Podsumowanie pomocy wojskowej Ukrainie i rozbudowy zdolności produkcyjnych na Zachodzie

W piątek, 10 stycznia 2025, Departament Obrony USA opublikował podsumowanie dotychczasowej wojskowej pomocy materiałowej udzielonej walczącej Ukrainie, dostarczonej przez ponad 40 państw NATO i UE skupionych wokół Grupy Kontaktowej ds. Obrony Ukrainy (Ukraine Defense Contact Group – UDCG), a także powiązanej z tym rozbudowy zdolności przemysłu obronnego.

Zdjęcie: Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy

Po pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 sekretarz obrony USA Lloyd Austin polecił podsekretarzowi obrony ds. zakupów i utrzymania dr Williamowi A. LaPlante regularne zwoływanie Konferencji Narodowych Dyrektorów Uzbrojenia (Conference of National Armaments Directors, CNAD) pod auspicjami Grupy Kontaktowej ds. Obrony Ukrainy.

Skupione na przyspieszeniu dostaw uzbrojenia na Ukrainę poprzez synchronizację międzynarodowych wysiłków w zakresie zakupów, produkcji i wsparcia eksploatacji, forum CNAD zwołano piętnaście razy od pierwszego spotkania 28 września 2022. Ostatnie miało miejsce wczoraj i było okazją do podsumowania pod przewodnictwem Serhija Bojewa, wiceministra do spraw integracji europejskiej w Ministerstwie Strategicznych Gałęzi Przemysłu Ukrainy i dr Williama A. LaPlante.

Forum CNAD koncentruje się na planowaniu produkcji opartym na wymaganiach oraz namacalnych dostawach w stosunku do zwiększających się zdolności produkcyjnych i zobowiązań podjętych do tej pory przez członków UDCG. Główne kierunki działań obejmują:

• Mapowanie globalnych zdolności produkcyjnych i możliwości zwiększenia przepustowości;
• Identyfikację ograniczeń produkcyjnych i łagodzenia, w tym możliwości współprodukcji, wspólnych przedsięwzięć i innych mechanizmów;
• Umożliwienie utrzymania sprzętu i odtworzenia sił zbrojnych Ukrainy;
• Zwiększenie możliwości standaryzacji, integracji i zamienności.

Istotne osiągnięcia do tej pory

Dzięki szerokiej współpracy międzynarodowej umożliwiono:

• Rozszerzenie istniejących lub ustanowienie nowych zdolności produkcyjnych krytycznej amunicji na całym świecie.
  • Stany Zjednoczone zainwestowały 5,5 mld USD (22,9 mld zł) w rozbudowę krajowych zdolności produkcyjnych następującej amunicji lub systemów uzbrojenia (dane odzwierciedlają wzrosty od 2022 r. do obecnych wskaźników produkcji):
    • naboje artyleryjskie kal. 155 mm: z 14 400 do 40 000 szt. miesięcznie (wzrost o 178%);
    • ładunki miotające do amunicji kal. 155 mm: z 14 494 do 18 000 szt. miesięcznie (wzrost o 24%);
    • amunicja kierowana GMLRS: z 833 do 1167 szt. miesięcznie (wzrost o 40%);
    • przeciwpancerne pociski kierowane FGM-148 Javelin: z 175 do 200 szt. miesięcznie (wzrost o 14%);
    • pociski przeciwlotnicze AIM-9X Sidewinder: z 116 do 137 szt. miesięcznie (wzrost o 18%);
    • pociski przechwytujące PAC-3 MSE: z 21 do średnio 48,6 szt. miesięcznie (wzrost o 116%);
    • wieloprowadnicowe wyrzutnie rakietowe M142 HIMARS: z 5 do 8 egz. miesięcznie (wzrost o 60%);
    • haubice holowane M777 kal. 155 mm: z 11 do 18 egz. miesięcznie (wzrost o 64%);
  • Przykłady rozszerzenia produkcji i wysiłków w zakresie dostaw amunicji ogłoszonych przez członków UDCG obejmują, ale nie ograniczają się do:
    • podwojenia zdolności produkcji amunicji i elaboracji materiałów wybuchowych do 2025 przez Francję i Szwecję, podwojenie zdolności produkcji modułowych ładunków miotających do 2026 i zwiększenie zdolności produkcji prochu dziesięciokrotnie do 2026.
    • Zakłady spółek obronnych w Niemczech, Hiszpanii, na Węgrzech, w Republice Południowej Afryki i Australii planują zwiększyć produkcję do 700 000 pocisków artyleryjskich i do 10 000 ton materiałów wybuchowych rocznie do 2025 r.; obejmuje to nową fabrykę materiałów wybuchowych w Rumunii w ramach projektu opracowanego z Komisją Europejską oraz nowy zakład amunicji artyleryjskiej w Niemczech.
    • Produkcja do 1000 pocisków przechwytujących PAC-2 GEM-T w Niemczech dla Niemiec, Królestwa Niderlandów, Rumunii, Hiszpanii i Szwecji.
    • Konsorcjum 15 państw pod przewodnictwem Republiki Czeskiej zobowiązało się przeznaczyć 1,7 mld EUR (7,25 mld zł) na zakup 500 000 pocisków artyleryjskich dla Ukrainy z całego świata do końca 2024.
    • Dzięki programowi wsparcia produkcji amunicji ASAP (Act in Support of Ammunition Production) europejski przemysł obronny ma zwiększyć roczną zdolność produkcyjną pocisków artyleryjskich do 2 mln sztuk do końca 2025 r. 31 projektów obejmuje pięć obszarów: materiały wybuchowe, proch, pociski, pociski oraz certyfikację testowania i regeneracji.
    • Norwegia zainwestuje ponad 1 mld NOK (360 mln zł) w celu znacznego zwiększenia produkcji amunicji artyleryjskiej przez co najmniej 15 lat. Państw nordyckie zwiększają produkcję amunicji w ramach inicjatywy NORDEFCO++, aby wesprzeć Ukrainę, a także wzmocnić długoterminowe zdolności w celu zapewnienia regionalnego bezpieczeństwa dostaw.
    • Wielka Brytania wyda 162 mln GBP (823 mln zł) na zwiększenie produkcji lekkich pocisków przeciwlotniczych LMM (Lightweight Multirole Missile) Martlet i dostarczy Ukrainie 650 pocisków LMM.
  • W latach 2023–2024 Ukraina zwiększyła całkowitą krajową produkcję amunicji moździerzowej i artyleryjskiej — od kalibrów 60 mm do 155 mm — z 1 miliona sztuk amunicji do 2,5 miliona sztuk rocznie (wzrost o 150%).
• Identyfikacja luk i łagodzenie skutków w produkcji materiałów pędnych i wybuchowych:
  • dostawy systemów przeciwdronowych L3Harris VAMPIRE (Vehicle-Agnostic Modular Palletized ISR Rocket Equipment) oraz systemów „FrankenSAM” iTEL i zmodyfikowanych 9K37M1 Buk-M1;
  • dostawy ciężarówek i stanowisk strzeleckich dla mobilnych zespołów ogniowych w celu ochrony krytycznej infrastruktury;
  • Dostawy wyrzutni przeciwlotniczych NASAMS wraz z amunicją oraz późniejsze ulepszenia funkcjonalności;
  • Dostawy pocisków przeciwlotniczych AIM-7 Sparrow, RIM-7 Sea Sparrow i AIM-9M Sidewinder do zestawów obrony powietrznej (zmodyfikowanych 9K37M1 Buk-M1 i NASAMS);
  • Integracja tysięcy sztuk amunicji powietrze-ziemia z samolotami ukraińskimi produkcji rosyjskiej, jak i dostarczanymi F-16AM/BM;
  • opracowywanie Extended Range Attack Munition (ERAM), niedrogiego pocisku manewrującego dalekiego zasięgu do masowej produkcji (Dania, Królestwo Niderlandów, Stany Zjednoczone);
  • testy amunicji krążącej w ramach projektu Artemis (USA) i Breakstop (Wielka Brytania);
  • przyspieszenie zamówień w ramach programu wojskowej sprzedaży zagranicznej FMS (Foreign Military Sales) dla sojuszników i partnerów i w celu zapewnienia finansowania zakupów amunicji zamiast darowizn.
  • Dostawa 90 wyremontowanych czołgów T-72 (45 z donacji niderlandzkiej i 45 amerykańskiej) oraz ponad 100 000 części zamiennych do nich;
  • planowane sfinansowanie wsparcia dostaw części zamiennych i remontów dla wszystkich platform bojowych z czasów radzieckich za pośrednictwem Agencji Wsparcia i Zamówień NATO (NATO Support and Procurement Organisation NSPA);
  • opracowanie wspólnych ram wsparcia eksploatacji, dostaw części zamiennych, szkoleń i ukraińskich zdolności wsparcia przemysłowego dla tamtejszych sił zbrojnych;
  • dostawa siedmiu komercyjnych drukarek 3D, sprzętu do postprodukcji i materiałów eksploatacyjnych do Centrum Zdalnej Konserwacji i Dystrybucji na Ukrainie (RDC-U) oraz zakup siedmiu dodatkowych drukarek polimerowych z towarzyszącym sprzętem pomocniczym i materiałami eksploatacyjnymi.
  • Ustanowienie możliwości telekonserwacji i przeprowadzenie demonstracji technologii rozszerzonej rzeczywistości w celu poprawy szkoleń w zakresie konserwacji i napraw dla personelu ukraińskiego w terenie.
  • Tłumaczenie ponad 1600 instrukcji technicznych dotyczących napraw i obsługi.
  • Ułatwienie i wsparcie partnerstw z ukraińskim przemysłem w zakresie współprodukcji i podtrzymywania działań.
• Przykłady partnerstw przemysłowych USA-Ukraina obejmują:
  • powołanie przez Departament Stanu USA zespołu ekspertów przedmiotowych, aby pomóc Ministerstwu Strategicznych Gałęzi Przemysłu Ukrainy w budowaniu odporności i skutecznego nadzoru nad ukraińskim przemysłem obronnym, zaspokojeniu pilnych potrzeb w zakresie produkcji wojskowej i uzupełnieniu pomocy udzielonej w wysokości 2 mld USD (8,33 mld zł) z programu FMF (Foreign Military Financing) w celu ustanowienia programu UDEP (Ukraine Defense Enterprise Program). Zespół ekspertów obejmuje łącznika ds. produkcji obronnej oraz stratega ds. partnerstw i polityki przemysłu obronnego (listopad 2024 r.).
  • spółka Northrop Grumman podpisała umowę z rządem Ukrainy na dostawę sprzętu i szkoleń w celu utworzenia linii produkcyjnej amunicji średniokalibrowej (lipiec 2024 r.).
  • spółka Amentum podpisało protokół ustaleń w sprawie utworzenia spółki joint venture z ukraińskim państwowym koncernem Ukraiński Przemysł Obronny JSC (UDI; dawniej UkrOboronProm) w celu współpracy w zakresie remontów i napraw pojazdów opancerzonych przekazanych przez USA (czerwiec 2024 r.).
  • spółka D&M Holding Company zbudowała fabrykę amunicji na Ukrainie i obecnie rozszerza produkcję zgodnie z umowami z Ministerstwem Strategicznych Gałęzi Przemysłu Ukrainy i kluczowymi spółkami (październik 2023 r.).
• Przykłady międzynarodowych partnerstw z przemysłem ukraińskim obejmują:
  • UDI rozpoczął krajową produkcję karabinków automatycznych CZ Bren 2 oraz amunicji małokalibrowej (grudzień 2024 r., umowa zawarta w lipcu 2024 r.);
  • rząd Szwecji ogłosił finansowanie i wsparcie przemysłowe dla ukraińskiej produkcji pocisków dalekiego zasięgu i bezzałogowych statków powietrznych (listopad 2024 r.).
  • Poprzez Task Force HIRST Wielka Brytania koordynuje działania z wieloma partnerami przemysłowymi w zakresie eksploatacji, napraw i remontów na Ukrainie.
  • Nammo (Norwegia) ogłosiła, że udzieliła licencji na produkcję pocisków 155 mm na Ukrainie (sierpień 2024 r.).
  • KNDS (Francja/Niemcy) założyła spółkę zależną KNDS Ukraine LLC na Ukrainie w celu produkcji pocisków 155 mm i części zamiennych (czerwiec 2024 r.).
  • Rheinmetall (Niemcy) podpisało list intencyjny w sprawie utworzenia zakładu produkcyjnego bojowych wozów piechoty KF41 Lynx na Ukrainie, opierając się na wspólnym przedsięwzięciu Rheinmetall i UDI w celu utworzenia w kraju centrum wsparcia eksploatacji sprzętu wojskowego przekazanego przez Niemcy (czerwiec 2024 r.).

Grupy robocze:

Wysiłki CNAD pod auspicjami UDCG są organizowane w czterech grupach roboczych powiązanych z obszarami funkcjonalnymi: Innowacje, Produkcja, Utrzymanie i Wsparcie ukraińskiej bazy przemysłowej obronności.

Przecięcie się grup roboczych CNAD i koalicji zdolności UDCG jest komplementarne, a nie powielające. NAD zajmują wyjątkową pozycję, aby wdrażać wytyczne na szczeblu ministerialnym opracowane za pośrednictwem koalicji zdolności, zapewniając specjalistyczną wiedzę w zakresie zamówień, produkcji i utrzymania. Konkretne, długoterminowe wymagania określone przez Koalicje Zdolności będą kierować celowym ustalaniem priorytetów i pozyskiwaniem zasobów przez CNAD na potrzeby odpowiednich inwestycji w bazę przemysłową i utrzymanie. To partnerstwo „wymagaj-dostarczaj-utrzymuj” między Koalicjami Zdolności a grupami roboczymi CNAD eliminuje luki między wymaganiami a dostawami środków, maksymalizuje skuteczność inwestycji dokonywanych przez członków UDCG, jednocześnie unikając powielania wysiłków.

Grupa robocza ds. Innowacji: Zwiększa szybkości działań: od pomysłu do możliwości w terenie, skupiając się na przewidywaniu postępów przeciwnika i dojrzewaniu nowych technologii odpowiednio do użytku operacyjnego.

Obecne wysiłki obejmują:

• niskokosztowe pociski;
• systemy do zwalczania bezzałogowców;
• środki zaradcze dla bomb kierowanych;
• tozwiązania laserowe;
• eksperymenty z amunicją krążącą.

Grupa robocza ds. Produkcji: usprawnia i napędza wysiłki produkcyjne kluczowych systemów uzbrojenia poprzez wspieranie możliwości współprodukcji, ułatwianie możliwości finansowania, identyfikowanie ograniczeń produkcyjnych i najlepszych praktyk w zakresie ich niwelowania oraz udzielanie kontraktów na uzupełnianie zapasów.

Obecne wysiłki obejmują:

• zwiększenie lub przyspieszenie produkcji artylerii 155 mm i materiałów wybuchowych, wśród innych krytycznych programów i komponentów;
• Zastosowanie wniosków wyciągniętych z międzynarodowych konsorcjów do produkcji pocisków przechwytujących dla obrony powietrznej.

Grupa robocza ds. Utrzymania: wspiera dostępność ukraińskich systemów uzbrojenia poprzez zajmowanie się przekrojowymi problemami utrzymania w kluczowych obszarach umożliwiających, takich jak dostarczanie i zamawianie części zamiennych, wsparcie eksploatacji i szkolenia na poziomie pododdziałów, zdolność utrzymania w ukraińskich i partnerskich bazach przemysłowych oraz wspieranie zdolności Ukrainy do utrzymania przekazanych platform.

Obecne wysiłki obejmują:

• Zapewnienie zasobów na potrzeby zdolności utrzymania Sił Zbrojnych Ukrainy w celu wsparcia odbudowy środków do prowadzenia walki;
• Grupowanie i wspólne dostarczanie części zamiennych
• naprawy, remonty i obsługi (maintenance, repair and overhaul; MRO) starszego i zachodniego sprzętu, w tym rozszerzenie wsparcia utrzymania dla opancerzonych pojazdów bojowych z czasów radzieckich
• wspieranie współczesnych systemów uzbrojenia za pomocą wspólnych ram wsparcia w ramach pakietów części zamiennych, danych technicznych, szkoleń, urządzeń wsparcia eksploatacji;

Grupa robocza ds. Wsparcia ukraińskiej bazy przemysłowej: koordynuje wysiłki na rzecz rozwoju solidnej ukraińskiej bazy przemysłowej, która zapewnia materiały na pilne potrzeby, przyczyniając się do długoterminowego bezpieczeństwa i odporności gospodarczej Ukrainy.

Obecne wysiłki obejmują:

• Ułatwianie partnerstw wspierających współprodukcję lub wsparcie eksploatacji między ukraińskim przemysłem a amerykańskimi lub międzynarodowymi spółkami, w tym współpracę z Departamentem Stanu w celu skrócenia terminów otrzymania niezbędnych licencji eksportowych;
• Identyfikowanie i promowanie mechanizmów finansowania współpracy w celu kierowania połączonych zasobów bezpośrednio do priorytetowego projektu ukraińskiej bazy przemysłowej obronnej;
• Identyfikowanie i rozwiązywanie problemów politycznych i regulacyjnych utrudniających współpracę przemysłową z Ukrainą.