W piątek, 10 listopada, służba prasowa Komponentu Lotniczego Sił Zbrojnych Belgii (Luchtcomponent) poinformowała w mediach społecznościowych, że w zakładach amerykańskiej spółki Lockheed Martin w Fort Worth w Teksasie zakończono montaż końcowy pierwszego belgijskiego samolotu wielozadaniowego F-35A Lightning II o numerze fabrycznym AY-01. O rozpoczęciu prac informowano 7 czerwca br., podczas gdy 2 sierpnia rozpoczął się właściwy montaż.
Zdjęcie: Luchtcomponent via Lockheed Martin
Zostało tylko kilka powłok lakierniczych do nałożenia i samolot będzie gotowy do oficjalnej prezentacji za miesiąc! – czytamy na profilu Luchtcomponent na Facebooku.
I rzeczywiście, po zakończeniu malowania, w tym nałożeniu oznaczeń przynależności państwowej, samolot zostanie oficjalnie zaprezentowany i symbolicznie przekazany zamawiającemu, po czym nastąpi oblot techniczny i seria testów w locie.
Jednak ze względu na problemy z najnowszą aktualizacją oprogramowania w konfiguracji wyposażenia Technical Refresh 3 (TR3) oraz opóźnienie w dostawie nowych wyświetlaczy do kabiny, pierwsze dwa F-35A, które miały zostać przekazane do końca tego roku, nie będą jeszcze mogły zostać przekazane i dostawa zostanie przesunięta o kilka miesięcy. Pierwszy F-35A w konfiguracji wyposażenia TR3, który posłuży do wdrożenia najnowszej wersji Block 4, oblatano 6 stycznia br. Testy rozwojowe i operacyjne z TR3 są kontynuowane w 2023.
Program wyboru następcy 44 belgijskich samolotów wielozadaniowych F-16AM/BM Fighting Falcon rozpoczęto 22 grudnia 2015. O wyborze amerykańskich samolotów 5. generacji tego samego producenta media belgijskie informowały 21 października 2018 – wynikało w głównej mierze z chęci ścisłej kompatybilności z niderlandzkimi F-35A, których na początku 2023 w aktywnej służbie było już 18 egzemplarzy (8 stacjonuje nadal w USA w celach szkoleniowych, a 20 kolejnych zamówionych ma trafić do odbiorcy w najbliższych latach).
Wcześniej, bo 18 stycznia 2018 Departament Stanu USA wydał zgodę na eksport do Belgii 34 F-35A za równowartość 6,53 mld USD (28,16 mld zł), przy czym później na drodze negocjacji została ona zredukowana do 4,25 mld USD (16,35 mld zł). Wraz z samolotami zamówiono również dwa pełne symulatory lotów, sprzęt i systemy teleinformatyczne do obsługi operacyjnej i technicznej samolotów. W ramach kontraktu belgijscy piloci dostaną zaawansowane hełmy HMDS Gen III (Helmet-Mounted Display System), opracowane przez joint venture Rockwell Collins i Elbit Systems of America. W ramach tej kwoty przewidziano także modernizację systemów uzbrojenia oraz szkolenie personelu latającego i technicznego w latach 2018-2030.
27 stycznia 2020 belgijski dziennik Le Soir informował, że NATO miało zaproponować Belgii, aby zwiększyło swoje zamówienie na samoloty z 34 do 48 egzemplarzy. Do tego jednak nie doszło. 8 lipca 2021 belgijski dziennik The Brussels Time informował z kolei o planach modernizacji baz lotniczych Florennes w prowincji Namur i Kleine-Brogel w Limburgii na potrzeby wdrożenia samolotów bojowych nowej generacji. Pierwsze F-35A miały trafić do Florennes w 2025, a dwa lata później do Kleine-Brogel (według pierwotnego harmonogramu).
Z belgijskimi F-35A będą współpracować nieuzbrojone bezzałogowe statki latające MQ-9B SkyGuardian klasy MALE (Medium Altitude Long Endurance, średniego pułapu o dużej długotrwałości lotu), produkcji amerykańskiej spółki General Atomics Aeronautical Systems Inc. (GA-ASI).
Oprócz Belgii, w ostatnich latach na zakup F-35 zdecydowały się również Polska (32 egz. F-35A), Niemcy (35 egz. F-35A), Szwajcaria (36 egz. F-35A), Singapur (12 egz. F-35B), Finlandia (64 egz. F-35A), Kanada (88 egz. F-35A) i Czechy, które 27 września br. zakupiły 24 egz. F-35A. Kolejnym państwem, które zdecydowało się na zakup, ale czeka na zgodę jest Grecja (ok. 18-24 egz. F-35A), a ewentualny zakup rozważa Hiszpania (wg pierwotnych planów 45-50 F-35A i 12-15 F-35B). Swoje zamówienia zwiększają także dotychczasowi użytkownicy eksportowi: Japonia (kolejne 63 egz. F-35A i 42 egz. F-35B) i Korea Południowa (20 egz. F-35A i planowane jest kolejne 25 egz.). 11 kwietnia br. decyzję o zakupie F-35A w perspektywie po 2030 podjęła Rumunia (według najnowszych informacji planowany jest zakup nawet 48 egz.), natomiast 23 maja br. pojawiła się informacja, że USA odmówiły sprzedaży 8 samolotów do Tajlandii. 2 lipca br. Izrael ogłosił zakup kolejnych 25 F-35A (do 50 wcześniej zamówionych). We wrześniu do kraju przyleciały pierwsze 4 z 27 duńskich F-35A.
Według najnowszych informacji Lockheed Martin z 5 września, do 10 państw dostarczono prawie 1000 seryjnych samolotów rodziny F-35, które wylatały ok. 750 tys. godzin. W kwietniu został wyszkolony 2000. pilot na ten typ.