W czwartek, 25 kwietnia 2024, z Francji do Chorwacji przebazowano pierwsze sześć z dwunastu zamówionych przez władze w Zagrzebiu samolotów wielozadaniowych Dassault Rafale B/C (F3-R). Jak poinformowało Ministerstwo Obrony Chorwacji, samoloty w grupie wystartowały przed godz. 11.00 czasu lokalnego z lotniska Bordeaux i wylądowały w bazie lotniczej przy międzynarodowym porcie lotniczym Zagrzeb im. Franja Tuđmana.
Zdjęcia: Ministerstwo Obrony Chorwacji
W uroczystości powitania załóg i oficjalnej prezentacji samolotów wzięli udział prezydent Chorwacji Zoran Milanović i premier Andrej Plenković, urzędnicy Ministerstwa Obrony i przedstawiciele sił zbrojnych.
Za sterami samolotów siedzieli piloci wojsk lotniczych i obrony powietrznej (Hrvatsko Ratno Zrakoplovstvo i Protuzračna Odbrana, HRZ). Samoloty zostały przypisane do 191. Eskadry Myśliwskiej (191. Eskadrila Lovačkih Aviona, ELA). Dostarczone egzemplarze to cztery eks-francuskie dwumiejscowe Rafale C o numerach taktycznych 150 (eks-124), 151 (eks-131), 152 (eks-141) i 153 (eks-144) oraz dwa jednomiejscowe Rafale B o numerach taktycznych 170 (eks-318) i 171 (eks-315).
Pozostałe sześć samolotów trafi do kraju w drugiej połowie 2024, dzięki czemu do połowy 2025 eskadra osiągnie wstępną gotowość operacyjną.
Przypomnijmy, że pierwszy z samolotów, dwumiejscowy o nr 170 (eks-318), oficjalnie przekazano 2 października 2023 w 118. bazie lotniczej francuskich wojsk lotniczych i kosmicznych (Armée de l’air et de l’espace) w Mont-de-Marsan Colonel Rozanoff w departamencie Landy na południu Francji. Od maja 2023 Chorwaci wykonywali loty szkoleniowe.
25 listopada 2021 chorwacki resort obrony podpisał umowę międzyrządową o wartości 999 mln EUR (4,5 mld zł) na dostawę 12 używanych samolotów Rafale F3-R z zasobów Armée de l’air et de l’espace. Pakiet obejmował także szkolenie personelu oraz wsparcie logistyczne. Pierwsze doniesienia medialne w tej sprawie pojawiły się jeszcze 20 maja 2021.
Ofertę na używane Rafale F3-R rząd w Zagrzebiu otrzymał 25 września 2020. Wśród kontrofert były nowo wyprodukowane Saab JAS 39C/D Gripen i Lockheed Martin F-16C/D Block 70/72, a także używane F-16 z Grecji, Izraela, Norwegii oraz Eurofighter Typhoon Tranche 1 z Włoch.
Rafale zastąpią w HRZ jedenaście przestarzałych samolotów myśliwskich MiG-21 (jednomiejscowych MiG-21bis-D i dwumiejscowych MiG-21UMD), stacjonujących w 91. i 92. Bazie Lotniczej, odpowiednio, w Zagrzebiu i Pule.
Chorwacja bezskutecznie próbowała zakupić nowe samoloty bojowe od 2016 po fiasku programu modernizacji MiG-21 w Ukrainie. Było to zatem drugie rozstrzygniecie w tej sprawie. Pierwsze, po wyborze używanych izraelskich F-16C/D Barak, zostało zablokowane przez USA. Co ciekawe, z powodu kryzysu związanego z pandemią COVID-19, drugi przetarg był zagrożony cięciami budżetowymi.
Dotychczas Rafale trafiły na eksport do Kataru (36 egzemplarzy), Indii (36+26), Egiptu (24+36) i Grecji (24) wkrótce trafią do Indonezji (42) i Zjednoczonych Emiratów Arabskich (80), a zainteresowane zakupem są Serbia (umowa niebawem), Uzbekistan (24) i Kazachstan. Bezskutecznie były oferowane w Kolumbii.
Galeria zdjęć:
