaży izraelskich F-16 przez USA, co potwierdziło się w styczniu 2019. Powodem miał być fakt, że zakup dla Izraela został sfinansowany z wielomiliardowej pomocy wojskowej USA, a sprzedający chciał dostarczyć Chorwatom własne systemy pokładowe (F-16C/D Barak dla Chorwacji, 2018-03-28).