Szwedzkie okręty dla Polski?

28 listopada podczas obchodów 101. rocznicy odtworzenia Marynarki Wojennej RP, minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak poinformował o negocjacjach dotyczących pozyskania szwedzkich okrętów podwodnych dla Marynarki Wojennej RP.
 

Minister obrony narodowej podkreślił, że należy zapewnić zdolność pomostową jeśli chodzi o okręty podwodne. Analiza wskazała, że najkorzystniejszym rozwiązaniem pomostowym jest współpraca z partnerem szwedzkim. Dodał, że nie oznacza to rezygnacji z programu Orka, który ma na celu zakup jednostek nowej generacji (ORP Ślązak w służbie, 2019-11-28).

Marynarka Wojenna Królestwa Szwecji (Svenska Marinen) jest użytkownikiem dwóch bliźniaczych tego typu jednostek: HSwMS Södermanland i Östergötland (lokalnie znanych jako zmodyfikowany typ A17 Södermanland). W linii są jeszcze trzy jednostki typu A19 Gotland: HSwMS Upland, Gotland i Halland, lecz te przeszły modernizację i zostaną wycofane później (Ćwiczenia Baltops 2018, 2018-06-08).

W latach 2024 i 2025 mają wejść do linii z kolei jednostki nowej generacji, HSwMS Blekinge i Skåne, typu A26 Blekinge (oferowane także Polsce w ramach programu Orka). Zastąpią wspomniane jednostki typu A17 Södermanland, wprowadzone do służby w 1989 jako typ Västergötland i zmodernizowane w latach 2003-2004, które według wcześniejszych planów miały zostać wycofane w latach 2019-2020. Oznaczałoby, że to te okręty są przedmiotem rozmów polsko-szwedzkich, o których poniekąd informował sekretarz stanu w MON Wojciech Skurkiewicz w odpowiedzi na interpelację poselską w sierpniu, ale nie wskazując wówczas z kim trwają rozmowy (Przyszłość Orki i Miecznika, 2019-08-14).

Okręty podwodne typu A17 Södermanland zbudowane przez ówczesną stocznię Kockums AB w Malmö (obecnie Saab Kockums, część Saab Defence and Security) mają po 60,5 m długości (zostały wydłużone o 12 m), 6,1 m szerokości i 5,6 m wysokości kadłuba. Jednostki wypierają pod wodą 1500 t. Ich największym atutem jest zmodernizowana maszynownia. Zespół napędowy tworzą dwa silniki wysokoprężne Hedemora i silniki elektryczne Kockums v4-275R Stirling, zainstalowane w ramach modernizacji. Dzięki temu okręty charakteryzują się nowoczesnym, niezależnym od powietrza napędem (Air Independent Propulsion, AIP), zapewniającym prędkość do 20 w. i możliwość pozostawania pod wodą przez wiele tygodni. 

Załoga składa się z 20 oficerów i podoficerów oraz 6 marynarzy. Uzbrojenie stanowi 6 wyrzutni dla 533-mm torped i 4 wyrzutnie dla 400-mm torped i min.

Analiza
W związku z wycofaniem dwóch z czterech okrętów podwodnych typu Kobben (projektu IKL IK29), czyli OORP Kondor (297) i Sokół (294), co nastąpiło 20 grudnia 2017 i 8 czerwca 2018, jak i planowanym skreśleniem pozostałych jednostek, OORP Sęp (295) i Bielik (296), w linii pozostanie tylko ORP Orzeł (271), projektu 877E/Kilo. Według najnowszych prognoz bandera na największym polskim okręcie podwodnym zostanie opuszczona za około dekadę, o ile nie wynikną przesłanki ku szybszemu wycofaniu (Naprawa ORP Bielik, 2019-10-18).

Dlatego konieczne okazało się szybsze rozwiązanie pomostowe w postaci zakupu lub dzierżawy używanych okrętów podwodnych, tak aby nie powstała luka operacyjna w siłach podwodnych oraz aby nadal szkolić i utrzymywać gotowość załóg. W 2016 ówczesny szef Inspektoratu Uzbrojenia MON, gen. bryg. dr Adam Duda informował, że brana pod uwagę jest dzierżawa pojedynczego, norweskiego okrętu podwodnego typu 210 Ula (P 6071), z czego później zrezygnowano.

Ostatnio spekulowano również na temat zakupu wycofywanych ze służby okrętów brazylijskich lub singapurskich, odpowiednio, Timbira (S32) i Tapajó (S33), typu Tupi (niemieckiego typu IKL-209-1400) lub RSS Archer (ex-HSwMS Hälsingland) i Swordsman (ex-Västergötland), typu Archer/Västergötland. Pozostawały jednak niepotwierdzone, ale najnowsza deklaracja MON w praktyce je zdementowała (Brazylijskie U209 dla Polski?, 2019-08-28).