26 maja rosyjska agencja prasowa TASS, powołując się na swoje źródła w kompleksie obronno-przemysłowym, poinformowała o rozpoczęciu budowy pierwszego prototypu zapowiadanego od dawna bombowca strategicznego nowej generacji o kryptonimie PAK DA (Pierspiektiwnyj Awiacionnyj Kompleks Dalnoj Awiacyji), zwanego też Posłannik lub Izdielije 80 (Bezzałogowy wariant Su-57?, 2020-05-19).

Ujawnione dotąd grafiki bombowca PAK DA, opracowane na podstawie szczątkowych informacji rosyjskiego resortu obrony, zaczęły być wykorzystywane w materiałach promocyjnych oraz w mediach powiązanych z Kremlem

Ujawnione dotąd grafiki bombowca PAK DA, opracowane na podstawie szczątkowych informacji rosyjskiego resortu obrony, zaczęły być wykorzystywane w materiałach promocyjnych oraz w mediach powiązanych z Kremlem

Źródła poinformowały, że zakończono kompletowanie dokumentacji technicznej nowego bombowca. Rozpoczęto tym samym produkcję elementów płatowca w jednym z zakładów Zjednoczonej Korporacji Lotniczej OAK, do których wysyłane są niezbędne materiały. Inne źródło poinformowało, że budowa kabiny pilotów jest już w toku. Najbardziej interesująca jest jednak informacja, że montaż końcowy samolotu miałby zakończyć się w przyszłym roku, a dwóch kolejnych prototypów do kwietnia 2023. Prace mają być prowadzone w Kazańskim Zjednoczeniu Przemysłu Lotniczego imienia S. P. Gorbunowa (KAPO) w Kazaniu. Serwis spółki Tupolew, która ma być odpowiedzialna za montaż końcowy nie komentuje doniesień agencji TASS. 

W grudniu 2019 wiceminister obrony Aleksiej Kriworuczko informował w wywiadzie dla dziennika Krasnaja Zwiezda, że ostateczny projekt samolotu został zatwierdzony, a biuro projektowe Tupolewa rozpoczęło opracowywanie dokumentacji technicznej oraz produkcję części i elementów do testów. Z kolei w lutym br. Kriworuczko ogłosił, że pierwszy silnik wchodzący w skład zespołu napędowego samolotu rozpocznie wstępne próby (zamówienie na budowę zlecono Zjednoczonej Korporacji Produkcji Silników w lipcu 2018). Nowe samoloty mają w bliższej perspektywie zastąpić w służbie zmodernizowane bombowce strategiczne Tu-22M3M i Tu-95MSM, a w dalszej także Tu-160M2 (Pierwszy seryjny Tu-160M2, 2020-02-03, Prototyp Tu-22M3M ujawniony, 2018-08-19).

Analiza

Program PAK DA faktycznie rozpoczął się w grudniu 2007, ale pierwsze wzmianki o potrzebie budowy bombowca nowej generacji pojawiły się jeszcze w latach 1990. 3 września 2009 spółka Tupolew otrzymał zlecenie na rozpoczęcie prac badawczo-rozwojowych (B+R). W ciągu następnej dekady pojawiało się wiele informacji na temat postępów prac. Niewykluczone że wiele z nich było elementem dezinformacji.

Według tych wizualizacji PAK DA będzie samolotem o zbliżonej konfiguracji jak B-2A czy B-21. Warto brać te informacje z przymrużeniem oka. Chociażby ze względu na zastosowanie wingletów na końcówkach skrzydeł, które w przypadku samolotu o zredukowanym przekroju radarowym w praktyce zwiększają jego odbicie / Grafiki: Ministerstwo obrony Federacji Rosyjskiej

Według tych wizualizacji PAK DA będzie samolotem o zbliżonej konfiguracji jak B-2A czy B-21. Warto brać te informacje z przymrużeniem oka. Chociażby ze względu na zastosowanie wingletów na końcówkach skrzydeł, które w przypadku samolotu o zredukowanym przekroju radarowym w praktyce zwiększają jego odbicie / Grafiki: Ministerstwo obrony Federacji Rosyjskiej

Zgodnie z wcześniejszymi informacjami, prezentacja pierwszego samolotu nastąpi nie wcześniej, niż w 2024-2025. Dlatego 2021, jako wyznaczona data ukończenia montażu, jest zaskakujący. Testy zakładowe trzech prototypów PAK DA zaplanowane są na lata 2026-2027 w Centrum prób w locie im. M.M. Gromowa w Żukowskim pod Moskwą. Pierwszy ma zostać dostarczony do lutego 2026. Później, w optymistycznym scenariuszu (co jest jednak mało prawdopodobne), tj. w latach 2028-2029, rozpoczęłaby się produkcja małoseryjna. Informowano także, że oprócz misji stricte bombowych, samolot ma też realizować zadania zwiadu strategicznego i pełnić funkcję latającego centrum dowodzenia. 

PAK DA ma być poddźwiękowym samolotem zbudowanym w układzie latającego skrzydła w technologii zredukowanego przekroju radarowego, podobnie jak amerykańskie B-2A Spirit i budowany B-21 Raider, czy prawdopodobnie chiński Xi’an H-20, którego prototyp, według najnowszych informacji, ma zostać zaprezentowany w listopadzie br. (B-21 Raider ujawniony, 2020-02-01, Chiński bombowiec JH-XX, 2019-01-19). 

Z parametrów PAK DA wiadomo jedynie, że udźwig ma wynosić 30 t (ładunki konwencjonalne i jądrowe), a zasięg – ok. 12 tys. km. Długotrwałość lotu bez tankowania w locie to ok. 30 godzin. Załoga ma składać się z czterech członków.