Nowe deklaracje dostaw ciężkiego uzbrojenia do Ukrainy

6 stycznia br. w wywiadzie telewizyjnym dla fińskiego kanału MTV News, Antti Häkkänen, przewodniczący Komisji Obrony parlamentu Finlandii powiedział, że rząd jest gotowy przekazać Ukrainie czołgi Leopard 2.

Leopard 2A4 wojsk lądowych Finlandii / Zdjęcie: Wikimedia Commons

Jeśli dostawy czołgów na Ukrainę zostaną szerzej rozpoczęte w Europie, Finlandia powinna być zaangażowana. Oczywiście, z naszym niewielkim wkładem, ponieważ nasza własna zdolność obronna jest zawsze priorytetem jak dla państwa graniczącego z Rosją – powiedział urzędnik.

Häkkänen twierdzi, że wiele państw europejskich ma większe zdolności i zasoby niż Finlandia do dostarczania sprzętu pancernego. Polityk uznał ostatnie decyzje USA, Niemiec i Francji o rozpoczęciu dostaw sprzętu opancerzonego, artyleryjskiego i przeciwlotniczego za bardzo znaczące. Mowa tu m.in. o amerykańskich bojowych wozach piechoty M2A2 Bradley i 155-mm samobieżnych haubicach M109A6 Paladin, niemieckich bojowych wozach piechoty SPz Marder 1 i zestawach obrony powietrznej MIM-104 Patriot PAC-3 oraz francuskich samochodach rozpoznawczych AMX-10RC i transporterach opancerzonych Bastion (Amerykańskie haubice M109 dla Ukrainy, Niemcy przekażą Ukrainie bwp Marder i baterię Patriot, Francja przekaże Ukrainie pojazdy AMX-10RC i Bastion).

Aby dostarczyć czołgi Leopard 2 do Ukrainy, rząd w Helsinkach musi uprzednio uzyskać zgodę państwa producenta, czyli Niemiec. W 2003 Finowie zakupili 124 czołgi Leopard 2A4, pochodzące z nadwyżek niemieckiej Bundeswehry, z których 12 przebudowano na wozy zabezpieczenia technicznego, a kolejne 12 przeznaczono na części zamienne. W 2009 kupiono kolejne 15 czołgów na części zamienne, a w 2014 zdecydowano się na zakup 100 Leopardów 2A6NL z nadwyżek niderlandzkich za 199,9 mln EUR. Dostawy do wojsk lądowych (Maavoimat) zakończono pod koniec października 2019. Dzięki temu starsze 2A4 skierowano do rezerwy, bądź przebudowano na pojazdy specjalistyczne: czołgi mostowe Leopard 2L Leguan i wozy zabezpieczenia technicznego Leopard 2R. Obecnie wozy przechodzą modernizację systemów kierowania ogniem, a w ostatnim czasie zostały uzbrojone w izraelską amunicję odłamkowo-burzącą M339 (Modernizacja SKO fińskich Leopardów, Izraelska amunicja do fińskich Leopardów, Ostatnie Leopardy dla Finów, Mosty Leguan dla Finlandii).

5 stycznia na łamach amerykańskiego dziennika The Wall Street Journal, dr Sławomir Dębski, dyrektor Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (PISM) zasugerował, że polskie władze rozważają przekazanie Ukrainie czołgów rodziny Leopard 2. Do tych słów odniósł się 7 stycznia premier Mateusz Morawiecki, który powiedział na konferencji prasowej, że Polska samodzielnie w tym momencie nie planuje przekazania Ukrainie czołgów Leopard 2, ale wraz z prezydentem Andrzejem Dudą toczą się rozmowy z państwami sojuszniczymi dotyczące wdrażania inicjatywy wspólnych dostaw ciężkiego, nowoczesnego sprzętu wojskowego walczącej Ukrainie (Polska samodzielnie nie przekaże Leopardów Ukrainie).

Kwestia możliwości przekazania czołgów rodziny Leopard pojawiła się już wcześniej, nie licząc apeli przedstawicieli władz ukraińskich o dostawy tych wozów. 5 czerwca ub. r. hiszpański dziennik El País poinformował, że gabinet premiera Pedro Sáncheza miał zgodzić się na przekazanie Ukrainie ok. 40 czołgów Leopard 2A4. Później pojawiła się informacja o zredukowaniu ewentualnej liczby wozów do 10. Ostatecznie jednak, po szczegółowej weryfikacji technicznej wskazanych pojazdów stwierdzono 2 sierpnia, że znajdują się one w złym stanie technicznym i nie trafią do Ukrainy. W Niemczech kwestia dostaw Leopardów była wielokrotnie w ciągu ostatniego roku podnoszona przez opozycję, jak i Bundestag, ale rząd federalny kanclerza Olafa Scholza za każdym razem twierdził, że Niemcy nie dostarczą zachodnich czołgów, jeśli nie zrobią tego samego inne państwa NATO.

9 stycznia br. premier Szwecji Ulf Kristersson na konferencji prasowej People and Defense  poinformował, że rząd dostarczy Ukrainie 155-mm kołowe haubice Archer wraz z następnym pakietem uzbrojenia. Pytaniem jest nie czy, ale kiedy będziemy mogli je przekazać – przekonywał premier.

Haubica kołowa Archer / Zdjęcie: BAE Systems

Możliwość dostawy nowoczesnej artylerii samobieżnej przez Szwecję została po raz pierwszy podniesiona publicznie 31 sierpnia ub. r. przez ówczesną minister spraw zagranicznych Ann Linde (a także dostaw zestawów przeciwlotniczych RBS70). Poinformowała wówczas, że trwają w rządzie analizy dotyczące takiego kroku. 25 października ministerstwo obrony Szwecji poinformowało, że analizy zostały pozytywnie zakończone i rząd jest gotów do przekazania 12 dział.

Niemniej do wczoraj nie padły publiczne deklaracje o planach rozpoczęcia dostaw. Dlatego premier Ulf Kristersson tłumaczył, że haubice Archer nie znalazły się w poprzednich pakietach uzbrojenia dla Ukrainy, gdyż w 2022 strona ukraińska nie wnioskowała o nie. Cały czas mówiłem, że jesteśmy wystarczająco silni, aby wnieść wkład w postaci tak zaawansowanego systemu uzbrojenia. Ta praca jest w toku i poinformuję, jak tylko ją skończymy – powiedział Kristersson.

Wojska lądowe Szwecji (Svenska Armén) dysponują 48 haubicami Archer na podwoziu Volvo A30D 6×6, które weszły na uzbrojenie w 2013 (połowa dział to niedostarczone egzemplarze do Norwegii, która zrezygnowała z nich). W listopadzie 2020 pojawiła się deklaracja o zamówieniu kolejnych 24 dział. Producent systemu, spółka BAE Systems Bofors, oferuje również je na niemieckim podwoziu Rheinmetall MAN Military Vehicles (RMMV) HX2 8×8, które jest rozważane obecnie w przetargu na następcę szwajcarskich M109L47 KAWEST WE (Potencjalni następcy szwajcarskich haubic M109, Archer oferowany US Army, DSEI2019: Archer na podwoziu RMMV HX2).

Archer może otworzyć ogień w ciągu 30 sek. od otrzymania rozkazu. Następnie może opuścić swoją pozycję strzelecką w ciągu następnych 30 sek., minimalizując zdolność wroga do skutecznej odpowiedzi ogniem. Jego magazyn mieści 21 pocisków, które można wystrzelić w czasie krótszym niż trzy minuty. Działo Fälthaubits 77 B (FH 77B) o długości 52 kalibrów może strzelać amunicją przeciwpancerną BONUS na odległość do 35 km, amunicją konwencjonalną na odległość do 40 km, a obecnie stosowaną amunicją precyzyjną, taką jak Excalibur, na odległość ponad 50 km. Etatowa załoga składa się z trzech żołnierzy, ale dzięki wysokiemu poziomowi automatyzacji prowadzenia ognia, może ona zostać zredukowana do jednego żołnierza.

9 stycznia amerykański magazyn Politico, powołując się na dwóch zaznajomionych ze sprawą urzędników poinformował, że administracja prezydenta USA Joe Bidena rozważa przekazanie Ukrainie kołowych transporterów opancerzonych ICV Stryker.

Pojazd dowodzenia M1130 na bazie kołowego transportera opancerzonego ICV Stryker / Zdjęcie: US Army

Pojazdy mogłyby stanowić składową kolejnego, 30. pakietu uzbrojenia Departamentu Obrony USA i ewentualnie zostać ogłoszone podczas kolejnego spotkania Grupy Kontaktowej ds. Obrony Ukrainy, 20 stycznia w Niemczech z udziałem przedstawicieli ok. 50 państw. Źródła podkreśliły, że nie podjęto ostatecznej decyzji, a administracja może zamiast tego zdecydować o wysłaniu Strykerów w 31. pakiecie. W tej chwili nie mamy żadnych decyzji – powiedział rzecznik Pentagonu płk Garron Garn. Rzecznik Rady Bezpieczeństwa Narodowego USA nie skomentował sprawy.

W kontekście apeli władz ukraińskich o wysłanie czołgów, pewną opcją byłyby kołowe niszczyciele czołgów M1128 Mobile Gun System (MGS), zabudowane na podwoziu ICV Stryker, które z końcem 2022 wycofano całkowicie ze stanu US Army. Ich uzbrojeniem głównym jest 105-mm gwintowana, stabilizowana armata M68A1E4 z automatem ładowania. W latach 2002-2010 zbudowano łącznie 142 egzemplarze niszczycieli czołgów M1128 MGS, natomiast 3 utracono w boju. Armata M68A1E4 została dostosowana do strzelania czterema typami amunicji: podkalibrową M900 do rażenia pojazdów opancerzonych, kumulacyjną M456A2 do rażenia lekko opancerzonych pojazdów i siły żywej, przeciwpancerną odkształcalną M393A3 do rażenia umocnień oraz odłamkową M1040 do rażenia siły żywej (US Army wycofa M1128 Mobile Gun System).

Warto nadmienić, że ukraińskie siły zbrojne już użytkują pojazdy spokrewnione z ICV Stryker, aczkolwiek nowsze generacyjnie. Mowa o 39 eks-kanadyjskich zmodernizowanych kołowych transporterach opancerzonych LAV ACSV (Armoured Combat Support Vehicle) Super Bison, dostarczonych jako niemal fabrycznie nowe (Eks-kanadyjskie ACSV w siłach zbrojnych Ukrainy).

Jak ciekawostkę warto dodać na koniec informację brytyjskiego dziennika Sky News także z 9 stycznia. Nie została ona dotąd potwierdzona przez rząd w Londynie, więc należy do niej podchodzić z dozą ostrożności. Poinformowano, powołując się na własne źródła, że Wielka Brytania od kilku tygodni rozważa przekazanie Ukrainie około 10 czołgów Challenger 2. Niewykluczone, że konkretne decyzje mogłyby zostać ogłoszone przez premiera Rishi Sunaka 20 stycznia br. na wspomnianym spotkaniu Grupy Kontaktowej ds. Obrony Ukrainy.

FV4034 Challenger 2 / Zdjęcie: British Army

Wojska lądowe Wielkiej Brytanii (British Army) dysponują 227 czołgami FV4034 Challenger 2, zgrupowanymi w The Royal Dragoon Guards, Queen’s Royal Hussars, The King’s Royal Hussars, The Royal Scots Dragoon Guards oraz 2nd Royal Tank Regiment. Z tej liczby 148 ma zostać poddanych modernizacji do standardu Challenger 3, a reszta miała zostać najpewniej wycofana. Były to jednak plany przedwojenne i nie wiadomo jeszcze jak obecna sytuacja w związku z wojną rosyjsko-ukraińską wpłynie na nie. Na początku lipca ub. r. kompania 18 brytyjskich czołgów została rozmieszczona w Polsce w ramach wsparcia sojuszniczego i zostały podporządkowane pod dowództwo 21. Brygady Strzelców Podhalańskich (Wielka Brytania wysyła czołgi Challenger 2 do Polski, DSEI 2021: Premiera demonstratora Challenger 3).