MAKS-2019: Su-57E oferowany Turcji

Podczas 14. Międzynarodowego Salonu Lotniczo-Kosmicznego MAKS-2019 w podmoskiewskim Żukowskim na lotnisku Ramienskoje zaprezentowano demonstrator eksportowego wariantu samolotu wielozadaniowego Su-57. Kabina samolotu, oznaczonego jako Su-57E (Eksportnyj) o nr bocznym 057 została pokazana tureckiemu prezydentowi Recepowi Tayyipowi Erdoğanowi, który jest gościem specjalnym Władimira Putina.

Ewentualna decyzja o zakupie rosyjskich samolotów będzie zależeć losów udziału Turcji w programie F-35 Joint Strike Fighter (JSF). 28 sierpnia sekretarz obrony USA Mark Esper poinformował, że Pentagon może rozważyć ewentualny powrót Turcji do programu, ale warunkiem nadal pozostaje wstrzymanie dostaw baterii systemu przeciwlotniczego i przeciwrakietowego S-400 Triumf (Turcja poza programem F-35, 2019-07-18).

Podczas konferencji prasowej, która odbyła się po ponad godzinnych rozmowach obu prezydentów za zamkniętymi drzwiami, Erdoğan poinformował, że Turcja jest zainteresowana rozwinięciem współpracy przemysłowej i wspólnych pracach rozwojowych związanych z samolotami wielozadaniowymi Su-35S i Su-57. Ponadto, turecki prezydent chciałby zainicjować nowy program dotyczący lotniczego pogotowia ratunkowego, podobnie jak Rosja. Dodał, że jednym z najważniejszych kroków, które podejmujemy z Rosją, jest wspólna produkcja. Widzieliśmy to w przypadku S-400. Szkolenie naszego personelu trwa. Warto dodać, że równolegle z rozpoczęciem salonu MAKS-2019, Turcja odebrała pierwsze elementy drugiej baterii systemu S-400 (Dostawy S-400 do Turcji rozpoczęte, 2019-07-12).

Su-35S został formalnie zaoferowany Turcji 18 lipca 2019, dzień po tym jak Turcja została ostatecznie wykluczona z programu F-35 JSF. Ewentualny zakup eksportowego Su-57E był także proponowany wcześniej przez dyrektora generalnego państwowego koncernu Rostiech Siergieja Czemiezowa (Rosja oferuje Turcji Su-35S, 2019-07-19).

Dmitrij Szugajew, dyrektor generalny Federalnej Służby ds. Współpracy Wojskowo-Technicznej (FSWTS) poinformował, że w planach jest rozpoczęcie wstępnych rozmów z potencjalnymi państwami, które byłyby chętne zakupić Su-57E. Wcześniej, wśród takich państw, oprócz Turcji, wymieniano także Chiny czy Indie. To drugie wprawdzie wycofało się w kwietniu 2018 z programu FGFA (Fifth Generation Fighter Aircraft), realizowanego wspólnie z Rosją od 2007, ale spekuluje się że mogłyby ewentualnie powrócić nabywając w pełni rozwiniętą konstrukcję po tym, jak zostanie wprowadzona do Sił Powietrzno-Kosmicznych (WKS) Rosji (Indie wycofują się z programu FGFA, 2018-04-22).

Światowa premiera demonstratora Su-57E została zapowiedziana na tydzień przed rozpoczęciem salonu MAKS-2019. Zgoda Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego i Handlu Federacji Rosyjskiej na eksport samolotów Su-57, które jak dotąd zostały zamówione tylko przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej w liczbie 76 egzemplarzy, wydana jeszcze została w marcu 2019, ale nadal czeka na kontrasygnatę prezydenta Władimira Putina (Armia2019: Rosyjskie zamówienia lotnicze, 2019-07-01).

Analiza
Nr boczny 057 samolotu Su-57E nie pasuje do żadnego latającego egzemplarza prototypowego. Nie jest także samolotem seryjnym, gdyż pierwszy taki egzemplarz, jeszcze niekompletny T-50S-1, zaprezentowano w Zjednoczeniu Przemysłu Lotniczego im. J. Gagarina (KnAAPO) w Komsomolsku nad Amurem pod koniec maja 2019.

Istnieje natomiast zmontowany w kwietniu 2016 prototyp drugiego etapu T-50-6-1, zwany też T-50-7, przeznaczony do testów naziemnych. Miał być dotąd bez kamuflażu. Teraz samolot otrzymał charakterystyczny dla nowszych prototypów Su-57 kamuflaż pikselowy w kolorach znanych z egzemplarzy T-50-10 i T-50-11 (kombinacja ciemno- i jasnoszarego koloru). Na uwagę zasługuje makieta czujnika termolokacyjnego OLS-50M (101KS-W), umieszczona w pobliżu kabiny. Z fotografii można wywnioskować również, że inne obszary płatowca i kadłuba wskazują na zastosowanie makiet i zaślepek w miejsce czujników.

To wszystko sugeruje, że faktycznie jest to egzemplarz pozbawiony zdolności lotnych. Kompania Suchoja ma do testów także nielotne egzemplarze T-50-0 KPO i T-50-KNS, zmontowane kolejno w październiku i grudniu 2009. T-50-6-1 miał pierwotnie zastąpić skanibalizowany T-50-6, którego części posłużyły do naprawy piątego lotnego prototypu, T-50-5(R) o nr bocznym 055.  Samolot ten został uszkodzony wyniku pompażu i pożaru silnika w czerwcu 2014. Naprawiony wzbił się ponownie w powietrze 16 października 2015.