25 kwietnia br. Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem (SIPRI, Stockholm International Peace Research Institute) opublikował raport pt. Trends in World Military Expenditure, 2021 dotyczący światowych wydatków obronnych w 2021 r. Po raz pierwszy w historii przekroczyły one barierę 2 bilionów dolarów. W porównaniu z rokiem poprzednim wzrosły one o 0,7%, do 2113 mld USD (9,1 bln zł). Najwięcej na zbrojenia, już tradycyjnie, wydały w ubiegłym roku Stany Zjednoczone, Chiny, Indie, Wielka Brytania i Rosja – łącznie 62% światowych wydatków (SIPRI: Zbrojenia mimo pandemii).
Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem (SIPRI) opublikował raport dotyczący światowych wydatków obronnych w 2021 r. Po raz pierwszy przekroczyły one barierę 2 bilionów dolarów / Zdjęcie: US Navy
Wydatki na siły zbrojne osiągnęły rekordowy poziom w drugim roku pandemii COVID-19
Światowe wydatki na zbrojenia nadal rosły w 2021 r., osiągając najwyższy w historii poziom 2,113 bln USD. Był to siódmy rok z rzędu, w którym wydatki na te cele rosły.
Nawet w obliczu ekonomicznych skutków pandemii COVID-19, światowe wydatki na siły zbrojne osiągnęły rekordowy poziom – powiedział dr Diego Lopes da Silva, starszy badacz w programie monitorowania wydatków wojskowych i produkcji broni w SIPRI. Nastąpiło spowolnienie tempa wzrostu realnego z powodu inflacji. Jednak w ujęciu nominalnym wydatki na wojsko wzrosły o 6,1 procent.
W wyniku gwałtownego ożywienia gospodarczego w 2021 r. globalne wydatki wojskowe jako udział w światowym produkcie krajowym brutto (PKB) – spadło o 0,1 punktu procentowego, z 2,3 procent w 2020 r. Do 2,2 procent w 2021 r.
USA skupiają się na pracach badawczo-rozwojowych w dziedzinie wojska
Wydatki na wojsko w USA wyniosły 801 miliardów dolarów w 2021 r., co stanowi spadek o 1,4 procent w porównaniu z 2020 r. Amerykański budżet obronny NDAA (National Defense Authorization Act) nieznacznie spadł z 3,7% PKB w 2020 r. do 3,5% w 2021 r.
Finansowanie przez USA prac badawczo-rozwojowych (B+R) w dziedzinie obronności wzrosło o 24 procent w latach 2012–2021, podczas gdy finansowanie zamówień na uzbrojenia spadło o 6,4 procent w tym samym okresie. W 2021 r. finansowanie obu celów zmniejszyło się. Spadek wydatków na B+R wynoszący –1,2% był jednak mniejszy, niż w wydatkach na zamówienia na uzbrojenie, czyli –5,4%.
Wzrost wydatków na B+R w ciągu dekady 2012–21 sugeruje że Stany Zjednoczone bardziej koncentrują się na technologiach nowej generacji – powiedziała Alexandra Marksteiner, badaczka w programie monitorowania wydatków wojskowych i produkcji broni w SIPRI. Rząd USA ma wielokrotnie podkreślaną potrzebę zachowania przewagi technologicznej swoich sił zbrojnych nad strategicznymi rywalami.
Grafika: SIPRI
Rosja zwiększyła budżet obronny w okresie poprzedzającym wojnę
Rosja zwiększyła wydatki na wojsko o 2,9 procent w 2021 r., do 65,9 mld USD w czasie, gdy rozmieszczała swoje siły i środki wzdłuż granicy z Ukrainą. Był to trzeci rok z rzędu wzrostu, a wydatki wojskowe Rosji osiągnęły równowartość 4,1% PKB w 2021 r.
Wysokie dochody z ropy naftowej i gazu ziemnego pomogły Rosji zwiększyć wydatki na wojsko w 2021 r. Rosyjskie wydatki na wojsko spadały w latach 2016–2019 w wyniku niskich cen energii w połączeniu z sankcjami w odpowiedzi na aneksję Krymu przez Rosję w 2014 r. – powiedziała Lucie Béraud-Sudreau, dyrektor programu monitorowania wydatków wojskowych i produkcji broni w SIPRI.
Wydatki w części obrona narodowa, która stanowi około trzech czwartych całkowitych wydatków wojskowych Rosji i obejmuje finansowanie kosztów operacyjnych, a także zamówień na broń, została skorygowana w górę w ciągu roku. Ostateczna kwota wyniosła 48,4 mld USD, o 14 procent więcej niż przewidziano w budżecie na koniec 2020 r.
Dla porównania, wydatki obronne Ukrainy wzrosły o 72 procent od czasu aneksji Krymu w 2014 roku. Wydatki te spadły w samym 2021 r. do 5,9 mld USD, ale nadal stanowiły 3,2% PKB Ukrainy.
Kontynuacja wzrostu wydatków przez głównych graczy w Azji i Oceanii
Chiny, państwo o drugim największym budżecie obronnym na świecie, przeznaczyły na swoje siły zbrojne około 293 mld USD w 2021 roku, co stanowi wzrost o 4,7 procent w porównaniu z 2020 rokiem. Wydatki na wojsko w Chinach wzrosły przez 27 kolejnych lat. Chiński budżet na 2021 r. był pierwszym w ramach 14. planu pięcioletniego, który obowiązuje do 2025 r. (Raport: Chiński potencjał jądrowy rośnie szybciej niż przewidywano, Chiny po raz kolejny zwiększają budżet obronny).
Po wstępnym zatwierdzeniu budżetu na 2021 r. rząd japoński zwiększył budżet obronny o 7,0 mld USD. W rezultacie wydatki wzrosły o 7,3 procent, do 54,1 mld USD w 2021 roku, co jest najwyższym rocznym wzrostem od 1972 roku. Australijskie wydatki na siły obronne również wzrosły w 2021 r.: o 4,0 procent, osiągając poziom 31,8 mld USD.
Rosnąca asertywność Chin na Morzu Południowochińskim i Wschodniochińskim stała się głównym motorem wydatków wojskowych w krajach takich jak Australia i Japonia – powiedział starszy badacz SIPRI, dr Nan Tian. Przykładem jest trójstronna umowa bezpieczeństwa AUKUS między Australią, Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi, która przewiduje dostawę ośmiu okrętów podwodnych z napędem jądrowym do Australii przy szacowanym koszcie do 128 mld USD (Australia rozważa pomostową dzierżawę atomowych okrętów podwodnych, Atomowe okręty podwodne dla Australii).
Inne znaczące zmiany:
- w 2021 r. budżet obronny Iranu wzrósł po raz pierwszy od czterech lat, do 24,6 mld USD. Finansowanie Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej (IRCG) nadal rosło w 2021 r. – o 14 procent w porównaniu z 2020 r. – i stanowiło 34 procent całkowitych wydatków obronnych Iranu.
- osiem europejskich członków NATO osiągnęło cel Sojuszu, jakim jest wydanie 2% lub więcej PKB na swoje siły zbrojne w 2021 r. Jest to o jedno państwo mniej, niż w 2020 r., ale w porównaniu z jedynie dwoma w 2014 r.
- Nigeria zwiększyła wydatki na wojsko o 56 procent w 2021 r., osiągając 4,5 mld USD. Wzrost nastąpił w odpowiedzi na liczne wyzwania, takie jak ekstremizm religijny i wojna domowa z Boko Haram.
- Niemcy osiągnęły trzeci co do wielkości wynik w Europie Środkowej i Zachodniej – wydały 56,0 mld USD na swoje wojsko w 2021 r., czyli 1,3% PKB. Wydatki na wojsko były o 1,4 procent niższe w porównaniu z 2020 r. z powodu inflacji.
- w 2021 r. wydatki na wojsko w Katarze wyniosły 11,6 mld USD, co czyni go piątym co do wielkości państwem pod względem na Bliskim Wschodzie. Wydatki wojskowe Kataru w 2021 r. były aż o 434 procent wyższe, niż w 2010 r., kiedy państwo to po raz pierwszy opublikował dane dotyczące wydatków przed 2021 r.
- w 2021 r. Indie wydały na swoje siły zbrojne 76,6 mld USD, co czyni je trzecim największym państwem pod tym względem. Było to o 0,9 procent więcej w stosunku do 2020 r. i o 33 procent więcej w stosunku do 2012 r. W dążeniu do wzmocnienia lokalnego przemysłu zbrojeniowego, 64% nakładów kapitałowych w budżecie wojskowym na 2021 r. przeznaczono na zakup broni produkowanej w kraju.
Na koniec warto dodać, że według raportu Polska w globalnych wydatkach na obronę w 2021 roku zajęła 20. miejsce (spadek z 19. w porównaniu z 2020 r.) i wyniosły one 13,7 mld USD, czyli o 5,1 procenta mniej niż w roku poprzednim. Było to jednocześnie 2,1% PKB Polski (w porównaniu do 1,8% PKB w 2012 r.) i stanowiło 0,6% światowych wydatków obronnych.
Pełny raport pt. Trends in World Military Expenditure, 2021 (w języku angielskim) dostępny jest TUTAJ.
Komentarze
Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.