Od czasu umów ramowych z 27 lipca 2022 r. Ministerstwo Obrony Narodowej podpisało szereg umów zakupu uzbrojenia z południowokoreańskimi spółkami sektora obronnego. Od tego czasu kolejne kontrakty na czołgi K2PL i haubice K9PL, a także na produkcję amunicji i transfer technologii, miały zostać podpisane w 2023 roku.
Korea Południowa nie może jednak przystąpić do realizacji kolejnych kontraktów, ponieważ nie wiadomo, kiedy zostanie potwierdzone, że wsparcie finansowe Seulu zostanie sfinalizowane, ponieważ władze same ujawniły, że istnieje problem z limitem kredytowym, wynikającym z prawa.
Model K2PL w MSPO 2023 / Zdjęcie: Jakub Link-Lenczowski, MILMAG
Problem pomocy finansowej w Korei
Korea Eximbank (Export–Import Bank of Korea) jest narodowym bankiem Korei podlegającym Ministerstwu Strategii i Finansów, a ponieważ jest jedyną agencją kredytów eksportowych w Korei, odgrywa również rolę dzięki niskim stopom procentowym i gwarancjom rządowym w transakcjach krajowych i zagranicznych. Ze względu na swoją rolę, Export-Import Bank of Korea zajmuje ważną rolę w umowie z Polską.
Kontrakty obronne podpisane z Koreą Południową w 2022 r. wyniosły łącznie 12,325 mld USD (58,69 mld zł netto/72,18 mld zł brutto), czyli 16,9 bln KRW według średniego kursu wymiany w tamtym czasie:
- 180 czołgów K2 Black Panther za 4,5 bln KRW/3,37 mld USD netto (15,98 mld zł netto/19,65 mld zł brutto);
- 212 haubic samobieżnych K9A1 Thunder za 3,2 bln KRW/2,4 mld USD netto (11,38 mld zł netto/13,99 mld zł brutto);
- 12 lekkich samolotów bojowych FA-50GF za 705 mln USD netto (3,36 mld zł netto/4,14 mld zł brutto) i 36 FA-50PL za 2,3 mld USD netto (10,88 mld zł netto/13,38 mld zł brutto) – łącznie 4,2 bln KRW;
- 218 modułów wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych K239 Chunmoo z amunicją za 5 bln KRW/3,55 mld USD netto (17,09 mld zł netto/21,02 mld zł brutto).
W tym czasie w transakcję zaangażowane były Export-Import Bank of Korea i Korea Trade Insurance Corporation (K-SURE), a doniesienia medialne wykazały, że zapewniły one wsparcie finansowe o wartości 6 bln KRW/18 mld zł każdy, łącznie 12 bln KRW/36 mld zł (Media: Polska zaciągnęła pożyczki na zakup uzbrojenia w Korei Płd., Nowe doniesienia medialne o koreańskiej pożyczce na zakup uzbrojenia, Media: Ograniczone wsparcie finansowania eksportu może utrudnić zakupy w Korei).
Zgodnie z koreańskim prawem, Export-Import Bank of Korea może pożyczać środki finansowe na określone cele o wartości tylko do 40% swojego całkowitego kapitału. Od 2023 r., zgodnie z ustawą o bankowości, podstawowy poziom kapitału wynosi 15 bln KRW/45 mld zł, a całkowity kapitał wynosi 18,4 bln KRW/55,3 mld zł. W związku z tym Export-Import Bank of Korea może zapewnić Polsce jedynie do 7,36 bln KRW/23 mld zł pożyczki.
Ponieważ jednak Export-Import Bank of Korea udzielił pożyczek w wysokości 6 bln KRW/18 mld zł na realizację umów z 2022 r., pozostało tylko 1,36 bln KRW/4,1 mld zł do wykorzystania. W rezultacie wsparcie finansowe dla dodatkowych kontraktów nie jest obecnie możliwe.
Zgodnie z zapisami umów ramowych z 2022, kolejnym celem ma być podpisanie umów wykonawczych na spolonizowane czołgi K2PL i haubice K9PL, które miałyby być produkowane w Polsce, dzięki transferowi technologii, a także wsparcie dla produkcji amunicji wielokalibrowej do wyrzutni K239 Chunmoo (Homar-K):
- 820 czołgów K2PL Black Panther;
- 308 haubic samobieżnych K9PL Thunder;
- amunicja czołgowa kal. 120 mm i artyleryjska kal. 155 mm od spółki Poongsan;
- amunicja rakietowa do K239 Chunmoo (Homar-K).
Według koreańskich spółek sektora obronnego i tamtejszych mediów szacowana wartość kolejnych kontraktów wykonawczych wynosi około 30 bln KRW/90 mld zł, więc koreański rząd wycenił wartość pożyczek na około 24 bln KRW/72,2 mld zł, co stanowi 80% tej kwoty, jako wartość standardowa wymagająca dodatkowego wsparcia finansowego.
Plan pomocy finansowej od banków komercyjnych Korei Południowej
Dlatego władze w Seulu zasugerowały, że polskie kontrakty eksportowe mogą zostać zrealizowane przy wsparciu finansowym koreańskich banków komercyjnych, takich jak KB Kookmin, Shinhan, Hana, Woori czy NH, jako kluczowe rozwiązanie.
Tak więc, począwszy od listopada 2023, Ministerstwo Obrony Republiki Korei prowadziło rozmowy z pięcioma największymi koreańskimi bankami komercyjnymi, a już 10 listopada poinformowano, że mogą one zapewnić wsparcie finansowe dla realizacji kolejnych umów wykonawczych z Polską. Zgodnie z danymi finansowymi, banki komercyjne mogą najpierw utworzyć pożyczkę konsorcjalną, zapewniając 2,7 mld USD/3,5 bln KRW/10,5 mld zł, a następnie dodatkowe 8,2 mld USD/10 bln KRW/30,1 mld zł. Kontynuują one szczegółowe negocjacje z rządem w Seulu w sprawie warunków oprocentowania pożyczki i ewentualnej gwarancji rządowej.
Istnieje jednak osobny problem. Metoda ta jest wspierana przez banki komercyjne na podstawie umów G2B (Government-to-Business), a nie przez gwarancje ECA na podstawie umów G2G (Goverment-to-Goverment). Dlatego stopa procentowa jest ustalana osobno i nadal nie jest znana jej wartość. Według doniesień, koreańskie banki komercyjne rozważają zakup polskich obligacji skarbowych.
Możliwa dodatkowa pomoc finansowa Korei Południowej
Harmonogram związany z wyborami w Korei od lutego do czerwca 2024 / Grafika: Hyunmin Park, MILMAG
Na chwilę obecną, najbardziej oczywistym rozwiązaniem byłaby zmiana prawa bankowego w celu zwiększenia limitu Export-Import Bank of Korea, z czego rząd w Seulu również zdaje sobie sprawę i wciąż zabiega o wprowadzenie poprawek do ustawy.
Nie wiadomo jednak jeszcze, czy Korea Południowa będzie w stanie podpisać kolejną umowę wykonawczą z Polską do końca lutego 2024. W szczególności limit pomocy finansowej nie został do tej pory odpowiednio zrewidowany i nie wiadomo, czy będzie przebiegał sprawnie w przyszłości ze względu na dyskurs polityczny w Korei.
Przede wszystkim, obecnie w koreańskim Zgromadzeniu Narodowym złożone zostały cztery poprawki do ustawy o limicie kapitałowym Export-Import Bank of Korea:
- Nr 2103267 złożona 25 sierpnia 2020 przez posła Jeong Seong Ho: podnosi limit do 25 bln KRW/70,5 mld zł;
- Nr 2123261 złożona 14 lipca 2023 przez posła Yoon Young Seok: podnosi limit do 30 bln KRW/90,3 mld zł;
- Nr 2125108 złożona 16 października 2023 przez posła Yang Gi Dae: podnosi limit do 35 bln KRW/105,3 mld zł;
- Nr 2126495 złożona 5 lutego 2024 przez posła Park Jin: podnosi limit do 50 bln KRW/150,4 mld zł.
W listopadzie 2023 r. partie rządzące i opozycyjne zorganizowały spotkanie Komisji Gospodarczej i Finansowej, proponując poprawki, ale dalsza dyskusja nie toczyła się przez następne trzy miesiące, więc projekty innych ustaw zepchnęły je z listy priorytetów.
Niektórzy członkowie Kongresu Narodowego również sprzeciwiają się poprawkom ze względu na ryzyka gospodarcze dla samej Korei, które wciąż jest przedmiotem debaty publicznej.
Ponadto wsparcie finansowe jest zadaniem, które może być bardzo trudne przy obecnym harmonogramie politycznym. 10 kwietnia 2024 mają odbyć się 22. wybory do Zgromadzenia Narodowego. W rezultacie parlament zacznie zawieszać większość swoich posiedzeń od marca 2024. Po wyborach, wraz z zakończeniem obecnej kadencji 21. Zgromadzenia Narodowego, oczekujące poprawki dotyczące zwiększenia limitów dla Export-Import Bank of Korea zostaną automatycznie odrzucone.
Termin zawarcia kolejnych umów wykonawczych upływa w czerwcu tego roku, więc władzom koreańskim kończy się czas. Kwestia ta może również zagrozić kontraktowi na 6 haubic K9A1 i 146 K9PL, podpisanemu przez polski rząd 1 grudnia 2023 roku. Jest to umowa warunkowa, która zawiera zapis, że zostanie wykonana jeśli Korea zatwierdzi pomoc finansową do czerwca 2024. Chociaż w umowę zaangażowane były również koreańskie banki komercyjne, nadal nie osiągnięto co najmniej jednego porozumienia finansowego.
Jedyny czas, jaki pozostał władzom w Seulu, to bieżący miesiąc, czyli luty 2024. Jeśli nie będzie to możliwe, Seul powinien negocjować z polskim rządem przedłużenie okresu obowiązywania umowy, ale w Korei jest obawa o możliwość wycofania się z umowy przez nowy polski rząd. Jeśli chodzi o czołgi K2PL i haubice K9PL, Polska może przystąpić do nowych negocjacji, ale nawet to nie jest pewna droga, ponieważ nie wiemy, kiedy zostanie dokonana rewizja pomocy finansowej Korei.
W rezultacie partie rządzące i opozycyjne Korei postanowiły zwołać nadzwyczajną sesję Zgromadzenia Narodowego, co nastąpi 19 lutego, a sesja plenarna w celu przegłosowania poprawki do ustawy odbędzie się 29 lutego. Dlatego należy poczekać na wyniki głosowania, ponieważ płynne transakcje finansowe między Polską a Koreą będą możliwe tylko wtedy, gdy zmieniony limit zostanie przyjęty w ciągu najbliższych 10 dni.