W poniedziałek, 5 lutego, amerykańska Agencja Współpracy Obronnej DSCA (Defense Security Cooperation Agency) poinformowała o zgodzie Departamentu Stanu USA na ewentualną sprzedaż do Królestwa Niderlandów pakietu pocisków manewrujących Lockheed Martin AGM-158B JASSM-ER o wydłużonym zasięgu (Joint Air-to-Surface Standoff Missiles with Extended Range) na potrzeby samolotów wielozadaniowych F-35A Lightning II. Pakiet wyceniono na maksymalnie 908 mln USD (3,67 mld zł) (Holendrzy dokupują AGM-114R2 Hellfire II).
Wizualizacja F-35A z AGM-158B JASSM-ER / Grafika: Ministerstwo Obrony Królestwa Niderlandów
Zgodnie z opublikowaną informacją, rząd w Hadze wnioskował o możliwość pozyskania 120 bojowych pocisków AGM-158B/B-2 JASSM-ER, 15 pocisków do testów z głowicą ćwiczebną, 2 pocisków do testów separacji z samolotem, 1 pocisku do testów wyposażenia pokładowego i 2 pocisków do testów układu napędowego.
Wnioskowano również o makiety gabarytowo-masowe AGM-158 JASSM DATM (Dummy Air Training Missile), kontenery transportowe, moduły szyfrowanej łączności KGV-135A (COMSEC), sprzęt i wsparcie do testowania i integracji, części zamienne, materiały eksploatacyjne, akcesoria oraz wsparcie w zakresie napraw i zwrotów, wsparcie amunicyjne i sprzęt pomocniczy, publikacje jawne i niejawne oraz dokumentacja techniczna, wsparcie logistyczne kontrahentów, wsparcie transportowe, szkolenie personelu i sprzęt szkoleniowy, badania i ankiety, usługi wsparcia inżynieryjnego, technicznego i logistycznego rządu USA i wykonawcy umowy (Lockheed Martin Missiles and Fire Control) oraz inne powiązane elementy logistyki i wsparcia programu.
Analiza
Ministerstwo Obrony Królestwa Niderlandów ujawniło plany zakupu pocisków AGM-158B JASSM-ER, 3 kwietnia 2023, wraz z ogłoszeniem pozyskania pocisków manewrujących RGM-109 Tomahawk dla fregat rakietowych typu De Zeven Provinciën i przyszłych okrętów podwodnych oraz izraelskich wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych PULS (Precise & Universal Launching System).
Pociski manewrujące AGM-158B JASSM-ER dysponują zasięgiem co najmniej 926 km (a prawdopodobnie ponad 1000 km). Tym samym Niderlandy dołączą do wąskiego grona użytkowników tych pocisków, czyli USA (od 2014 w USAF i US Navy) i Polski (70 pocisków tego typu wraz z 40 AGM-158A JASSM o zasięgu 340 km), a w dalszej kolejności Finlandii, Australii, Niemiec i Japonii. 1 czerwca 2023 ogłoszono rozpoczęcie prac nad nowym AGM-158D JASSM-XR (Joint Air-to-Surface Standoff Missile-Extreme Range), których zasięg ma wynosić 1600-1900 km, którymi także jest zainteresowana Polska.
Pociski z rodziny JASSM jak dotąd dwukrotnie wykorzystano bojowo. W kwietniu 2018 amerykańskie bombowce B-1B Lancer wystrzeliły 18 z nich na cele w Syrii, a 27 października 2019 nieujawniona liczba pocisków została wykorzystana do zniszczenia siedziby przywódcy Państwa Islamskiego Abu Bakr al-Baghdadiego w tym kraju, w rejonie granicy z Turcją (nie podano publicznie czy B-1B użyły tychże pocisków w ostatnim ataku z 2 lutego na cele irańskie w Syrii i Iraku).
W przypadku królewskich niderlandzkich wojsk lotniczych (Koninklijke Luchtmacht, KLu), pociski AGM-158B JASSM-ER wejdą na uzbrojenie samolotów F-35A, których docelowo ma być 46 egzemplarzy. Według danych z raportu World Air Forces 2024, na początku br. w aktywnej służbie było 18 samolotów, 10 stacjonuje nadal w USA w celach szkoleniowych, a 18 kolejnych zamówionych ma trafić do odbiorcy w najbliższych latach. Zastępują one zmodernizowane samoloty wielozadaniowe F-16AM/BM Block 20 MLU (29 egz.), z których co najmniej 18 trafi już wkrótce do Ukrainy.