12 maja prezydent RP Andrzej Duda podpisał postanowienie zatwierdzające nową Strategię Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.
Poprzednia Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP obowiązywała od grudnia 2014 i według prezydenta gdy ją przyjmowano istniała inna rzeczywistość środowiska bezpieczeństwa: nie było w Polsce wojsk NATO, inicjatyw Bukaresztańskiej Dziewiątki czy Trójmorza / Zdjęcie: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego
Jednocześnie, prezydent wraz z premierem Mateuszem Morawieckim, zapowiedzieli przygotowanie projektów ustaw wdrażających jej zapisy, w tym o zarządzaniu bezpieczeństwem narodowym. Dokument składa się z czterech filarów: bezpieczeństwo państwa i obywateli, Polska w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego, tożsamość i dziedzictwo narodowe oraz rozwój społeczny i gospodarczy wraz z ochroną środowiska. Poprzedni dokument obowiązywał od grudnia 2014 (Plan Modernizacji Technicznej 2021-2035, 2019-10-10).
Zagrożenia, wyzwania, sojusze
W dokumencie wskazano, że największym zagrożeniem dla bezpieczeństwa Polski jest neoimperialna polityka Rosji, zakładająca użycie m.in. siły militarnej. Wskazano przy tym agresję na Gruzję z sierpnia 2008 i oraz nielegalną aneksję Krymu i działania we wschodniej Ukrainie od marca 2014. Naruszyły one zasady prawa międzynarodowego i filary systemu bezpieczeństwa europejskiego.
/ Film: Kancelaria Prezydenta RP
Rosyjska polityka w stosunku do Zachodu zakłada rozbudowę ofensywnych możliwości wojskowych, w tym inwestycje w systemy antydostępowe m.in. w regionie Bałtyku. Federacja Rosyjska prowadzi wielkoskalowe ćwiczenia wojskowe zakładające scenariusze konfliktu z NATO, szybki przerzut dużych zgrupowań wojsk i użycie broni jądrowej.
Rosja prowadzi również działania hybrydowe, ryzykując wybuchem pełnoskalowego konfliktu zbrojnego, a także prowadzi cyberataki i dezinformację celem destabilizacji państw i społeczeństw zachodnich oraz wywoływania podziałów.W skali globalnej ważnym zjawiskiem jest zaostrzająca się strategiczna rywalizacja między USA, Chinami a Rosją.
Dokument wskazuje także inne zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego, w tym niewojskowe, takie jak rozwój nowych technologii wojskowych (systemów bezzałogowych, robotycznych, sztucznej inteligencji, broni precyzyjnej dalekiego zasięgu), pojawienie się możliwości, ale i ewentualnych zagrożeń ze strony technologii szerokopasmowych (sieci 5G) i kwantowych, Internetu Rzeczy, chmury obliczeniowej, automatyzacji usług, uczenia maszynowego i nanotechnologii.
Jako nowe pola zagrożenia wskazano przestrzeń kosmiczną i cyberprzestrzeń. Zagrożeniem energetycznym dla Polski jest budowa gazociągu Nord Stream 2, a wyzwaniem będzie nowa polityka klimatyczno-energetyczna UE w kontekście dekarbonizacji energetyki, ale także stan polskiej infrastruktury przesyłowej i magazynowej energii elektrycznej. Wyzwaniami są również bezpieczeństwo finansowe i bankowe, gospodarcze, demograficzne, zdrowotne, klimatyczne i ekologiczne.
Podkreślono, że Polska zabiega o wzmacnianie struktur bezpieczeństwa w NATO i UE, partnerstwo strategiczne z USA (w wymiarze bezpieczeństwa i obrony, energetyki, wymiany handlowej, inwestycji oraz badań i rozwoju) oraz współpracę regionalną (w ramach Dziewiątki Bukaresztańskiej, Grupy Wyszehradzkiej, Trójkąta Weimarskiego, Inicjatywy Trójmorza oraz współpracy z państwami bałtyckimi). Polska chce dążyć do zwiększania obecności wojskowej NATO na jej wschodniej flance, rozwoju relacji obronnych NATO ze Szwecją i Finlandia w obrębie Bałtyku i uczestniczyć w kształtowaniu polityki odstraszania nuklearnego NATO, działać na rzecz umacniania suwerenności i integralności Ukrainy, Gruzji i Mołdawii.
Siły Zbrojne
Dokument zawiera deklarację o zwiększeniu dynamiki wzrostu wydatków budżetowych na obronę narodową do poziomu 2,5% PKB do roku 2024. Warto nadmienić, że w czerwcu 2017 rząd zakładał zwiększenie finansowania obrony do 2,1% w 2020 i docelowo 2,5% PKB dopiero w 2032.
Strategia zakłada zwiększenie potencjału Sił Zbrojnych RP (zarówno osobowego i sprzętowego), modyfikację programów szkoleniowych do wymagań współczesnego pola walki (wielodomenowego), w tym działań asymetrycznych, budowę systemów antydostępowych, zdolności do działań manewrowych i długotrwałego przybywania poza stałą dyslokacją.
Postuluje się zwiększenie mobilności wojsk, ulepszenie zarządzania zasobami ludzkimi, budowę zintegrowanego systemu świadomości sytuacyjnej (środki rozpoznania, łączności i dowodzenia, oparte na krajowych systemach satelitarnych i bezzałogowcach), łączności satelitarnej, obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej oraz precyzyjnego rażenia celów na dużych dystansach i systemów przeciwpancernych. Zakłada też wzmocnienie potencjału Wojsk Specjalnych, Wojsk Obrony Terytorialnej, Marynarki Wojennej i tworzonych Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni.
Zarządzanie bezpieczeństwem narodowym
Strategia zakłada zintegrowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem narodowym, utworzenie ponadresortowego mechanizmu (komitetu Rady Ministrów) koordynującego tym systemem i powiązanie go z powiązani kompetencjami Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego i Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.
Zakłada się utworzenie systemu obrony powszechnej, oparty na instytucjach państwowych i samorządowych, podmiotach systemu edukacji i szkolnictwa wyższego, społeczności lokalnych, podmiotów gospodarczych, organizacjach pozarządowych oraz obywatelach. Konieczny jest rozwój zdolności do zwalczania zagrożeń epidemicznych, redefinicja systemu obrony cywilnej, wzmocnienie ochrony infrastruktury krytycznej, zapewnienie ciągłości funkcjonowania państwa, dostaw energii, kontroli przepływu osób, zasobów żywności i wody, odporności sieci telekomunikacyjnych i teleinformatycznych oraz systemu transportowego.
Podkreśla się wzrost znaczenia krajowej bazy przemysłowej w zakresie obrony, w tym sektora prywatnego, selektywnej mobilizacji gospodarki, zwiększania zdolności kryptograficznych i zasobów strategicznych.
Pełna treść Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej