W czwartek, 29 sierpnia 2024, w obecności prezydenta Republiki Francuskiej Emmanuela Macrona i prezydenta Republiki Serbii Aleksandara Vučicia, prezes i dyrektor generalny francuskiej spółki Dassault Aviation Éric Trappier podpisał w Belgradzie z ministrem obrony Republiki Serbii Bratislavem Gašiciem umowę na sprzedaż 12 samolotów wielozadaniowych Dassault Rafale dla serbskich wojsk lotniczych i obrony powietrznej (Ratno vazduhoplovstvo i protivvazduhoplovna odbrana Vojske Srbije, RV i PVO).
Zdjęcie: Ministerstwo Obrony Serbii
W imieniu Dassault Aviation i naszych partnerów chciałbym podziękować władzom serbskim za zaufanie, jakim nas obdarzyły, wybierając Rafale, i zapewnić je o naszym całkowitym zaangażowaniu w pomyślną integrację z serbskimi siłami zbrojnymi. Decyzja Serbii o wyposażeniu się po raz pierwszy w samolot Dassault potwierdza wyższość operacyjną Rafale i jego sprawdzoną doskonałość w służbie suwerennym interesom państwa, oświadczył Éric Trappier.
Jak poinformowało Ministerstwo Obrony Serbii w oddzielnym komunikacie prasowym, wartość umowy międzyrządowej to 2,7 mld EUR (11,56 mld zł). Ze strony zamawiającego w podpisaniu dokumentu uczestniczyli podsekretarz stanu do spraw zasobów materiałowych Nenad Miloradović oraz dowódca RV i PVO generał Duško Žarković.
Wideo: Ministerstwo Obrony Serbii
Pierwsze informacje o zainteresowaniu francuskimi samolotami prezydent Aleksandar Vučić wyrażał już 11 kwietnia 2022 Vučić, ale na początku była mowa o 6 samolotach. O rozpoczęciu negocjacji międzyrządowych poinformowano 21 lutego 2023 podczas Międzynarodowej Wystawy Obronnej i Konferencji IDEX 2023 w Abu Zabi w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Z kolei 9 kwietnia br., prezydent Serbii ogłosił po spotkaniu ze swoim francuskim odpowiednikiem, że rząd w Belgradzie jest już blisko podpisania umowy na zakup 12 samolotów.
Zgodnie z kwietniowymi informacjami, prorządowe serbskie media szacowały wartość umowy na około 3 mld EUR (wówczas 12,8 mld zł) dla całego pakietu (według wcześniejszych doniesień obejmującego pociski rakietowe klasy powietrze-powietrze MBDA MICA i Meteor).
Serbia starała się o zakup zachodnich samolotów bojowych, gdyż na rynku brakuje części zamiennych do użytkowanych MiG-29 w związku z sankcjami nałożonymi przez Zachód na Rosję po jej agresji na Ukrainę.
Obecnie, trzonem RV i PVO jest 15 samolotów myśliwskich MiG-29, w tym 4 MiG-29S podarowane przez Białoruś 24 kwietnia i 17 maja 2021, 4 MiG-29A i 2 MiG-29UB podarowane przez Rosję w październiku 2017 oraz 3 MiG-29B i 2 MiG-29UB odziedziczone po Jugosławii. Ich uzupełnieniem jest 17 lekkich samolotów szturmowych SOKO J-22 Orao.
W maju 2021 wycofano ostatnie dwa egzemplarze samolotów myśliwskich MiG-21 i Serbia potrzebuje wzmocnienia potencjału. Zwłaszcza, że na zakup 12 używanych Rafale B/C (F3-R) w 2021 zdecydowała się Chorwacja, politycznie i historycznie skonfliktowana z Serbią.
W ubiegłych latach Serbia kupowała uzbrojenie głównie w Rosji (samobieżne zestawy artyleryjsko-rakietowe Pancyr-S1, a wcześniej rozważano S-400 Triumf, a także 9K37M Buk-M1, 9K317E Buk-M2E lub 2K22 Tunguska) i Chinach (system przeciwlotniczy FK-3, bezzałogowce CH-92A) czy używane śmigłowce Mi-35P od Cypru, ale w ostatnim czasie pojawiły się też europejskie zakupy (dwa samoloty Airbus C295, 9 śmigłowców H145M plus kolejne czy zestawy przeciwlotnicze MBDA Mistral 3), jak również stawianie na rozwiązania krajowe (np. system rakietowy ALAS).
Zdjęcie: Dassault Aviation
Rafale francuskim hitem eksportowym?
Dassault Aviation uzyskała lub uzyska niebawem zamówienia na 322 samoloty Rafale (razem z 24 z zasobów francuskiego wojska) dla ośmiu państw, w tym Serbii, a więc wspomnianej Chorwacji (12 egzemplarzy), Grecji (24), Egiptu (kolejne 30 egz. do 24 użytkowanych), Indii (36 w wojskach lotniczych + zamówione 26 Rafale M dla marynarki wojennej), Indonezji (42), Kataru (36) i Zjednoczonych Emiratów Arabskich (80). Z tej sumy 230 już zostało zakontraktowanych (w 2023 spółka dostarczyła 13 samolotów, podczas gdy rok wcześniej 14).
Wcześniej informowano o zainteresowaniu pozyskaniem 16 egzemplarzy Rafale przez Kolumbię, ale negocjacje przerwano i obecnie jedynym oferentem jest Lockheed Martin z F-16C/D Block 70/72. 23 października 2023 media arabskie informowały o rozmowach francusko-saudyjskich ws. tych samolotów. Zainteresowane mają być również Irak, Uzbekistan (24 egz.) i Kazachstan oraz Oman (12-18 egz.).
Pod koniec grudnia 2023 Francja zamówiła kolejne 42 zmodernizowane samoloty wielozadaniowe Rafale F4 w ramach tzw. transzy 5 za ponad 5 mld EUR. Poprzednia umowa na 30 samolotów Rafale F4 została podpisana 14 stycznia 2019. Odbiory rozpoczęły się 2 marca 2023. Wcześniej, zamówiono 222 samoloty Rafale wszystkich standardów i wariantów (13 w 1993, 48 w 1999, 59 w 2004, 60 w 2009, wspomniane 30 w 2019 i 12 w 2021), ale tak jak napisano, 24 odsprzedano.
#DassaultAviation : La Serbie fait l’acquisition de 12 Rafalehttps://t.co/LBiKW07IHO
Serbia acquires 12 Rafale fightershttps://t.co/Ssn03tJX2W pic.twitter.com/NUNJco8YBx— Dassault Aviation (@Dassault_OnAir) August 29, 2024
Komentarze
Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.