W czwartek, 16 maja 2024, amerykańska Agencja Współpracy Obronnej DSCA (Defense Security Cooperation Agency) opublikowała zgodę Departamentu Stanu USA na ewentualną sprzedaż dla Agencji Wsparcia i Zamówień NATO (NATO Support and Procurement Organisation, NSPA) pakietu wyposażenia i wsparcia na rzecz Sojuszniczego Programu Dozorowania z Powietrza (Alliance Ground Surveillance, AGS) o maksymalnej szacowanej wartości 250,2 mln USD (984,53 mln zł) (NATO NSPA na zakupach).
RQ-4D Global Hawk aka. Phoenix / Zdjęcie: NATO NSPA
Zgodnie z opublikowaną informacją agencja NATO NSPA wnioskowała o możliwość zakupu części zamiennych do wyposażenia do stacji radiolokacyjnych oraz dodatkowych elementów i usług, które zostaną dodane do wcześniej realizowanego pakietu (NATO NSPA zamówiło amunicję artyleryjską 155 mm za 1,1 mld EUR).
Pierwotny pakiet, realizowany procedurą FMS (Foreign Military Sales) miał maksymalną wartość 40,26 mln USD (158,5 mln zł) obejmowała sprzęt i wsparcie systemu Alliance Ground Surveillance (AGS), w tym: programowalne procesory obróbki sygnału radarów AN/APG-68 (używanych w samolotach F-16 w Turcji, Grecji i Polsce – ale tylko Warszawa należy do programu AGS), sterowniki silników turboodrzutowych Rolls-Royce F137-RR-100 autonomicznych bezzałogowych statków latających dużej długotrwałości lotu (HALE) Northrop Grumman RQ-4D Global Hawk (Block 30), jawne i niejawne komponenty i części zamienne, materiały eksploatacyjne i akcesoria, wsparcie w zakresie napraw i zwrotów, obsługa obiektów, w tym magazynowania, publikacje jawne i niejawne oraz dokumentacja techniczna, dostawy i wsparcie oprogramowania jawnego i niejawnego, wsparcie transportowe, usługi wsparcia inżynieryjnego, technicznego i logistycznego rządu USA i wykonawców umowy (Northrop Grumman), badania i ankiety oraz inne powiązane elementy logistyki i wsparcia programu.
Uzupełnienie pakietu obejmuje sprzęt i usług które nie są uzbrojeniem zgodnym z definicją MDE (Major Defense Equipment), w tym: procesorów radarów AN/APG-68; sterowników silników Global Hawk, części zamienne do sprzętu komunikacyjnego, niejawnych i jawnych komponentów i części zamiennych, materiałów eksploatacyjnych, akcesoriów oraz pomocy w zakresie napraw i zwrotów, obsługi obiektów, w tym magazynowania, publikacje jawnych i niejawnych oraz dokumentacji technicznej, dostaw i wsparcia oprogramowania jawnego i niejawnego; wsparcia transportowego, usług wsparcia inżynieryjnego, technicznego i logistycznego rządu USA i wykonawców umowy (Northrop Grumman), badań i ankiet oraz innych powiązanych elementów logistyki i wsparcia programu.
Analiza
W ramach programu AGS, NATO dysponuje pięcioma autonomicznymi bezzałogowcami RQ-4D Global Hawk Block 30, które otrzymały oznaczenie Phoenix, które zostały dostarczone przez Northrop Grumman od listopada 2019 do listopada 2020, a wstępną gotowość operacyjną (Initial Operational Capability, IOC) w lutym 2021. Samoloty stacjonują w bazie amerykańskiej marynarki wojennej NAS Sigonella na włoskiej wyspie Sycylia wraz z 400-osobowym personelem wojskowym.
Program AGS jest realizowany przez 15 państw NATO (Bułgarię, Czechy, Danię, Estonię, Litwę, Luksemburg, Łotwę, Niemcy, Norwegię, Polskę, Rumunię, Słowację, Słowenię oraz USA), ale zbierane dane wywiadowcze z misji rozpoznawczych i obserwacyjnych służą całemu Sojuszowi. Podlega Sojuszniczemu Dowództwu Sił Powietrznych NATO (NATO Allied Air Command) w Mons (Belgia).
Po wybuchu pełnoskalowej wojny rosyjsko-ukraińskiej, RQ-4D Phoenix są używane na wschodniej flance NATO, głównie w regionie Morza Czarnego. 13 września 2023 roku nad Finlandią, która wstąpiła do NATO po raz pierwszy przeleciał RQ-4D.