W piątek, 3 października 2025, służba prasowa brytyjskich Królewskich Sił Powietrznych (Royal Air Force, RAF) poinformowała o ostatnim locie jednego z bojowych bezzałogowych statków powietrznych (bbsl) GA-ASI MQ-9A Reaper po którym formalnie zakończono eksploatację tych aparatów w wojsku. Rzeczony lot miał miejsce 30 września, a wycofanie 1 października.
Zdjęcia: RAF
Wielka Brytania, jako pierwszy użytkownik eksportowy po USA, dysponowała łącznie 14 egzemplarzami MQ-9A Reaper, z których pierwsze dwa zamówiono w 2006 i wprowadzono do służby w październiku 2007 w ramach pilnego wsparcia kontyngentu brytyjskiego w Afganistanie (operacja Shader), gdzie rozpoczęły loty operacyjne jesienią rok później. W następnej dekadzie wykonywały one loty nad Syrią i Irakiem w ramach koalicji walczącej z ISIS. W ramach programu Falcon Prowl samoloty zintegrowano z zasobnikami rozpoznania obrazowego Goodrich DB-110.
Ich użytkownikami były 39 Dywizjon RAF (No. 39 Squadron RAF) oraz 13 Dywizjon (No. 13 Squadron RAF) z bazy lotniczej RAF Waddington w angielskim hrabstwie Lincolnshire. W ciągu 18 lat eksploatacji dwa samoloty utracono w wypadkach: samolot o nr rej. ZJ200 w kwietniu 2008 w Afganistanie i kolejny w grudniu 2021 w nieujawnionej lokalizacji na Bliskim Wschodzie. Kolejne dwa egzemplarze skreślono ze stanu. Oznacza to, że RAF mogły obecnie dysponować maksymalnie 10 egzemplarzami. Po 18 latach służby operacyjnej cała flota osiągnęła łączny nalot ponad 173 000 godzin.
Przez ostatnie 18 lat zdalnie sterowany system powietrzny Reaper stanowił podstawę operacji RAF-u na Bliskim Wschodzie. Jego możliwości odegrały kluczową rolę we wspieraniu sił Wielkiej Brytanii i koalicji oraz wniosły znaczący wkład w zdolność RAF-u do bycia sprawnym, zintegrowanym i gotowym do latania i walki. Gromadząc zdumiewającą liczbę operacyjnych godzin lotu, jestem niesamowicie dumny z całego personelu RAF-u, który przez tyle lat był zaangażowany w jego wysoko wykwalifikowane operacje – powiedział szef sztabu RAF, marszałek lotnictwa Harv Smyth.
Ostatnie operacje bojowe samoloty te wykonywały dla 13 Dywizjonu na Bliskim Wschodzie.
To wielki zaszczyt dowodzić 13 Dywizjonem w tym historycznym czasie. Z ciężkim sercem, ale i ogromną dumą odbyliśmy naszą ostatnią misję i wycofaliśmy ze służby MQ-9A Reaper po 18 latach nieprzerwanej działalności. Jestem niezmiernie dumny z ludzi z 13 Dywizjonu i całych sił, którzy nas wspierają, i pragnę złożyć hołd im i ich rodzinom za ich wyjątkowy wkład w obronę Wielkiej Brytanii. Wprowadzenie samolotu MQ-9B Protector z pewnością otwiera świetlaną przyszłość dla 13 Dywizjonu i szerzej dla całej społeczności RAF zajmującej się zdalnie sterowanymi systemami powietrznymi. Jestem przekonany, że będą oni nadal zapewniać doskonałe wyniki operacyjne siłom RAF ISTAR – powiedział kapitan Gp Stu McAdam, oficer dowodzący 13 Dywizjonem.
Jak dotąd RAF odebrały 10 z 16 zamówionych egzemplarzy Protector RG Mk.1, na których 12 lutego br. operatorzy rozpoczęli regularne loty szkoleniowe nad Wielką Brytanią (z tej liczby 4 są w Wielkiej Brytanii, a pozostałe 6 nadal w USA). Z kolei pierwszy lot seryjnego Protector RG Mk.1 na brytyjskim niebie odbył się 17 listopada 2023.
8 maja br. producent samolotów, amerykańska spółka General Atomics Aeronautical Systems Inc. (GA-ASI) informowała o wojskowej certyfikacji typu (Military Type Certificate) dla Protector RG Mk.1.
Przeszłość i przyszłość RAF: po lewej wycofany MQ-9A Reaper, a po prawej jego następca, czyli MQ-9B SkyGuardian, lokalnie oznaczony jako Protector RG Mk.1
Ministerstwo Obrony Wielkiej Brytanii zamówiło pierwsze trzy Protectory 15 lipca 2020 za 65 mln GBP oraz następnych trzynaście 22 lipca 2021 za 195 mln GBP. Pierwszy Protector w konfiguracji prototypowej zostało oblatany 25 września 2020. Przekazanie pierwszego seryjnego samolotu odbyło się 6 października 2022. Pierwsza naziemna stacja kontroli CGCS (Certifiable Ground Control Station) i symulator zostały dostarczone i zainstalowane w RAF Waddington.
Nowe brytyjskie bbsl zostaną zintegrowane z kierowanymi laserowo bombami Raytheon UK Paveway IV, a także ze zmodernizowanymi przeciwpancernymi pociskami kierowanymi MBDA Brimstone 2 CSP – jeden samolot przeniesie do 18 sztuk powyższego uzbrojenia.
Oprócz zadań uderzeniowych, zwiadu, rozpoznania czy wskazywania celów, Protector RG Mk.1 mają też pełnić ważną rolę w operacjach poszukiwawczo-ratowniczych (SAR) oraz humanitarnych, dzięki długotrwałości lotu do 40 godzin. Lot jednego bbsl będzie nadzorowany przez pilota, obserwatora i koordynatora misji, analizującego dane wywiadowcze.
5 kwietnia 2023 Ministerstwa Obrony Wielkiej Brytanii i Belgii podpisały protokół ustaleń (Memorandum of Undestandings, MoU) w sprawie międzynarodowej współpracy w zakresie wdrażania bezzałogowców MQ-9B SkyGuardian. Belgia zdecydowała się bowiem na zakup czterech nieuzbrojonych samolotów tego typu wraz z symulatorem. Pierwszy egzemplarz trafił do kraju 23 września br.
✈️ After 18 years of service, the RAF’s MQ-9 Reaper has flown its final operational mission.
🕐 173,000 hours flown
🌍 Afghanistan, Iraq, Syria
➡️ Will be replaced by the cutting-edge Protector RPAS pic.twitter.com/XlUxluqg8r— Royal Air Force (@RoyalAirForce) October 3, 2025
Czytaj także:
- Brytyjskie RAF wprowadziły na uzbrojenie bezzałogowce StormShroud
- Pierwszy brytyjski Wedgetail AEW1 w docelowych barwach
- Dania kolejnym użytkownikiem MQ-9B SkyGuardian
- Wielka Brytania kupi F-35A Lightning II do przenoszenia broni nuklearnej
- General Atomics MQ-9B jako bezzałogowiec wczesnego ostrzegania dzięki Saab