Pierwszy bułgarski F-16 na finiszu produkcji

16 stycznia 2024. Bułgarski minister obrony Todor Tagarew, ambasador Bułgarii w USA Georgi Panajotow i Szef Obrony admirał Emil Eftimow w zeszłym tygodniu odwiedzili zakład produkcyjny F-16 spółki Lockheed Martin w Greenville, aby ocenić postępy prac nad samolotami F-16C/D Block 70, które mają trafić do tego kraju.

Zdjęcia: Lockheed Martin

Obecnie aż siedem zamówionych przez Bułgarię samolotów wielozadaniowych znajduje się w różnych fazach produkcji. Inauguracyjny lot pierwszego bułgarskiego F-16 planowany jest jeszcze w tym roku.

OJ Sanchez, wiceprezes i dyrektor generalny Integrated Fighter Group w Lockheed Martin, skomentował wizytę:

W ramach realizowanego kontraktu Bułgaria nabywa nowoczesne i sprawdzone myśliwce, które będą jej służyć przez dekady w ramach Bezpieczeństwa XXI wieku (21st Century Security), zapewniając najwyższą zdolność bojową i interoperacyjność w ramach sojuszu z NATO. Jesteśmy dumni z tego, że najbardziej zaawansowany samolot F-16, jaki kiedykolwiek powstał, trafi do Bułgarii, wzmacniając tym samym możliwości obronne tego kraju.

Bułgaria będzie drugim krajem w Europie, który otrzyma F-16C/D Block 70. Dotychczas linia produkcyjna w Greenville zmontowała już 135 samolotów tej wersji, co sprawia, że zakład ten staje się jednym z ważniejszych gwarantów bezpieczeństwa dla państw sojuszniczych na całym świecie.

Informacja prasowa

Analiza

To nie pierwsza wizyta delegacji bułgarskiej w USA, w celu inspekcji postępu prac nad F-16 dla tego wojsk lotniczych (Voennovëzdušni sili, VVS) tego państwa. 11 listopada 2023 Ministerstwo Obrony Bułgarii zaprezentowało pierwszy jeszcze nieukończony egzemplarz (Bułgarskie F-16 w produkcji).

Zgodnie z aktualnym harmonogramem, pierwsza dwa, w tym jednomiejscowy F-16C i dwumiejscowy F-16D, mają zostać ukończone do końca lipca 2024. Dostawy do odbiorcy rozpoczną się z kolei nie później niż z końcem marca 2025.

Przypomnijmy, że Bułgaria zamówiła 16 F-16C/D Block 70, w tym pierwsze osiem w listopadzie 2022, a pozostałe osiem we wrześniu br., w w najnowszej wersji produkcyjnej za równowartość 1,256 mld USD. Te jednak miały być opóźnione i zgodnie z informacją z 17 lutego 2022, pierwsze dostawy miały rozpocząć się najwcześniej w 2024 (a faktycznie symbolicznie przekazanie w USA, gdzie szkoli się bułgarski personel, a nie przebazowanie do Bułgarii – przyp. red.). Powodem opóźnień, głównie u poddostawców Lockheed Martin, były skutki pandemii COVID-19. Pierwotnie planowano bowiem, że zostaną zrealizowane w latach 2023-2027.

Bułgarskie wojska lotnicze dysponują 11 samolotami myśliwskimi MiG-29A/UB, zgrupowanymi w 3. Myśliwskiej Bazie Lotniczej Graf Ignatiewo, Flota ta systematycznie kurczy się (w 2021 było to 14 egzemplarzy), cierpi na niską gotowość operacyjną (w tamtym okresie tylko 5-7 miało być sprawnych), a jeden z samolotów został utracony w wypadku z 9 czerwca 2021. W związku z powyższym, rząd w Sofii odmówił przekazania tych samolotów walczącej Ukrainie, bez wsparcia sprzętowego ze strony sojuszników (Rząd Bułgarii o dostawach MiG-29 do Ukrainy).

Pierwotnie, w latach 1989-1990 Związek Sowiecki dostarczył do Bułgarii 22 samoloty MiG-29, w tym 18 jednomiejscowych MiG-29A (izdielije 9.12A) i 4 dwumiejscowe MiG-29UB (izdielije 9.51). 29 września 1994 rozbił się MiG-29A o nr taktycznym 25 (zginął dowódca bazy lotniczej Ravnec, mjr Iwan Dajew), a 26 kwietnia 2012 wypadkowi uległ MiG-29UB o nr taktycznym 19 i seryjnym 26333 (zginęła cała załoga). Co ciekawe, ten drugi był potem używany przez zakłady TEREM – Georgi Benkowski do opracowania projektu przeglądu naprawczego, a następnie bez silników został sprzedany do Polski w 2015. W 2020 ówczesny minister obrony Krasimir Karakaczanow mówił przed parlamentem o konieczności sprzedaży starych samolotów.

Z końcem 2023, Lockheed Martin wyprodukowała pierwsze dwa słowackie samoloty F-16C/D Block 70 (z 14 zamówionych), a także dwa dla Bahrajnu (z 16 zamówionych). 10 stycznia br. Bratysława formalnie odebrała rzeczone samoloty (Pierwsze dwa słowackie F-16C/D Block 70 przekazane, Pierwszy bahrański F-16D Block 70 przekazany).

Spółka Lockheed Martin uzyskała dotąd zamówienia na 136 samolotów F-16C/D Block 70, a wkrótce zostanie ona zwiększona do 148. Są to, oprócz omawianej Bułgarii oraz wspomnianej Słowacji i Bahrajnu: Jordania (12 egzemplarzy), Maroko (25 egzemplarzy) i Tajwan (66 egzemplarzy). Dodatkowo, samoloty są oferowane Indiom (jako wariant F-21), Ukrainie, Filipinom czy ostatnio Kolumbii oraz Wietnamowi. Wydaje się, że wkrótce należy oczekiwać przełomu w sprawie 40 F-16C/D Block 70 dla Turcji, po tym jak Ankara dała zielone światło dla Szwecji w NATO.

W produkcji najnowszych F-16 uczestniczy należąca do Lockheed Martin spółka PZL Mielec, która 29 sierpnia 2023 informowała o ukończeniu produkcji pierwszej struktury tylnej części kadłuba tego samolotu (PZL Mielec wyprodukował pierwszą strukturę tylną części kadłuba F-16 Block 70/72).