W czwartek, 7 września, amerykańska spółka Lockheed Martin zaprezentowała pierwszy z 14 zamówionych przez Ministerstwo Obrony Republiki Słowackiej samolotów wielozadaniowych F-16C/D Block 70. Prezentacja odbyła się w zakładach spółki w Greenville w Karolinie Południowej z udziałem ministra obrony Słowacji Martina Sklenára.
Republika Słowacka będzie pierwszym państwem europejskim, który otrzyma najnowszą i najbardziej wszechstronną wersję Walczącego Sokoła. Samoloty F-16C/D Block 70 będą zapewniać bezpieczeństwo słowackiej przestrzeni powietrznej przez następne kilkadziesiąt lat.
Te F-16 pozwolą słowackim siłom powietrznym wyprzedzać zagrożenia w regionie i być częścią misji sojuszniczej w Europie, NATO i na całym świecie – powiedział OJ Sanchez, wiceprezes Integrated Fighter Group w Lockheed Martin. Ten odrzutowiec reprezentuje silne partnerstwo pomiędzy Lockheed Martin, Stanami Zjednoczonymi, Republiką Słowacką i sojusznikami.
Zgodnie z komunikatem prasowym Ministerstwa Obrony Słowacji, zaprezentowany egzemplarz musi zostać jeszcze doposażony, a na listopad 2023 zaplanowano jego oblot. Podczas wizyty w zakładzie Lockheed Martin , szef słowackiego resortu obrony został także poinformowany o postępie w produkcji pozostałych 13 samolotów.
W przemówieniu po oficjalnej prezentacji samolotu minister Martin Sklenár powiedział: Jestem bardzo zadowolony, że miałem okazję zobaczyć pierwszy myśliwiec, który wprowadzi słowackie siły powietrzne do następnej generacji, podobnie jak potencjał obronny naszego kraju. Jest to nie tylko największy projekt inwestycyjny Słowacji w modernizację naszych sił zbrojnych, ale także okazja do pogłębienia naszego strategicznego partnerstwa.
Jak poinformował dyrektor generalny Departamentu Modernizacji Ministerstwa Obrony i Dyrektor ds. Uzbrojenia Michal Homza, przygotowania z udziałem zespołów eksperckich na poszczególnych poziomach są na dobrej drodze, aby pierwsze dwa samoloty były gotowe do szkolenia słowackich techników F-16 w USA. Na podstawie obecnej umowy myśliwce F-16 będą przybywać na Słowację etapami, począwszy od drugiego kwartału przyszłego roku – powiedział.
W ramach programu wdrażania F-16 na Słowacji, Lockheed Martin nawiązała współpracę ze słowacką państwową spółką Letecké opravovne Trenčín (LOTN), która w przyszłości będzie odpowiedzialna za obsługę techniczną niektórych podzespołów słowackich samolotów. Ponadto LOTN będzie odpowiedzialny za wdrożenie Zintegrowanego Systemu Informacji i Automatyzacji Logistyki (ILIAS), który będzie wspierał wdrażanie i utrzymanie słowackiej floty F-16C/D Block 70.
Praktycznym rezultatem tej współpracy jest również pomoc finansowa Lockheed Martin w wysokości 180 000 USD na rzecz Centralnego Szpitala Wojskowego SNP w Ružomberku (Ústredná vojenská nemocnica SNP), aby pomóc w naprawie szkód spowodowanych pożarem w centrum chirurgicznym.
Zdjęcia: Lockheed Martin
Słowacja zdecydowała się na zakup amerykańskich samolotów 11 lipca 2018, odrzucając szwedzką kontrofertę spółki Saab Defence and Security z JAS 39 Gripen. F-16C/D Block 70 zostały wybrane następcami 11 operacyjnych myśliwców MiG-29AS/UBS, wówczas zgrupowanych w 1. Eskadrze Myśliwskiej (1. Bojová letka) Skrzydła Lotnictwa Taktycznego (Taktické krídlo Otta Smika) wojsk lotniczych (Vzdušné sily Ozbrojených síl Slovenskej Republiky), stacjonującej w bazie lotniczej Sliač (28 września 2019 rozbił się dwunasty egzemplarz) (Spadł słowacki MiG-29AS, Słowacja wybrała F-16V).
Pakiet dla Słowacji został wyceniony na maksymalnie 2,91 mld USD i obejmował, oprócz samych samolotów, stacje radiolokacyjne AN/APG-83 SABR z aktywnym skanowaniem elektronicznym (AESA), pociski powietrze-powietrze AIM-120C-7 AMRAAM i AIM-9X Sidewinder, bomby GBU-12, GBU-38 i GBU-49 oraz Mk 82. Umowa międzyrządowa o wartości ponad 1,6 mld EUR została zawarta w grudniu 2018 (ostateczna wartość zamówienia została zredukowana na drodze negocjacji).
31 lipca 2019 Departament Obrony USA podpisał z Lockheed Martin umowę o wartości 799 955 939 USD na ich produkcję i dostawy z terminem do 31 stycznia 2024. Co ciekawe, początkowo planowano zakup używanych amerykańskich F-16A/B, zmagazynowanych przez wojska lotnicze (US Air Force, USAF), lecz koszty remontu i modernizacji, tj. 220 mln EUR okazały się zbyt wysokie.
27 października 2021 ówczesny minister obrony Słowacji Jaroslav Nad’ wziął udział w symbolicznej ceremonii rozpoczęcia produkcji omawianego egzemplarza F-16, który otrzymał numer fabryczny EY-01. Następnie spotkał z grupą słowackich pilotów, którzy przechodzą szkolenie na F-16 w międzynarodowym ośrodku szkoleniowym w bazie lotniczej Luke w stanie Arizona (Produkcja F-16 dla Słowacji).
Tymczasem, 14 kwietnia 2023 minister Nad’ informował, że rząd przekazał walczącej Ukrainie wszystkie z 13 obiecanych myśliwców MiG-29AS/UBS, a do czasu osiągnięcia gotowości operacyjnej przez słowackie F-16, przestrzeni powietrznej kraju bronią Polska i Czechy (Słowacja przekazała Ukrainie wszystkie samoloty MiG-29, Polska i Czechy będą strzec przestrzeni powietrznej Słowacji).
10 marca 2023 Lockheed Martin przekazała pierwszy seryjny egzemplarz F-16C/D Block 70 (w wersji dwumiejscowej). Jeden z 16 egzemplarzy zamówionych dla królewskich wojsk lotniczych Bahrajnu (RBAF) (Pierwszy bahrański F-16D Block 70 przekazany).
Spółka Lockheed Martin uzyskała dotąd zamówienia na 128 samolotów F-16C/D Block 70, a wkrótce zostanie ona zwiększona do 148. Są to, oprócz wspomnianego Bahrajnu i omawianej Słowacji: Jordania (12 egzemplarzy), Bułgaria (16 egzemplarzy), Maroko (25 egzemplarzy) i Tajwan (66 egzemplarzy). Dodatkowo, samoloty są oferowane Indiom (jako wariant F-21), Ukrainie, Filipinom czy ostatnio Kolumbii.
W produkcji najnowszych F-16 uczestniczy należąca do Lockheed Martin spółka PZL Mielec, która 29 sierpnia 2023 informowała o ukończeniu produkcji pierwszej struktury tylnej części kadłuba tego samolotu (PZL Mielec wyprodukował pierwszą strukturę tylną części kadłuba F-16 Block 70/72).
Galeria zdjęć (Ministerstwo Obrony Słowacji):
