Serbia wycofała samoloty MiG-21

21 maja w serbskiej bazie lotniczej im. płk pil. Milenko Pavlovicia (potocznie nazywanej Batajnica) odbyła się uroczystość wycofania z eksploatacji wojsk lotniczych i obrony powietrznej (Ratno vazduhoplovstvo i protivvazduhoplovna odbrana Vojske Srbije, RV i PVO) ostatnich dwóch egzemplarzy samolotów myśliwskich MiG-21 (Indie wycofają MiG-21 Bison).

Serbskie wojska lotnicze i obrony powietrznej oficjalnie wycofały z eksploatacji ostatnie dwa egzemplarze samolotów myśliwskich MiG-21

W uroczystości wzięli udział m.in. wicepremier i minister obrony dr Nebojša Stefanović, dowódca RV i PVO generał Duško Žarković i zastępca dowódcy 204. Brygady Lotnictwa Myśliwskiego ppłk Dejan Beda. Ten ostatni spędził wiele lat w kabinie MiG-21 i przypomniał, że historia tych samolotów jest nierozerwalnie związana z lotniskiem Batajnica, ponieważ każdy egzemplarz wystartował i wylądował na tym pasie startowym:

Pierwszą jednostką uzbrojoną w 41 samolotów MiG-21F/F-13 był 204. Pułk. Pod koniec 1964 roku miał trzy eskadry przezbrojone w te samoloty. Co ciekawe, przez pierwsze cztery lata użytkowania tego samolotu nie było dwuosobowych, ale piloci byli szkoleni na amerykańskich samolotach Lockheed TV-2 (T-33) Shooting Star. – powiedział ppłk Dejan Beda.

Świadkami wycofania MiG-21 byli członkowie Fundacji Lotniczej im. Pilota Mihajlo Petrovicia i Stowarzyszenia Pilotów Naddźwiękowych. Uczestniczący w uroczystości egzemplarz MiG-21 został pożegnany salutem wodnym wykonanym przez wozy bojowe lotniskowej straży pożarnej.

Samoloty MiG-21 weszły na uzbrojenie wojska lotniczych Jugosławii w 1962. Do 1986 roku dostarczono łącznie 261 egzemplarzy. Po rozpadzie państwa w latach 1991-1992, większość samolotów trafiło do wojsk lotniczych Serbii i Czarnogóry oraz Chorwacji (w przypadku tej ostatniej w najbliższych latach zostaną zastąpione przez używane francuskie Dassault Rafale F3-R) (Używane Rafale F3-R dla Chorwacji).

Samoloty brały udział w jugosłowiańskiej wojnie domowej 1991-1995 – podczas działań wojennych utracono 45 egzemplarzy. Po jej zakończeniu na stanie RV i PVO pozostało 31 samolotów. W ciągu ostatnich dwudziestu lat MiG-21 były stopniowo wycofywane. W 2019 na stanie znajdowały się trzy egzemplarze, z których jeden, dwumiejscowy MiG-21UM, rozbił się 25 września 2020 (Serbia kupiła chiński system obrony powietrznej FK-3).

Wtedy też zdecydowano o zakończeniu lotów operacyjnych, również ze względu na brak części zamiennych i naprawczych. Piątkowa uroczystość miała zatem charakter jedynie symboliczny. W Europie samoloty tego typu pozostają jeszcze na wyposażeniu wspomnianej Chorwacji oraz Rumunii. W przypadku tej drugiej, zmodernizowane MiG-21 LanceR zostaną zastąpione w najbliższych latach przez używane F-16AM/BM Block 15 MLU (Modernizacja rumuńskich F-16).

Wydarzenie nosiło nazwę Ślad w nieskończoności i wziął w nich udział jeden z dwóch ostatnich egzemplarzy serbskich MiG-21. Samoloty tego typu pozostawały w służbie jugosłowiańskich, a następnie serbskich sił zbrojnych przez 58 lat / Zdjęcia: ministerstwo obrony Serbii

Obecnie, RV i PVO dysponują 15 samolotami myśliwskimi MiG-29, w tym 4 MiG-29S podarowanymi przez Białoruś 24 kwietnia i 17 maja 2021, 4 MiG-29A i 2 MiG-29UB podarowanymi przez Rosję w październiku 2017 oraz 3 MiG-29B i 2 MiG-29UB odziedziczonymi po Jugosławii (H145M w Serbii).

Ich uzupełnieniem jest 17 lekkich samolotów szturmowych SOKO J-22 Orao, które są modernizowane do standardu Orao 2.0, dzięki czemu najmłodsze egzemplarze będą mogły teoretycznie latać do 2039. Mimo tego, od lipca ubiegłego roku rząd w Belgradzie jest zainteresowany zakupem w ich miejsce około 20 amerykańsko-szwedzkich samolotów T-7A Red Hawk w wersji bojowej (T-7A oferowane Australii i Serbii).

Serbia wprowadza również do służby bezzałogowe bojowe statki latające (bbsl). Sześć chińskich CH-92A z rodziny Cai Hong (pol. Tęcza) odebrano 1 lipca 2020 (są uzbrojone w kierowane laserem pociski rakietowe FT-8D o skutecznym zasięgu rażenia 5-9 km). Ich uzupełnieniem ma być kilka tureckich Bayraktar TB2 – negocjacje w sprawie ich zakupu rozpoczęto w październiku 2020 i obecnie są finalizowane (Bayraktar TB2 dla Polski, Chińskie bezzałogowce w Serbii).