Bułgarskie F-16 w produkcji

W sobotę, 11 listopada, Ministerstwo Obrony Bułgarii zaprezentowało, jeszcze nieukończony, jeden z szesnastu zamówionych w Stanach Zjednoczonych samolotów wielozadaniowych Lockheed Martin F-16C/D Block 70. Fotografie zostały opublikowane w związku z wizytą delegacji bułgarskiej w zakładach producenta w Greenville w Karolinie Południowej.

Wizytę w USA składali przedstawiciele zarówno resortu obrony z Sofii, jak i dowództwa wojsk lotniczych (Voennovëzdušni sili, VVS) tego państwa. Zgodnie z krótką notą informacyjną, obecnie na różnych etapach produkcji znajduje się pierwsze sześć samolotów przeznaczonych dla Bułgarii. Zgodnie z aktualnym harmonogramem, pierwsza dwa, w tym jednomiejscowy F-16C i dwumiejscowy F-16D, mają zostać ukończone do końca lipca 2024. Dostawy do odbiorcy rozpoczną się z kolei nie później niż z końcem marca 2025.

Co ciekawe, bułgarska delegacja podczas wizyty w Greenvile miała sposobność do obserwowania kolejnego lotu testowego pierwszego słowackiego F-16C Block 70, który po raz pierwszy wzbił się w powietrze 30 września br. (Pierwszy słowacki F-16C Block 70 oblatany).

Oprócz wspomnianego słowackiego egzemplarza, spółka Lockheed Martin ukończyła pierwsze dwa seryjne F-16 w najnowszej wersji dla Bahrajnu (z 16 zamówionych), a do końca roku kalendarzowego z linii montażowej ma zjechać kilka kolejnych, 4 lub 5, przeznaczonych dla obu odbiorców (Pierwszy bahrański F-16D Block 70 przekazany).

Przypomnijmy, że Bułgaria zamówiła 16 F-16C/D Block 70, w tym pierwsze osiem w listopadzie 2022, a pozostałe osiem we wrześniu br., w w najnowszej wersji produkcyjnej za równowartość 1,256 mld USD. Te jednak miały być opóźnione i zgodnie z informacją z 17 lutego 2022, pierwsze dostawy miały rozpocząć się najwcześniej w 2024 (a faktycznie symbolicznie przekazanie w USA, gdzie szkoli się bułgarski personel, a nie przebazowanie do Bułgarii – przyp. red.). Powodem opóźnień, głównie u poddostawców Lockheed Martin, były skutki pandemii COVID-19. Pierwotnie planowano bowiem, że zostaną zrealizowane w latach 2023-2027.

Bułgarskie wojska lotnicze dysponują 11 samolotami myśliwskimi MiG-29A/UB, zgrupowanymi w 3. Myśliwskiej Bazie Lotniczej Graf Ignatiewo, Flota ta systematycznie kurczy się (w 2021 było to 14 egzemplarzy), cierpi na niską gotowość operacyjną (w tamtym okresie tylko 5-7 miało być sprawnych), a jeden z samolotów został utracony w wypadku z 9 czerwca 2021. W związku z powyższym, rząd w Sofii odmówił przekazania tych samolotów walczącej Ukrainie, bez wsparcia sprzętowego ze strony sojuszników (Rząd Bułgarii o dostawach MiG-29 do Ukrainy).

Pierwotnie, w latach 1989-1990 Związek Sowiecki dostarczył do Bułgarii 22 samoloty MiG-29, w tym 18 jednomiejscowych MiG-29A (izdielije 9.12A) i 4 dwumiejscowe MiG-29UB (izdielije 9.51). 29 września 1994 rozbił się MiG-29A o nr taktycznym 25 (zginął dowódca bazy lotniczej Ravnec, mjr Iwan Dajew), a 26 kwietnia 2012 wypadkowi uległ MiG-29UB o nr taktycznym 19 i seryjnym 26333 (zginęła cała załoga). Co ciekawe, ten drugi był potem używany przez zakłady TEREM – Georgi Benkowski do opracowania projektu przeglądu naprawczego, a następnie bez silników został sprzedany do Polski w 2015. W 2020 ówczesny minister obrony Krasimir Karakaczanow mówił przed parlamentem o konieczności sprzedaży starych samolotów.

Zdjęcia: Ministerstwo Obrony Bułgarii

Spółka Lockheed Martin uzyskała dotąd zamówienia na 128 samolotów F-16C/D Block 70, a wkrótce zostanie ona zwiększona do 148. Są to, oprócz omawianej Bułgarii oraz wspomnianej Słowacji i Bahrajnu: Jordania (12 egzemplarzy), Maroko (25 egzemplarzy) i Tajwan (66 egzemplarzy). Dodatkowo, samoloty są oferowane Indiom (jako wariant F-21), Ukrainie, Filipinom czy ostatnio Kolumbii. Wydaje się, że wkrótce należy oczekiwać przełomu w sprawie 40 F-16C/D Block 70 dla Turcji, po tym jak Ankara dała zielone światło dla Szwecji w NATO.

W produkcji najnowszych F-16 uczestniczy należąca do Lockheed Martin spółka PZL Mielec, która 29 sierpnia 2023 informowała o ukończeniu produkcji pierwszej struktury tylnej części kadłuba tego samolotu (PZL Mielec wyprodukował pierwszą strukturę tylną części kadłuba F-16 Block 70/72).