Baltops 2022. Demonstracja siły US Navy w Sztokholmie

Od 1972 roku na Bałtyku organizowane są manewry Baltops. Tegorocznym gospodarzem została Szwecja i z tej okazji do Sztokholmu weszły okręty z państw NATO oraz kandydatów aspirujących do członkostwa w sojuszu. W dniach 2 – 5 czerwca w centrum szwedzkiej stolicy i w porcie handlowym cumowały jednostki z Niemiec, Niderlandów, Finlandii, Francji, Wielkiej Brytanii, Norwegii, Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Belgii, Szwecji i Stanów Zjednoczonych.

Rozpoczęły się międzynarodowe ćwiczenia NATO Baltops 2022. W tym roku szczególny jest fakt, że gospodarzem jest Szwecja, a wśród państw biorących udział jest Finlandia. Oba państwa wkrótce powinny stać się nowymi członkami NATO

Na szczególną uwagę zasługuje US Navy, która skierowała na ćwiczenia Baltops takie jednostki jak:

• śmigłowcowiec desantowy USS Kearsarge (LHD-3) typu Wasp;
• okręt desantowy-dok USS Gunston Hall (LSD-44) typu Whidbey Island;
• okręt dowodzenia USS Mount Whitney (LCC-20) typu Blue Ridge;
• niszczyciel USS Porter (DDG-78) typu Arleigh Burke Flight II.

USS Kearsarge to trzeci seryjny śmigłowcowiec desantowy typu Wasp. Wszedł do służby w 1993 roku i wraz z pozostałymi sześcioma jednostkami (USS Bonhomme Richard został spisany w 2021 ze stanu floty po pożarze) stanowią podstawę sił desantowych US Navy. LHD-3 ma długość 257 metrów i może osiągnąć maksymalną prędkość 22 węzłów. Załoga składa się z ponad 1200 marynarzy oraz dodatkowo można zaokrętować na pokładzie ponad 1600 żołnierzy desantu (Amerykanie zezłomują USS Bonhomme Richard).

Uzbrojenie to wyłącznie zestawy służące do obrony bezpośredniej:

• dwie wyrzutnie pocisków przeciwlotniczych RIM-7 Sea Sparrow;
• dwie wyrzutnie pocisków przeciwlotniczych RIM-116 Sea RAM;
• trzy zestawy przeciwlotnicze Phalanx;
• cztery działka 25 mm Mk 38.

Główny zadaniem jednostek tego typu to transport sił Korpusu Piechoty Morskiej (US Marine Corps, USMC) i przeprowadzenie operacji desantowej. W zależności od sytuacji LHD-3 może skorzystać z trzech poduszkowców LCAC lub dwunastu barek desantowych LCU albo 40 transporterów pływających AAV. Oprócz tego marines mogą zostać przerzuceni drogą lotniczą przy pomocy zmiennowirnikowców MV-22 Osprey i śmigłowców UH-1Y Venom. Maszyny te wraz z AH-1Z Viper i samolotami pionowego startu AV-8B Harrier II wchodzą w skład dywizjonu VMM-263. Harriery mają zostać wycofane w ciągu najbliższych pięciu lat i zastąpione przez F-35B.

Drugim okrętem desantowym cumującym w Sztokholmie był okręt desantowy-dok USS Gunston Hall. LSD-44 jest czwartym z ośmiu okrętów typu Whidbey Island i wszedł do służby w 1989 roku. Może przewozić dwa poduszkowce LCAC lub barkę desantową LCU. Oprócz środków desantowych USS Gunston Hall ma przestrzeń ładunkową na której można zmieścić 15 transporterów opancerzonych AAV7. W porównaniu do USS Kearsarge posiada znacznie mniejsze możliwości transportowe, ale wraz z większą jednostką doskonale uzupełniają się w czasie prowadzonych operacji desantowych. Podczas pobytu w porcie handlowym w Sztokholmie można było zobaczyć ustawione na pokładzie rufowym pojazdy JLTV, HMMWV i LAV-25.

USS Mount Whitney to okręt dowodzenia typu Blue Ridge. Zbudowano tylko dwie jednostki – USS Blue Ridge i USS Mount Whitney. Do służby weszły na początku lat siedemdziesiątych. Ich głównym zadaniem jest dowodzenie operacjami desantowymi i innymi działaniami na morzu. Okręt może również służyć jako baza dla kilkuset żołnierzy oraz przyjmować na swój pokład śmigłowce i zmiennowirnikowce.

Ostatnią jednostką US Navy jaka pojawiła się w Sztokholmie był niszczyciel rakietowy USS Porter. USS Porter to 28. niszczyciel rakietowy typu Arleigh Burke i reprezentuje standard wersji Flight II. Głównym zadaniem jest zwalczanie zagrożeń powietrznych i podwodnych.

W czasie manewrów Baltops, USS Porter będzie prowadził działania eskortowe i wraz z pozostałymi jednostkami (brytyjskim niszczycielem HMS Defender, niemiecką fregatą FGS Sachsen i francuską fregatą FS Latouche-Tréville) zapewniał przeciwlotniczy parasol nad Bałtykiem.

Po rosyjskiej agresji na Ukrainę, w Szwecji i Finlandii rozpoczęły się starania o jak najszybsze członkostwo w NATO. Przez całą zimną wojnę państwa te były neutralne i unikały zaangażowania w sojusze o charakterze militarnym. Wszystko zmieniło się wraz z coraz większym zagrożeniem ze strony Rosji, które eskaluje od 2014 roku. Szwedzi wielokrotnie uczestniczyli w manewrach Baltops, ale tegoroczna edycja ma wyjątkowy charakter ze względu na toczącą się wojnę na wschodzie i chęć wstąpienia do NATO.

USS Kearsarge zacumował niemal w samym centrum Sztokholmu i był doskonale widoczny z wielu punktów miasta. Dodatkowo można było go podziwiać z pokładu licznych tramwajów wodnych kursujących pomiędzy dzielnicami. Mieszkańcy i turyści mieli niepowtarzalną okazję przyjrzeć się zmiennowirnikowcom Osprey, śmigłowcom Seahawk, Viper i Venom a także pojedynczemu Harrierowi. Obecność takiej jednostki w sztokholmskiej metropolii to demonstracja siły w stosunku do Rosji ale również pokazanie Szwedom i Finom czym jest sojusznicze wsparcie. Wspominała o tym szwedzka premier Magdalena Andersson podczas konferencji prasowej na pokładzie USS Kearsarge. Generał Mark Milley – przewodniczący Kolegium Połączonych Szefów Sztabów stwierdził, że dołączenie Szwecji i Finlandii do NATO doprowadzi do sytuacji w której obwód kaliningradzki będzie w całości otoczony przez państwa należące do Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Amerykanie oprócz uczestnictwa w dorocznych ćwiczeniach sił morskich pokazali swoją determinację i zaangażowanie na Bałtyku. Takie działanie wobec rosyjskich gróźb wobec państw leżących w basenie Morza Bałtyckiego to idealny przykład wykorzystania floty do demonstracji siły. Obecność amerykańskiego desantowca będzie mogło posłużyć jako argument dla części opinii publicznej, która nie jest przekonana do obecności w NATO. Ostatnia wizyta tak dużej jednostki w Sztokholmie miała miejsce ponad 70 lat temu. W 1951 roku niemal w tym samym miejscu zacumował brytyjski lotniskowiec HMS Indomitable. Celem było skłonienie Szwedów do rozważenia opcji wstąpienia do NATO i współdziałanie przeciwko ZSRR. Ostatecznie uznali, że najlepszą opcją będzie dalsze utrzymywanie statusu neutralności. W XXI wieku ten trend zostanie odrzucony na rzecz uczestnictwa i obecności w strukturach Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Manewry Baltops 22 potrwają do 17 czerwca 2022 roku i zakończą się w Kilonii. Przez ten czas zostaną przećwiczone różne scenariusze działania zespołów okrętowych. Od zwalczania zagrożeń minowych, poprzez próby odparcia ataku lotniczego i podwodnego po operację desantową. Kluczową rolę odegra US Navy, ale pozostali sojusznicy i przyszli partnerzy NATO również wykorzystają manewry do udoskonalenia procedur.

Galeria zdjęć (zdjęcia: Michał Szafran/Magazyn Militarny MILMAG)