W niedzielę, 21 maja br. w Rydze, ministrowie obrony Estonii i Łotwy, Hanno Pevkur i Ināra Mūrniece, wspólnie ogłosili plany zakupu baterii systemu obrony powietrznej średniego zasięgu IRIS-T SLM (Surface Launched Medium Range). Oba rządy rozpoczną negocjacje w tej sprawie z niemiecką spółką Diehl Defence, głównego integratora systemu.
Zdjęcie: Ministerstwo Obrony Estonii
Bardzo się cieszę, że razem z Łotwą osiągnęliśmy kolejny kamień milowy w naszych wspólnych zamówieniach na zestawy obrony powietrznej średniego zasięgu. To jest wspólny projekt o historycznym znaczeniu dla naszej współpracy obronnej, największy jak dotąd – powiedział na konferencji prasowej estoński minister obrony Hanno Pevkur.
Zakładając, że negocjacje zakończą się sukcesem, mamy nadzieję na zawarcie umowy, a następnie ogłoszenie oficjalnie dostawcy tego lata – powiedział minister Pevkur.
Nasz wspólnie wybrany system obrony powietrznej średniego zasięgu jeszcze bardziej zabezpieczy niebo nad Łotwą i Estonią oraz zapewni maksymalną możliwą ochronę naszym obywatelom, a także infrastrukturze cywilnej i wojskowej — powiedziała z kolei minister obrony Łotwy Ināra Mūrniece.
Estonia i Łotwa podpisały list intencyjny (Letter of Intent, LoI) w sprawie wspólnego zamówienia środków obrony powietrznej średniego zasięgu w czerwcu 2022 na szczycie NATO w Madrycie. Proces ten był prowadzony przez Centrum Inwestycji Obronnych Estonii (Riigi Kaitseinvesteeringute Keskus lub RKIK, znane też pod angielskim akronimem EDCI), które w lipcu ubiegłego roku zawarło porozumienie z Ministerstwem Obrony Estonii w sprawie wspólnego zamówienia.
Naszym celem jest zapewnienie Estonii zdolności operacyjnych dla obrony powietrznej średniego zasięgu do 2025, co oznacza, że pierwsze zestawy powinny dotrzeć w 2024 – powiedział Pevkur. Podczas negocjacji budżetu na rok fiskalny 2022 rząd estoński zarezerwował środki na zakup zdolności obrony powietrznej średniego zasięgu.
Centrum Inwestycji Obronnych Estonii przeprowadziło dokładne badanie rynku pod kątem potencjalnych oferentów i przyjrzało się sześciu zagranicznym spółkom. Oferty przeszły szczegółową analizę.
Wybierając zwycięskiego oferenta, przyjrzeliśmy się kryteriom oceny, takim jak możliwości techniczne systemu, całkowity koszt systemu, koszt cyklu życia na najbliższe 30 lat, czas dostawy i zaangażowanie lokalnego przemysłu, dlatego że estoński i łotewski przemysł również mógłby wnieść wkład w rozwój zdolności, powiedział Priit Soosaar, szef działu łączności i systemów radiolokacyjnych w RKIK.
Ostateczny koszt zakupu zostanie ustalony podczas negocjacji umowy. Umowa ma obejmować zakup nie tylko systemu obrony powietrznej średniego zasięgu, ale także modernizację infrastruktury, szkolenie personelu, sprzęt dodatkowy i inne powiązane elementy.
Zestaw/bateria systemu IRIS-T SLM składa się z kontenerowego taktycznego centrum dowodzenia (TOC) z systemem kierowania ogniem Airbus Defence Fortion IBMS-FS, radaru TRML-4D oraz trzech wyrzutni pocisków przechwytujących IRIS-T/TCV (Infra-Red Imaging System Tail/Thrust Vector-Controlled) z zapalnikiem zbliżeniowym i uderzeniowym. Pozwala to na rażenie celów na dystansie do 40 km i na pułapie do 20 km. Jest to wydłużona wersja systemu IRIS-T SLS (Surface-Launched, Short-range).
Nie może być tajemnicą, że pomoc w wyborze niemieckiej oferty miało bardzo skuteczne wykorzystanie operacyjne systemu IRIS-T SLM przez Siły Zbrojne Ukrainy w trwającej pełnoskalowej wojnie z Rosją (strona ukraińska informowała o nawet 100% skuteczności). Rząd niemiecki sfinansował jak dotąd przekazanie dwóch baterii (z czterech obiecanych), a w planach jest dostawa kolejnych czterech. Ukraina ma też otrzymać ze Szwecji zestawy IRIS-T SLS.
Oprócz Ukrainy, użytkownikiem systemu IRIS-T SLM stał się dotąd Egipt, który zamówił 7 zestawów (a także 10 dalekiego zasięgu IRIS-T SLX i 6 krótkiego zasięgu IRIS-T SLS), z których pierwszy trafił do odbiorcy 21 grudnia 2021. Zestawy miały też trafić do Bundeswehry, ale prawdopodobnie zamiast tego trafiły do Ukrainy.