Wypadek irańskiej kopii amerykańskiego bezzałogowca

5 grudnia br. w mediach społecznościowych pojawiły się fotografie wykonane w irańskim ostanie (prowincji) Czahar Mahal wa Bachtijari, w środkowo-zachodniej części kraju, przedstawiające załadunek na ciężarówkę lokalnie zbudowanego bezzałogowego statku latającego w układzie latającego skrzydła, prawdopodobnie Shahed-191, który miał awaryjnie lądować na terenach cywilnych. Co ironiczne, nastąpiło to dokładnie w 10 lat od zestrzelenia przez siły irańskie amerykańskiego bsl Lockheed Martin RQ-170 Sentinel, na bazie którego powstał irański samolot.

W Iranie awaryjnie lądował lokalnie zbudowany bezzałogowy statek latający w układzie latającego skrzydła, będący kopią zestrzelonego dekadę temu amerykańskiego Lockheed Martin RQ-170 Sentinel / Zdjęcie: Twitter

Jak podała irańska agencja prasowa Mehr, samolot rozbił się w niedzielę, w szahrestanie (dystrykcie) Kuhrang, w północno-zachodniej części Czahar Mahal wa Bachtijari. Po pojawieniu się w mediach społecznościowych materiałów foto i wideo, lokalne władze poiztwierdziły ich autentyczność, dodając, że do awaryjnego lądowania doszło w rejonie wsi Miheh z powodu fatalnych warunków pogodowych. Bezzałogowiec został podjęty przez śmigłowiec transportowy Mi-17 irańskiej marynarki wojennej na haku, po czym załadowany na ciężarówkę za pomocą dźwigu.

Ciekawe też, że dzień przed incydentem w rejonie irańskiego ośrodka badań jądrowych w Natanz w ostanie Isfahan (leżącym na północny-wschód), miała miejsce eksplozja o której donosiły media, a po której irańskie siły zbrojne poinformowały, że obrona powietrzna ćwiczyła ochronę wrażliwej infrastruktury przed zagrożeniami ze strony bezzałogowców. Jednak według oficjalnej narracji, zdarzenie które miało miejsce dobę później miało być nie związane z ćwiczeniami.

Inną kwestią jest to, że awaryjne lądowanie miało miejsce dokładnie 10 lat po zestrzeleniu RQ-170, co nasuwa pytanie, czy był to jedynie niesamowity zbieg okoliczności, czy swego rodzaju propagandowa retrospekcja tamtego wydarzenia, mająca przypomnieć obywatelom Iranu o militarnych dokonaniach władz w Teheranie? Zwłaszcza że takie demonstracje nie są czymś odosobnionym w tym kraju.

Vidoe of the evacuation looks like IRGC ASF's Shahed-191 UAV, that made an emergency landing in the countryside of the Iranian province Chaharmahal and Bakhtiari. pic.twitter.com/2OAP8Ns12o

— Yuri Lyamin (@imp_navigator) December 5, 2021

Warto nadmienić, iż opublikowane materiały nie dostarczają 100-procentowej pewności co do typu rozbitego samolotu. Po zestrzeleniu RQ-170 Sentinel, dokładnie 5 grudnia 2011 w pobliżu miejscowości Kaszmar we wschodnim ostanie Chorasan-e Razawi, irański przemysł szeroko stosowaną w kraju metodą inżynierii wstecznej skopiował amerykańskie rozwiązania, dostarczając Korpusowi Strażników Rewolucji Islamskiej (IRCG) klony zbudowane w różnych skalach w postaci odrzutowych Shahed 161 Saegheh-1 (ok. 40% wielkości RQ-171), Shahed 191 Saegheh-2 (ok. 60% wielkości) i Shahed 171 Simorgh – (ok. 100% wielkości), a także napędzanych śmigłem Shahed 141 (ok. 40% wielkości) i Shahed 181 (ok. 60% wielkości).

Rozbicie jednego z irańskich klonów RQ-170 to nie jedyna znana utrata bezzałogowego samolotu przez ten kraj. 10 lutego 2018 bsl Shaded 161 lub 191 został zestrzelony przez izraelską obronę powietrzną, po tym jak wystartował z Syrii naruszając przestrzeń powietrzną państwa żydowskiego. W odwetowym nalocie Korpus Powietrzny Izraela (Chejl-ha Awir) utracił samolot wielozadaniowy F-16I Sufa, który został zestrzelony przez Syryjczyków i spadł w północnym Izraelu. Pomimo, że zapewne irańskie klony nie dysponują możliwościami swojego pierwowzoru w zakresie zredukowanego przekroju radarowego czy zasięgu i długotrwałości lotu, izraelskie siły zbrojne uważają je za pewne zagrożenie.

Na koniec warto dodać o innych osiągnięciach irańskiej inżynierii wstecznej w zakresie bezzałogowych statków latających. 31 października br. w Internecie pojawiła się fotografia obiektu transportowanego autostradą Teheran-Isfahan (droga nr 65), przypominającego część ogonową amerykańskiego, autonomicznego bezzałogowca dużej długotrwałości lotu (High-Altitude Long Endurance, dużego pułapu o dużej długotrwałości lotu) Northrop Grumman RQ-4 Global Hawk. Dodać należy, że 20 czerwca 2019 jeden z amerykańskich bsl, wywodzących się z RQ-4 został przez Iran zestrzelony – a dokładnie MQ-4C Triton (Iran skopiował Global Hawka?, Triton zestrzelony przez Iran).

Z kolei 24 lutego br. pojawiły się zdjęcia bojowego bsl Kaman-22 klasy MALE (Medium Altitude Long Endurance, średniego pułapu o dużej długotrwałości lotu), który wydaje się być hybrydą rozwiązań amerykańskich bbsl MQ-1 Predator i MQ-9 Reaper. Nie jest tajemnicą, że 4 lata wcześniej, 1 października 2016 zaprezentowano w Iranie pochwycony w niejasnych okolicznościach MQ-9 (błędnie określony jako MQ-1C Gray Eagle). Iran skopiował i zmodyfikował też taktycznego bsl Boeing Insitu ScanEagle, który otrzymał lokalną nazwę Qods Yasir (Kaman-22 – kolejna irańska kopia amerykańskich bsl?).