W środę, 10 stycznia, amerykańska spółka Lockheed Martin poinformowała w mediach społecznościowych, że formalnie przekazała wojskom lotniczym Słowacji (Vzdušné sily Ozbrojených síl Slovenskej Republiky) pierwsze dwa z 14 samolotów wielozadaniowych F-16C/D Block 70.
Dwumiejscowy słowacki F-16D Block 70 / Zdjęcie: Lockheed Martin
Przekazane samoloty reprezentują wariant jednomiejscowy F-16C Block 70 o numerze taktycznym 1001, oblatany 29 września 2023 i wariant dwumiejscowy F-16D Block 70 o numerze taktycznym 1101, oblatany 15 grudnia 2023 (oba z lotniska przyzakładowego w Greenville w Karolinie Południowej, gdzie mieści się linia montażowa najnowszej wersji samolotów rodziny F-16). Z kolei oficjalna prezentacja pierwszego F-16C miała miejsce 7 września 2023 (Pierwszy słowacki F-16C Block 70 oblatany, Pierwszy z 14 słowackich F-16C/D Block 70 zaprezentowany).
Rzeczone samoloty trafią teraz do bazy lotniczej Morris w Tucson w stanie Arizona, gdzie łącznie 22 pilotów oraz 160 członków technicznej obsługi naziemnej słowackich wojsk lotniczych będą szkolić się na nowy typ samolotu bojowego. Program szkoleniowy zakończy się w 2026 i część z samolotów tam pozostanie do tego czasu. Wcześniej jednak pozostałe zaczną przybywać do Słowacji już począwszy od drugiego kwartału 2024.
Słowacja zdecydowała się na zakup amerykańskich samolotów 11 lipca 2018, odrzucając szwedzką kontrofertę spółki Saab Defence and Security z JAS 39 Gripen. F-16C/D Block 70 zostały wybrane następcami 11 operacyjnych myśliwców MiG-29AS/UBS, wówczas zgrupowanych w 1. Eskadrze Myśliwskiej (1. Bojová letka) Skrzydła Lotnictwa Taktycznego (Taktické krídlo Otta Smika) wojsk lotniczych, stacjonującej w bazie lotniczej Sliač (28 września 2019 rozbił się dwunasty egzemplarz) (Spadł słowacki MiG-29AS, Słowacja wybrała F-16V).
Pakiet dla Słowacji został wyceniony na maksymalnie 2,91 mld USD i obejmował, oprócz samych samolotów, stacje radiolokacyjne AN/APG-83 SABR z aktywnym skanowaniem elektronicznym (AESA), pociski powietrze-powietrze AIM-120C-7 AMRAAM i AIM-9X Sidewinder, bomby GBU-12, GBU-38 i GBU-49 oraz Mk 82. Umowa międzyrządowa o wartości ponad 1,6 mld EUR została zawarta w grudniu 2018 (ostateczna wartość zamówienia została zredukowana na drodze negocjacji).
31 lipca 2019 Departament Obrony USA podpisał z Lockheed Martin umowę o wartości 799 955 939 USD na ich produkcję i dostawy z terminem do 31 stycznia 2024. Co ciekawe, początkowo planowano zakup używanych amerykańskich F-16A/B, zmagazynowanych przez wojska lotnicze (US Air Force, USAF), lecz koszty remontu i modernizacji, tj. 220 mln EUR okazały się zbyt wysokie.
27 października 2021 ówczesny minister obrony Słowacji Jaroslav Nad’ wziął udział w symbolicznej ceremonii rozpoczęcia produkcji omawianego egzemplarza F-16, który otrzymał numer fabryczny EY-01. Następnie spotkał z grupą słowackich pilotów, którzy przechodzą szkolenie na F-16 w międzynarodowym ośrodku szkoleniowym w bazie lotniczej Luke w stanie Arizona (Produkcja F-16 dla Słowacji).
Tymczasem, 14 kwietnia 2023 minister Nad’ informował, że rząd przekazał walczącej Ukrainie wszystkie z 13 obiecanych myśliwców MiG-29AS/UBS, a do czasu osiągnięcia gotowości operacyjnej przez słowackie F-16, przestrzeni powietrznej kraju bronią Polska i Czechy (Słowacja przekazała Ukrainie wszystkie samoloty MiG-29, Polska i Czechy będą strzec przestrzeni powietrznej Słowacji).
Delivered ✅ We successfully delivered Slovakia’s first two F-16 Block 70 jets!
This milestone represents our steadfast commitment to strengthening Slovakia's national security. 🇸🇰 pic.twitter.com/weTayxaX0H
— Lockheed Martin (@LockheedMartin) January 10, 2024
Z końcem 2023, Lockheed Martin wyprodukowała, oprócz omawianych dwóch słowackich samolotów, także dwa (z 16 zamówionych) F-16C/D Block 70 dla Bahrajnu, a obecnie trwa montaż pierwszego (także z 16 zamówionych) egzemplarzy dla Bułgarii (Bułgarskie F-16 w produkcji, Pierwszy bahrański F-16D Block 70 przekazany).
Spółka Lockheed Martin uzyskała dotąd zamówienia na 136 samolotów F-16C/D Block 70, a wkrótce zostanie ona zwiększona do 148. Są to, oprócz omawianej Słowacji oraz wspomnianej Bułgarii i Bahrajnu: Jordania (12 egzemplarzy), Maroko (25 egzemplarzy) i Tajwan (66 egzemplarzy). Dodatkowo, samoloty są oferowane Indiom (jako wariant F-21), Ukrainie, Filipinom czy ostatnio Kolumbii oraz Wietnamowi. Wydaje się, że wkrótce należy oczekiwać przełomu w sprawie 40 F-16C/D Block 70 dla Turcji, po tym jak Ankara dała zielone światło dla Szwecji w NATO.
W produkcji najnowszych F-16 uczestniczy należąca do Lockheed Martin spółka PZL Mielec, która 29 sierpnia 2023 informowała o ukończeniu produkcji pierwszej struktury tylnej części kadłuba tego samolotu (PZL Mielec wyprodukował pierwszą strukturę tylną części kadłuba F-16 Block 70/72).