W poniedziałek, 5 maja 2025, dowództwo NAVAIR (Naval Air Systems Command) amerykańskiej Marynarki Wojennej (US Navy) z Patuxent River w Maryland, w imieniu Departamentu Obrony USA, podpisało umowę o wartości 17 192 439 USD (64,717 mln zł) ze spółką Lockheed Martin na rozpoczęcie prac związanych z produkcją samolotów wielozadaniowych F-35A Lightning II dla Grecji.
Grafika: Lockheed Martin
Umowa przewiduje zapewnienie wsparcia inżynieryjnego i technicznego, zarządzania programem, unikalnych wymagań użytkownika i szkolenia na rzecz realizacji programu sprzedaży zagranicznej FMS (Foreign Military Sales) dla Grecji jako klienta F-35A Lightning II (Pentagon zamówił dodatkowe doświadczalne F-35).
Prace będą wykonywane w Fort Worth w Teksasie (60%), Orlando na Florydzie (18%), Greenville w Karolinie Południowej (11%), El Segundo w Kalifornii (5%), Lancashire w Wielkiej Brytanii (4%) i Baltimore w stanie Maryland (2%), a ich zakończenie planowane jest na maj 2028. Pełne finansowanie umowy zostało uruchomione w momencie jej zawarcia i nie wygasną z końcem bieżącego roku fiskalnego (do 30 września 2025) (Belgia zainteresowana dodatkowymi F-35A z włoskiej linii montażowej).
Przypomnijmy, że 25 lipca 2024, podczas wizyty w 112. Skrzydle Bojowym greckich wojsk lotniczych (Polemikí Aeroporía) w bazie lotniczej Eleusis, minister obrony narodowej Grecji Nikolaos Dendias poinformował o zatwierdzeniu umowy międzyrządowej (Letter of Acceptance and Offer, LOA) ze Stanami Zjednoczonymi na dostawę 20 samolotów F-35A z zachowaniem opcji na zakup w przyszłości kolejnych 20 egzemplarzy za za 3,7 mld USD (wówczas 14,65 mld zł). Pierwsze samoloty mają zostać dostarczone w 2028, gdzie pozostaną w USA na czas szkolenia greckiego personelu wojskowego, a w 2030 zacząć trafiać do bazy lotniczej Andravida. Dostawy mają zakończyć się w 2033 (Norweskie F-35A Lightning II w komplecie).
Komitet obrony i spraw zagranicznych parlamentu wydał zgodę na procedowanie umowy LOA ws. samolotów F-35, 27 czerwca 2024 (Dania zainteresowana kolejnymi F-35 i dołączeniem do inicjatywy NATO MMF).
Przypomnijmy, że 26 stycznia 2024 amerykańska Agencja Współpracy Obronnej DSCA (Defense Security Cooperation Agency) opublikowała zgodę Departamentu Stanu USA na potencjalną sprzedaż do Grecji 40 samolotów F-35A Lightning II w pakiecie za maksymalnie 8,6 mld USD (34,61 mld zł). Wcześniej, bo 8 lutego 2023 Komisja Spraw Zagranicznych Senatu USA informowała o wydaniu wstępnej zgody na ewentualną sprzedaż samolotów do Grecji. Według wcześniejszych doniesień, Grecja była zainteresowana zakupem 18-24 egzemplarzy – na tyle samolotów miał opiewać bowiem wniosek wysłany 6 listopada 2020 do strony amerykańskiej (Izraelskie F-35I Adir jako bombowce taktyczne).
Gdy umowa zostanie sfinalizowana, najnowsze samoloty bojowe produkcji amerykańskiej będą uzupełniać 24 francuskie samoloty wielozadaniowe Dassault Rafale DG/EG (w standardzie F3-R), zamówione w dwóch partiach w styczniu i wrześniu 2021 wraz z pakietem uzbrojenia, których dostawy rozpoczęły się na początku 2022 i zakończyły 9 stycznia br. (USA zaoferowały Indiom sprzedaż samolotów F-35).
Jednak trzon lotnictwa bojowego mają stanowić 84 obecnie modernizowane F-16C/D Block 50/52/52+/52+ Advanced do standardu F-16V (równoważnego dla nowo wyprodukowanych F-16C/D Block 70) – pierwszy z nich oblatano w styczniu 2021, a do 15 stycznia br. dostarczono 30 egzemplarzy.
Szkolenie pilotów będzie odbywać się na zmodernizowanych samolotach szkolenia podstawowego Beechcraft T-6A NTA Texan II i Leonardo M-346B Silver Hawks, dla których Międzynarodowe Centrum Szkolenia Lotniczego w bazie lotniczej Kalamata w regionie Peloponez buduje izraelska spółka Elbit Systems.