30 grudnia br. amerykańskie dowództwo NAVAIR (Naval Air Systems Command), w imieniu Departamentu Obrony USA, podpisało umowę o wartości 7 842 191 056 USD (34,314 mld zł) ze spółką Lockheed Martin Aeronautics (część Lockheed Martin) na produkcję 127 samolotów wielozadaniowych F-35 Lightning II z 16. partii produkcyjnej, obejmującej m.in. pierwsze egzemplarze dla Polski.
Grafika: Lockheed Martin
Wśród 127 samolotów rodziny F-35 będzie 89 w wersji konwencjonalnego startu i lądowania (CTOL), czyli F-35A, 23 w wersji krótkiego startu i pionowego lądowania (STOVL), czyli F-35B oraz 15 w wersji pokładowej, czyli F-35C. Odbiorcami amerykańskie wojska lotnicze (US Air Force), Korpus Piechoty Morskiej (US Marine Corps, USMC), marynarka wojenna (US Navy) oraz użytkownicy eksportowi w ramach procedury FMS (Foreign Military Sales).
Prace będą realizowane w Fort Worth w Teksasie (57%), El Segundo w Kalifornii (14%), Warton w Wielkiej Brytanii (9%), Cameri we Włoszech (4%), Orlando na Florydzie (4%), Nashua w New Hampshire (3%), Baltimore w Maryland (3%), San Diego w Kalifornii (2%), Nagoya w Japonii (2%) i innych lokalizacjach poza kontynentalnymi USA (2%) z przewidywanym terminem realizacji w sierpniu 2026.
Jeśli chodzi o finansowanie zakupu, to pochodzą one z budżetu obronnego NDAA wojsk lotniczych na rok fiskalny 2022 w wysokości 2 407 157 591 USD (10,53 mld zł), marynarki wojennej w wysokości 2 225 999 290 USD (9,74 mld zł), a także funduszy programu FMS w wysokości 1 488 017 560 USD (6,51 mld zł) i pozostałych uczestników programu poza Departamentem Obrony USA w wysokości 1 721 016 615 USD (7,53 mld zł).
Jeśli chodzi o produkcję m.in. łącznie 32 samolotów F-35A dla Polski, to wcześniej Departament Obrony zawierał umowy na produkcję komponentów potrzebnych do uruchomienia linii montażu końcowego: były to cztery umowy z 26 lipca 2021, 28 maja 2021, 30 grudnia 2020 i 28 września 2020.
Zgodnie z umową międzyrządową z 31 stycznia 2020 o wartości 4,6 mld USD (17,9 mld zł), dostawy pierwszych 6 polskich samolotów F-35A Block 4 mają rozpocząć się w połowie 2024, gdy trafią początkowo do bazy lotniczej Ebbing Gwardii Narodowej stanu Arkansas w Fort Smith. Tam piloci i personel techniczny Sił Powietrznych RP rozpocznie szkolenie na nowy typ statku powietrznego (Szkolenie polskich pilotów F-35A w Ebbing, Umowa na F-35 dla Polski podpisana).
Polscy piloci przejdą w Ebbing szkolenie do poziomu instruktora, dzięki czemu kolejni lotnicy będą szkoleni już w Polsce, w Zintegrowanym Centrum Szkoleniowym, gdzie znajdzie się osiem pełnych symulatorów misji. Przylot pierwszych egzemplarzy do Polski ma nastąpić na przełomie 2025 i 2026, po czym nastąpi skompletowanie pierwszej eskadry w 32. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Łasku. Druga eskadra zostanie skompletowana w 2030 w 21. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Świdwinie (Polskie F-35A do Łasku i Świdwina).
Do najnowszych sukcesów programu F-35 należy wymienić zamówienie 20 grudnia br. przez Kanadę pierwszych 16 z 88 planowanych F-35A za 5,14 mld USD (22,49 mld zł), natomiast 14 grudnia br. Niemcy zamówiły 35 F-35A za 8,4 mld USD (36,75 mld zł) – zauważalny jest znaczny wzrost cen tych samolotów, pomimo różnych pakietów wybranych przez oba państwa (Niemcy zamówiły 35 samolotów F-35A Lightning II, Kanada stawia na F-35A Lightning II).
Według informacji Lockheed Martin z połowy grudnia br., ponad 875 samolotów seryjnych rodziny F-35 wylatało ponad 600 tys. godzin. Są użytkowane z 26 baz lotniczych na całym świecie, a dziewięć państw obsługuje F-35 ze swojego terytorium. Do ich obsługi zostało przeszkolonych ponad 1845 pilotów i 13 350 techników obsługi naziemnej.
Oprócz omawianych nowych użytkowników F-35 jak Polska, Niemcy czy Kanada, na ich zakup w ostatnich latach zdecydowała się Belgia (34 egz.), Szwajcaria (36 egz.), Singapur (4 egz. z opcją na 8 kolejnych) i Finlandia (64 egz.). Wśród kolejnych państw zainteresowanych wymienia się Czechy (24. egz.), Hiszpanię, Grecję czy Rumunię (Czechy chcą kupić 24 samoloty F-35A Lightning II, Szwajcaria zamówiła 36 samolotów F-35A Lightning II, HX: Zwycięstwo F-35A Block 4 w Finlandii).