Zakup szwedzkich samolotów szkolnych do kosza

14 września szwedzka agencji zamówień wojskowych Försvarets materielverk (FMV) poinformowała o anulowaniu postępowania przetargowego i zawieszeniu programu zakupu nowych samolotów szkolenia podstawowego w miejsce obecnie używanych odrzutowych SK 60 (Saab 105). Informację przekazał kierownik programu w FMV, Andreas Säf Pernselius (Saab oferuje Chorwacji Gripeny, 2020-09-12).

Postępowanie rozpoczęto 31 lipca br. Obejmowało ono dostawę nowego systemu szkolenia podstawowego pilotów, złożonego z samolotów, symulatorów, pomocy szkoleniowych, środków bezpieczeństwa i usługi serwisowych. Wymogiem zamawiającego było osiągnięcie wstępnej gotowości operacyjnej i rozpoczęcie szkoleń pierwszych kadetów w bazie lotniczej Malmen w regionie administracyjnym Östergötland w drugim kwartale 2023. 

Niemniej w sierpniu wszystkie przedsiębiorstwa biorące udział w postępowaniu otrzymały informację o anulowaniu przetargu. Nie jest jasne, co było powodem takiej decyzji. Parametry, jak i wymagania taktyczno-techniczne stawiane oferentom pozostawały bowiem niejawne i były znane tylko producentom. 

Jedynym znanym wymogiem był fakt, że system szkolenia miał znajdować się w produkcji (tzw. of the shelf), a nie być tworzonym od podstaw na potrzeby szwedzkiego klienta. Ponadto, dostawca musiał zapewnić trzyletnią obsługę techniczną z możliwością jej wydłużenia o kolejne dwa lata. Wiadomo, że żadna z ofert nie spełniła tychże wymogów. 

Teraz FMV wraz z dowództwem sił zbrojnych (Försvarsmakten) będzie analizować sytuację i rozważyć co dalej. Następca samolotów odrzutowych Saab 105, które weszły do służby w wojskach lotniczych Szwecji (Svenska Flygvapnet) w latach 1966-1969 i otrzymały wojskowe oznaczenie SK 60, jest poszukiwany od dawna. Procedurę zakupową poprzedziło badanie rynku i faza analityczno-koncepcyjna, zakończone w maju 2016. 

Analiza 

SK 60 mają pozostać w służbie jeszcze maksymalnie pięć lat z opcją przedłużenia ich trwałości użytkowej o jeden rok. 20 maja br. FMV podpisała kontrakt z Saabem na dalsze wsparcie techniczne i serwisowe tych samolotów. Umowa ma wartość 875 mln SEK (374,48 mln zł). 

Samoloty szkolenia podstawowego nowej generacji muszą wejść do służby przed pojawieniem się w linii najnowszych wielozadaniowych samolotów bojowych JAS 39E Gripen. Wojska lotnicze Szwecji zamówiły sześćdziesiąt JAS 39E, które zastąpią siedemdziesiąt cztery obecnie używane JAS 39C/D (Pierwszy Brazylijczyk za sterami F-39E Gripen, 2020-08-22). 

Z punktu widzenia zabezpieczenia dostaw i korzyści ekonomicznych faworytem w szwedzkim programie powinien być samolot szkolenia zaawansowanego T-7A Red Hawk (oznaczenie amerykańskie – przyp. red.), opracowany przez Saab Defence and Security we współpracy z Boeingiem. Samolot zbudowano na potrzeby amerykańskiego programu T-X (Trainer-X). Ostatnio został on zaoferowany Australii. Jest też brany pod uwagę w serbskim postępowaniu na nowe samoloty szkolne (T-7A oferowane Australii i Serbii, 2020-07-31). 

Następców swoich osiemnastu (z czterdziestu pierwotnie zakupionych) samolotów szkolno-bojowych i rozpoznawczych Saab 105Ö poszukuje również Austria, która wraz ze Szwecją pozostaje jedynym ich użytkownikiem (Austriacy podzieleni ws. Eurofighterów, 2018-12-11).