W czwartek, 23 października 2025, amerykański dziennik The Washington Post ujawnił wyniki międzynarodowego śledztwa dziennikarskiego o kryptonimie Russian Secrets, z którego wynika, że w Arktyce Rosja potajemnie zbudowała podmorski system do monitorowania żeglugi o kryptonimie Harmonia z nielegalnie pozyskanych zachodnich technologii za pomocą fikcyjnej firmy-słupa. System ma służyć do ochrony morskiej triady nuklearnej, złożonej ze strategicznych okrętów podwodnych uzbrojonych w pociski balistyczne.
System Harmonia ma służyć do ochrony strategicznych okrętów podwodnych uzbrojonych w pociski balistyczne takich jak projektu 955A Boriej-A / Zdjęcie poglądowe: Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej
Śledztwo było prowadzone przez dziennikarzy redakcji NDR, WDR i Süddeutsche Zeitung (Niemcy), Le Monde (Francja), L’Espresso (Włochy), Kyodo News (Japonia), NRK (Norwegia), KRO-NCRV (Królestwo Niderlandów), SVT (Szwecja), The Times (Wielka Brytania), The Washington Post (USA) i wspomagane przez Międzynarodowe Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych (International Consortium of Investigative Journalists, ICIJ). Źródłem informacji były dokumenty sądowe, funkcjonariusze wywiadu oraz przecieki z bazy danych, które wcześniej uzyskało ICIJ w ramach projektu Cyprus Confidential.
Wynika z niego, przez okres 10 lat, od 2013 do 2023, firma-słup Mostrello Commercial Ltd., zarejestrowana w Limassol na Cyprze na Aleksieja Strelczenkę, powiązanego z korporacją Kometa budującą system Harmonia, zakupiła za ponad 50 mln USD wyposażenie specjalistyczne takie jak sonary, anteny podpowierzchniowe, łącza światłowodowe, a nawet głębokomorskie bezzałogowe pojazdy podwodne. Służyły one do budowy sieci stałych matryc akustycznych umieszczonych na dnie Morza Barentsa i do granic Morza Karskiego, rozmieszczonych wzdłuż grzbietów i zboczy podmorskich, aby zmaksymalizować zasięg pasywnego wykrywania w zimnych, gęstych wodach arktycznych, połączonych światłowodami i poprowadzonych od Murmańska na wschód do Nowej Ziemi, a następnie na północ do Ziemi Franciszka Józefa.
Z Mostrello Commercial Ltd. miały handlować: niemieckie Norddeutsche Seekabelwerke i Innomar GmbH (światłowody i czujniki), brytyjska Forum Energy Technologies (pojazdy podwodne), norweska grupa Kongsberg, japońska NEC czy amerykańskie EdgeTech i R2Sonic (sonary) czy podmioty z Kanady za pośrednictwem kilkunastu spółek z rajów podatkowych, takich jak Seszele, Belize czy Brytyjskie Wyspy Dziewicze, w celu ukrycia powiązań z Rosją.
Amerykańskie sonary kadłubowe o wysokiej rozdzielczości miały służyć do precyzyjnego mapowania dna morskiego, w celu wyboru odpowiednich miejsc do zainstalowania czujników i poprowadzenia światłowodów.
Dokumenty zamówień wskazują na dostawy setek mil światłowodów i specjalistycznych mikrofonów hydroakustycznych i anten głębinowych – komponentów do budowy rozproszonych sieci detekcji akustycznej lub hybrydowych systemów, które przesyłają surowe lub wstępnie przetworzone dane akustyczne na brzeg w celu ich syntezy z sygnałami z systemów monitorowania morskiego.
Kluczowym elementem umożliwiającym realizację projektu były podwodne pojazdy bezzałogowe (AUV) o zanurzeniu około 3000 m od Forum Energy Technologies, odpowiednie do skrytego rozmieszczania, inspekcji i konserwacji instalacji podmorskiej, gdzie topografia dna i pokrywa lodowa ograniczają dostęp nurków.
Instalacja wymagała specjalistycznej nawigacji akustycznej i pozycjonowania. Władze Norwegii, zaalarmowane przez policyjną służbę bezpieczeństwa (Politiets Sikkerhetstjeneste, PST), zablokowały sprzedaż systemu pozycjonowania akustycznego z Kongsberg do Mostrello, który miał kluczowe znaczenie do układania anten w warunkach słabego sygnału GPS pod sezonowym lodem. Wcześniejsze transakcje dotyczące sprzedaży systemów do tej samej sieci, sięgające 2015, pokazują, jak Rosja wykorzystywała europejskie sieci logistyczne, w tym niemieckie, do ukrycia prawdziwego celu, zanim pełnoskalowa wojna w Ukrainie zaostrzyła te kontrole.
Warto dodać, że niemieckie śledztwo z lat 2024-2025, wspomagane przez informacje CIA sięgające roku 2021 gdy USA zaczęły monitorować rosyjską sieć powiązań, wykazało, że Mostrello działała jako przykrywka dla spółki UPT z Moskwy, powiązanej z rosyjskimi służbami bezpieczeństwa. Sąd we Frankfurcie skazał pośrednika Aleksandra Szniakina za koordynowanie nielegalnych zakupów, a Departament Skarbu USA nałożył pod koniec 2023 sankcje na Mostrello i powiązane z nią spółki. Kiedy tej jesieni niderlandzcy dziennikarze odwiedzili biuro Mostrello w Limassol, zastali je opuszczone, co świadczyło o tym, że sieć porzuciła działalność, gdy sprawa zaczęła wychodzić na jaw.
Zachodnie spółki wymienione w śledztwie dziennikarskim deklarują, że nie wiedziały o prawdziwym przeznaczeniu zamawianych komponentów.
Faktyczna budowa systemu Harmonia rozpoczęła się po 2014, z planowanym pełnym wdrożeniem do 2020 r ale według ostatnich doniesień działa częściowo od lat. Ma zwiększyć możliwości Floty Północnej Marynarki Wojennej (WMF) w zakresie walki z okrętami podwodnymi państw NATO na podejściach do baz rosyjskich okrętów nad Morzem Barentsa. To odpowiednik amerykańskiego systemu IUSS (Integrated Undersea Surveillance System), sieci pasywnych sonarów dennych rozmieszczonych w newralgicznych obszarach Atlantyku i Morza Północnego, szczególnie w rejonie tzw. luki GIUK w pasie pomiędzy Grenlandią, Islandią i Wielką Brytanią (Sabotaż norweskiego systemu nasłuchu morskiego).
Wcześniej pojawiły się doniesienia, że podobną sieć nasłuchu planują zbudować Chiny i ostatnio przyspieszyły przygotowania, wszystko w ramach niewinnie z pozoru brzmiącej strategii Transparent Ocean.
A journalism cooperation with @ndr @WDRinvestigativ
@SZ and international partners like @ICIJorg @scilla_alecci @inghilderiksen @havardgulldahl @johngranlund @gregpmiller @alimitib— Manuel Bewarder (@manuelbewarder) October 23, 2025