Erdoğan: USA zaproponowały sprzedaż F-16

17 października agencja prasowa Reuters, cytując prezydenta Turcji Recepa Tayyipa Erdoğana poinformowała, że Stany Zjednoczone zaproponowały sprzedaż 40 fabrycznie nowych samolotów wielozadaniowych F-16C/D Block 70 i pakietów modernizacyjnych dla 80 posiadanych przez Turcję samolotów do równoważnego standardu F-16V, w zamian za środki zainwestowane przez Ankarę w program F-35. Tydzień wcześniej pojawiła się informacja, że to Turcja wysłała zapytanie ofertowe RFP (Request For Proposals) w tej sprawie do USA (Turcja zainteresowana kolejnymi F-16 i modernizacją floty).

Prezydent Turcji oświadczył, że USA zaproponowały sprzedaż i modernizację samolotów wielozadaniowych F-16 w zamian za środki zainwestowane przez Ankarę w program F-35 / Grafika: Lockheed Martin

Rozmawiając z dziennikarzami w niedzielę przed podróżą do Afryki Zachodniej, turecki prezydent oświadczył, że kraj chce zwrotu inwestycji finansowych w program samolotów wielozadaniowych F-35 Lightning II i że rozmowy w tej sprawie trwają:

Zapłaciliśmy 1,4 miliarda dolarów za F-35, a USA miały taką propozycję w zamian za te płatności. W związku z tym powiedzieliśmy, że podejmijmy wszelkie kroki, które należy podjąć, aby zaspokoić potrzeby obronne naszego kraju. Nowe samoloty F-16 pozwolą zmodernizować flotę sił powietrznych – powiedział turecki prezydent.

Jest to powtórzenie słów z 29 września br., które padły po spotkaniu z prezydentem Rosji Władimirem Putinem – choć wówczas Erdoğan nie informował o formie rekompensaty. Turcja była uczestnikiem III poziomu programu F-35 od 2002, ale w związku zakupem przez Ankarę rosyjskich zestawów obrony powietrznej S-400 Triumf, administracja Donalda Trumpa podjęła decyzję o wyrzuceniu Turcji z programu (Turcja zawieszona w programie F-35).

Amerykańskie sankcje objęły również turecki bank centralny TCMB (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası), ministrów: sprawiedliwości Abdulhamita Güla i spraw wewnętrznych Süleymana Soylu oraz dyrektora generalnego Prezydencji Przemysłu Obronnego (Savunma Sanayii Başkanlığı, SSB) İsmaila Demira i jego trzech współpracowników. W międzyczasie Departament Stanu USA wielokrotnie ostrzegał Ankarę przed zakupem kolejnych partii rosyjskiego uzbrojenia – mimo to, Turcja zdecydowała się na zakup drugiej baterii S-400 (Druga umowa na S-400 dla Turcji).

Należy też pamiętać, że po Departamencie Stanu, zgodę na ewentualną sprzedaż samolotów i pakietów modernizacyjnych musi wyrazić Kongres, którego deputowani są sceptyczni wobec władz tureckich, nie tylko ze względu na zakup rosyjskiego uzbrojenia, ale i kwestie łamania praw człowieka i tendencji autorytarnych, widocznych od czasu nieudanego puczu wojskowego z lipca 2016. Co istotne, w tej kwestii zgodni są zarówno przedstawiciele Partii Republikańskiej (większość w Senacie), jak i Demokratycznej (większość w Izbie Reprezentantów). Z kolei wpływowi amerykańscy wojskowi uważają, że Turcja musi pozbyć się zestawów S-400, jeśli chce konstruktywnych rozmów z Waszyngtonem.

Tureckie wojska lotnicze (Türk Hava Kuvvetleri) użytkują obecnie 158 jednomiejscowych F-16C i 87 dwumiejscowych F-16D (łącznie 245 samolotów) w wersjach Block 30, 40, 50, 50+ i 50+ Advanced, co czyni je jednym z największych operatorów tego typu na świecie. Jest to pozostałość po 270 egzemplarzach zamówionych w latach 1985-2012, z których większość została zmontowana na licencji w Turcji.

Przed wprowadzeniem embarga, Turcja liczyła na zakup nawet 120 konwencjonalnych F-35A dla wojsk lotniczych oraz 12 krótkiego startu i pionowego lądowania F-35B dla marynarki wojennej. Dostawy pierwszych egzemplarzy F-35A miały rozpocząć się we wrześniu 2019 (faktycznie zbudowano 6 egzemplarzy, które trafiły do innego użytkownika) (Eksploatacja tureckich F-16 zagrożona?).

Oprócz tego, turecki przemysł w kooperacji z partnerami zagranicznymi pracuje nad samolotem wielozadaniowym 5. generacji TF-X, znanym też pod tureckim akronimem Milli Muharip Ucak, a wcześniej zamiast zablokowanych F-35, Rosja proponowała Ankarze sprzedaż eksportowego wariantu Su-57E, jak i starszego Su-35S. Według najnowszych informacji po spotkaniu Erdoğan-Putin, wiadomo, że oba kraje prowadzą rozmowy w sprawie programów samolotów wielozadaniowych i okrętów podwodnych (MAKS-2019: Su-57E oferowany Turcji, Rosja oferuje Turcji Su-35S, SIAE 2019: Makieta TF-X).