10 czerwca 2024. Rozpoczęła się certyfikacja Wojsk Obrony Terytorialnej (WOT). Jej celem jest ocena zdolności do działania piątego – najmłodszego rodzaju Sił Zbrojnych RP, w przypadku zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa oraz zdolności do realizacji zadań zarządzania kryzysowego w czasie pokoju. To pierwszy w historii wojska przypadek, gdzie certyfikacji poddaje się cały Rodzaj Sił Zbrojnych.
Zdjęcia i grafiki: Dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej
Certyfikacja jest sprawdzianem, który ma potwierdzić, że dany rodzaj Sił Zbrojnych spełnienia określone normy i kryteria, a zatem zdolny jest do wykonania przydzielonych mu zadań – zarówno w czasie pokoju, w czasie różnego rodzaju kryzysów, jak i w czasie wojny. Wojska Obrony Terytorialnej będą pierwszym w Polsce Rodzajem Sił Zbrojnych w całości poddanym certyfikacji. Dotychczas certyfikacji poddawano tylko wybrane jednostki wojskowe.
Proces oceny zdolności do wykonywania zadań przez Wojska Obrony Terytorialnej przeprowadzany zostanie w oparciu o normy ujęte w dokumencie Forces Standards Volume VII Combat Readiness Evaluation of Land HQs and Units (CREVAL), które opracowane zostały na potrzeby standaryzacji działań sił zbrojnych państw członkowskich NATO.
W ramach certyfikacji ocenia się kilka obszarów działalności, spośród których wymienić można:
- procentowy stan ukompletowania stanem osobowym i wyszkolenie żołnierzy, na poziomie zapewniającym realizację zadań;
- procentowe ukompletowanie zasadniczym sprzętem wojskowym oraz sprawność tego sprzętu;
- poziom zapasów taktycznych, które powinny zapewnić osiągnięcie założonej kategorii gotowości bojowej i realizację zadań.
W ramach przygotowania do certyfikacji w maju br. przeprowadzono w Dowództwie Wojsk Obrony Terytorialnej trening sztabowy Błyskawica-24, który miał na celu sprawdzenie procesu wypracowywania decyzji na stanowisku dowodzenia Dowództwa WOT. W połowie czerwca w ramach certyfikacji zostanie przeprowadzone ćwiczenie dowódczo-sztabowe Piorun-24, w trakcie którego sprawdzane będą procesy dowodzenia podległymi jednostkami WOT oraz współdziałanie z dowództwem nadrzędnym. Założenia do ćwiczenia zostały opracowane przez zespół certyfikujący, w skład którego wchodzą przedstawiciele Sztabu Generalnego, Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych, Dowództwa Generalnego Sił Zbrojnych, Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych oraz innych instytucji i jednostek wojskowych.
W ramach prowadzonej certyfikacji sprawdzone będzie także stawiennictwo całego stanu osobowego Wojsk Obrony Terytorialnej w trybie natychmiastowego stawiennictwa w swoich jednostkach, po ogłoszeniu alarmu. Sprawdzany będzie również sprzęt i uzbrojenie jakim dysponują Wojska Obrony Terytorialnej.
De facto Wojska Obrony Terytorialnej były już kilkakrotnie, w ciągu swojego krótkiego istnienia, sprawdzane w działaniu realnym, we wsparciu jakiego udzielały społeczeństwu, administracji czy służbom ratowniczym w sytuacjach kryzysowych. Wspomnieć tu można o wsparciu działań straży pożarnej w gaszeniu pożaru wielkoobszarowego w Biebrzańskim Parku Narodowym w 2020, czy wsparciu społeczeństwa, instytucji i administracji w czasie pandemii COVID-19 w latach 2020-2022.
Żołnierze WOT na co dzień wspierają Straż Graniczną w ochronie wschodniej granicy w związku z kryzysem migracyjnym i działaniami hybrydowymi Federacji Rosyjskiej i Białorusi skierowanymi przeciw Polsce. Wielokrotnie wspierali działania przeciwpowodziowe czy angażowali się w usuwanie skutków podtopień w wielu rejonach kraju. Służą wsparciem Policji w poszukiwaniu osób zaginionych oraz administracji publicznej w udzielaniu pomocy uchodźcom po wybuchu wojny w Ukrainie (Śmierć żołnierza WOT podczas służby na granicy z Białorusią).
Budowa WOT rozpoczęła się w 2017 i od tego czasu postępowała etapowo. Najpierw powstało Dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej, następnie rozpoczęło się formowanie trzech pierwszych brygad obrony terytorialnej w województwach podlaskim, lubelskim i podkarpackim. W sumie, w pierwszym roku działalności zapoczątkowano formowanie sześciu brygad OT (czwarta w województwie warmińsko-mazurskim oraz dwie brygady w województwie mazowieckim). Na koniec pierwszego roku budowy WOT stan liczebności wynosił ponad 7,5 tys. żołnierzy. W kolejnym, 2018 struktury rozbudowano o kolejnych siedem brygad OT (Pomorską, Kujawsko-Pomorską, Łódzką, Świętokrzyską, Małopolską, Wielkopolską i Śląską). W tym roku rozpoczęto również formowanie Centrum Szkolenia WOT (CS WOT) w Toruniu. Na koniec 2018 liczebność żołnierzy nowego rodzaju sił zbrojnych wynosiła blisko 17 tys. Formowanie kolejnych dwóch brygad OT (Zachodniopomorskiej i Dolnośląskiej) rozpoczęto w 2019 jednocześnie Dowództwu WOT podporządkowano Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki, sformowano też szkołę podoficerską SONDA. Liczebność formacji na koniec 2019 wynosiła blisko 25 tys. żołnierzy. W 2020, pomimo ograniczeń związanych z pandemią COVID-19 nadal rozbudowywano struktury WOT. Rok 2020 zakończył się stanem żołnierzy WOT na poziomie blisko 27,5 tys. W marcu 2021 rozpoczęto formowanie kolejnych trzech brygad OT (Stołecznej, Nadbużańskiej oraz Przemyskiej). W 2023 sformowano Ośrodek Reprezentacyjny WOT w Radomiu (Liczebność WOT w miesiąc wzrosła o 1000 żołnierzy).
Aktualnie w skład Wojsk Obrony Terytorialnej wchodzi:
- Dowództwo WOT w Zegrzu,
- batalion dowodzenia WOT w Zegrzu,
- osiemnaście brygad obrony terytorialnej – z czego 4 brygady (1. Podlaska Brygada Obrony Terytorialnej, 4. Warmińsko-Mazurska Brygada Obrony Terytorialnej, 19. Nadbużańska Brygada Obrony Terytorialnej, 20. Przemyska Brygada Obrony Terytorialnej) tworzą tzw. Komponent Obrony Pogranicza dedykowany obronie granicy państwowej i rejonów przygranicznych,
- Jednostka Wojskowa Działań Niekonwencjonalnych GRYF,
- dwa centra szkolenia (Centrum Szkolenia WOT w Toruniu i Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu),
- Szkoła Podoficerska SONDA,
- Ośrodek Reprezentacyjny WOT w Radomiu (orkiestra reprezentacyjna WOT i kompania honorowa WOT),
- w trakcie tworzenia są dwie kolejne brygady obrony terytorialnej: 15. Lubuska Brygada Obrony Terytorialnej oraz 17. Opolska Brygada Obrony Terytorialnej.
W WOT służy obecnie ponad 40 tys. żołnierzy, z czego 35 tys. stanowią żołnierze pełniący terytorialną służbę wojskową (TSW), niecałe 5 tys. to żołnierze zawodowi, a kilkaset to żołnierze aktywnej rezerwy.
https://twitter.com/terytorialsi/status/1800099228548563169
Informacja prasowa