Umowa na czeskie F-35A Lightning II

W poniedziałek, 29 stycznia, Minister Obrony Republiki Czeskiej Jana Černochová podpisała umowę międzyrządową LOA (Letter of Offer and Acceptance) ze Stanami Zjednoczonymi na dostawę 24 samolotów wielozadaniowych Lockheed Martin F-35A Lightning II. W imieniu USA dokument sygnował Ambasador tego kraju w Pradze, Bijan Sabet w obecności Szefa Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Czech, generała porucznika Karela Řehki, a kontrasygnatę złożył wiceminister obrony do spraw uzbrojenia i zakupów Lubor Koudelka. Zakup został zatwierdzony przez rząd w Pradze 27 września 2023.

Zdjęcia: Ministerstwo Obrony Republiki Czeskiej

Umowa obejmuje współpracę przemysłową, którą w zeszłym tygodniu zatwierdziła dyrektor generalna Wydziału Współpracy Przemysłowej czeskiego resortu obrony, Radka Konderlová. Przygotowano jedenaście projektów offsetowych z producentem i integratorem samolotów, spółką Lockheed Martin i trzy projekty z producentem silników, Pratt & Whitney, o łącznej wartości 15,3 miliarda CZK (2,68 mld zł). Weźmie w nich udział 13 czeskich przedsiębiorstw i uniwersytetów zajmujących się czterema obszarami: produkcją komponentów, badaniami i rozwojem, szkoleniem pilotów i techników obsługi naziemnej oraz wsparciem i serwisem F-35 (LOM Praha z porozumieniem z Lockheed Martin ws. F-35).

W ostatnich tygodniach władze Republiki Czeskiej omawiali kwestie podpisania umowy ze Stanami Zjednoczonymi, aby ustalić dogodny termin i miejsce. Biorąc pod uwagę problemy zdrowotne i późniejszą rekonwalescencję sekretarza obrony USA Lloyda J. Austina, ostatecznie wybrano opcję podpisania LOA w Pradze.

Obiecałem, że kontrakt na amerykańskie samoloty F-35 zostanie zawarty do końca marca i słowa dotrzymałem. To porozumienie międzyrządowe wprowadza nasz kraj i jego siły zbrojne w zupełnie nową erę, w której nie tylko nasi żołnierze, ale także nowoczesny sprzęt plasują nas w pierwszej lidze europejskich sojuszników NATO. W rzeczywistości samoloty piątej generacji są podstawowymi myśliwcami Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Co więcej, ich zamówienie znacząco zwiększy gotowość bojową czeskich sił zbrojnych – stwierdziła minister Černochová po podpisaniu LOA.

System F-35 jako jedyny spełnia misję na polu walki przyszłości i gwarantuje wraz z naszymi sojusznikami skuteczną obronę przed agresją zewnętrzną, jeśli zajdzie taka potrzeba – powiedział Szef Sztabu Generalnego Czeskich Sił Zbrojnych generał broni Karel Řehka.

Dostawy samolotów rozpoczną się w 2031 i zakończą w 2035. Wraz z płatnościami opracowywany jest kompleksowy plan wdrożeniowy określający wprowadzenie systemu F-35 do środowiska Sił Zbrojnych Republiki Czeskiej. Plan obejmuje w szczególności personel, szkolenia, infrastrukturę, wsparcie serwisowe i logistyczne oraz rozwój wszystkich pozostałych usług pomocniczych, tak aby od samego początku płynnie i stopniowo odbierać wszystkie 24 F-35A.

Amerykańskie samoloty zastąpią 14 wydzierżawionych od Szwecji samolotów wielozadaniowych Saab JAS 39C/D Gripen, z których ostatni zostanie wycofany w 2035.

Wartość części umowy międzyrządowej na samoloty, towarzyszący sprzęt, pakiet szkoleniowy, amunicję i zapewnienie utrzymania gotowości bojowej do 2034 wynosi 106 mld CZK (4,58 mld USD/20,18 mld zł) i będzie spłacana stopniowo w latach 2024–2034. Kolejne 44 miliardy CZK (1,9 mld USD/8,38 mld zł) zostaną wydane głównie na modernizację infrastruktury naziemnej, zakup paliwa, szkolenia personelu i podatek VAT.

Negocjacje w sprawie zakupu 24 amerykańskich samolotów czeski rząd powierzył 20 lipca 2022 Černochovej, na podstawie rekomendacji sztabu generalnego sił zbrojnych. Zgodnie wytycznymi dopiero samoloty 5. generacji, które zastąpią obecnie używane szwedzkie Gripeny, będą w stanie spełnić wymagania czeskich sił powietrznych po 2040.

W sierpniu 2022 utworzono międzyresortowy zespół negocjacyjny, w którym oprócz przedstawicieli resortu obrony są także przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Finansów oraz Ministerstwa Przemysłu i Handlu. We wrześniu rozpoczęły się wstępne spotkania czeskich i amerykańskich zespołów eksperckich. Odpowiednie zapytanie ofertowe (Letter of Request, LoR) do rządu Stanów Zjednoczonych w sprawie możliwości zakupu 24 egzemplarzy zostało wystosowane 3 października 2022.

29 czerwca 2023 amerykańska Agencja Współpracy Obronnej DSCA (Defense Security Cooperation Agency) opublikowała zgodę Departamentu Stanu USA na ewentualną sprzedaż do wnioskowanych samolotów wraz z pakietem wyposażenia i uzbrojenia za maksymalnie 5,62 mld USD (22,96 mld zł).

Zgodnie z opublikowaną wówczas informacją, rząd w Pradze wnioskował o możliwość, oprócz samych samolotów, m.in. także 25 silników F135-PW-100, 70 pocisków rakietowych AIM-120C-8 AMRAAM, 86 bomb kierowanych GBU-53/B StormBreaker, 12 bomb ogólnego przeznaczenia Mk 84 lub penetrujących BLU-109 wraz z zestawami KMU-556/KMU-557 do konwersji do wersji GBU-31 JDAM i 50 pocisków rakietowych AIM-9X Block II/II+ Tactical Sidewinder.