Grecja zatwierdziła umowę na F-35

W czwartek, 25 lipca 2024, podczas wizyty w 112. Skrzydle Bojowym greckich wojsk lotniczych (Polemikí Aeroporía) w bazie lotniczej Eleusis, minister obrony narodowej Grecji Nikolaos Dendias poinformował o zatwierdzeniu umowy międzyrządowej (Letter of Acceptance and Offer, LOA) ze Stanami Zjednoczonymi na dostawę 20 samolotów wielozadaniowych Lockheed Martin F-35 Lightning II z zachowaniem opcji na zakup w przyszłości kolejnych 20 egzemplarzy.

Zdjęcie: Ministerstwo Obrony Narodowej Grecji

Dokument sygnowany przez Generalną Dyrekcję Inwestycji i Zamówień Obronnych (GDDIA) przy Ministerstwie Obrony Narodowej Grecji obejmuje 20 samolotów F-35A wraz z powiązanym wyposażeniem i pakietem wsparcia za 3,7 mld USD (14,65 mld zł) oraz opcją na 20 kolejnych egzemplarzy. Jak szacuje resort obrony, pierwsze samoloty mają zostać dostarczone w 2028, gdzie pozostaną w USA na czas szkolenia greckiego personelu wojskowego, a w 2030 zacząć trafiać do bazy lotniczej Andravida. Dostawy mają zakończyć się w 2033 (Umowa na 35 UH-60M Black Hawk dla Grecji).

Dzisiaj jest dobry dzień dla greckich sił powietrznych, dobry dzień dla greckich sił zbrojnych, dla Ministerstwa Obrony Narodowej. Umowa międzyrządowa została podpisana i wysłana do stronę amerykańskiej – Letter of Acceptance and Offer – na F-35, na zakup najnowocześniejszych samolotów na świecie. Poprzedziła go decyzja komitetu obrony i spraw zagranicznych parlamentu. Następnie przystąpiliśmy do wysłania tego listu, który oznacza początek negocjacji w sprawie umowy. Dzięki zakupowi F- 35, bardzo ważny krok w ramach Agendy 2030, greckie siły powietrzne nabywają pierwsze samoloty 5. generacji – jak powiedziałem dzisiaj najlepsze samoloty na świecie – i wkracza w nową erę. Musimy zrobić ten duży krok w połączeniu ze wszystkim, co się dzieje, aby Siły Zbrojne mogły. Będzie to najsilniejsza obecność odstraszania w naszym regionie, w historii państwa greckiego – powiedział minister Nikolaos Dendias na konferencji prasowej.

Lightning strikes in Greece, Z̶e̶u̶s̶ F-35 is coming.⚡️ Greece has chosen the F-35 Lightning II as its next aircraft, becoming the 19th country to embrace the world's most advanced and connected fighter jet. pic.twitter.com/fMdyQPoeeV

— Lockheed Martin (@LockheedMartin) July 25, 2024

Decyzję Aten skomentował producent i główny integrator, spółka Lockheed Martin w swoim komunikacie prasowym:

Jesteśmy podekscytowani możliwością powitania Grecji w społeczności F-35 – powiedział generał broni Mike Schmidt, dyrektor wykonawczy biura programowego F-35 JPO. F-35 zapewni greckim siłom powietrznym wyjątkowe możliwości, zbuduje interoperacyjność między naszymi sojusznikami i wzmocni skuteczność bojową całego NATO.

Od kilkudziesięciu lat Greckie Siły Powietrzne są naszym partnerem i mamy zaszczyt kontynuować tę współpracę, gdy Grecja staje się 19. krajem, który przystąpi do programu F-35 – powiedziała Bridget Lauderdale, wiceprezes i dyrektor generalna programu F-35 w Lockheed Martin. F-35 to jedyny myśliwiec, który może wzmocnić suwerenność Grecji i jej zdolność operacyjną we współpracy z sojusznikami.

F-35 szybko staje się standardowym samolotem wielozadaniowym wybieranym przez NATO, oferującym niezrównaną interoperacyjność z NATO i innymi sojuszniczymi zasobami. Zdolność ta stanowi znaczącą przewagę dla Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników, zapewniając strategiczną przewagę na dziesięciolecia. Do roku 2030 ponad 600 samolotów F-35 z ponad 10 krajów europejskich będzie współpracować ze sobą, w tym dwie pełne eskadry amerykańskich F-35 stacjonujące w brytyjskiej bazie lotniczej RAF Lakenheath.

Rosnąca obecność F-35 w Europie jest potężnym świadectwem odstraszania opartego na sojuszach i kładzie podwaliny pod zdolności NATO i krajów sojuszniczych w zakresie sił powietrznych nowej generacji – powiedziała Mara Motherway, wiceprezes ds. strategii i rozwoju biznesu w Lockheed Martin.

Grecki F-35A Lightning II / Grafika: Lockheed Martin

Komitet obrony i spraw zagranicznych parlamentu wydał zgodę na procedowanie umowy LOA ws. samolotów F-35, 27 czerwca br.

Przypomnijmy, że 26 stycznia br., amerykańska Agencja Współpracy Obronnej DSCA (Defense Security Cooperation Agency) opublikowała zgodę Departamentu Stanu USA na potencjalną sprzedaż do Grecji 40 samolotów F-35A Lightning II w pakiecie za maksymalnie 8,6 mld USD (34,61 mld zł). Wcześniej, bo 8 lutego 2023 Komisja Spraw Zagranicznych Senatu USA informowała o wydaniu wstępnej zgody na ewentualną sprzedaż samolotów do Grecji.

Według wcześniejszych doniesień, Grecja była zainteresowana zakupem 18-24 egzemplarzy – na tyle samolotów miał opiewać bowiem wniosek wysłany 6 listopada 2020 do strony amerykańskiej.

Gdy umowa zostanie sfinalizowana, najnowsze samoloty bojowe produkcji amerykańskiej będą uzupełniać 24 francuskie samoloty wielozadaniowe Dassault Rafale DG/EG (w standardzie F3-R), zamówione w dwóch partiach w styczniu i wrześniu 2021 wraz z pakietem uzbrojenia, których dostawy rozpoczęły się na początku 2022. Jednak trzon lotnictwa bojowego mają stanowić 84 obecnie modernizowane F-16C/D Block 50/52/52+/52+ Advanced do standardu F-16V (równoważnego dla nowo wyprodukowanych F-16C/D Block 70) – pierwszy z nich oblatano w styczniu 2021.

Szkolenie pilotów będzie odbywać się na zmodernizowanych samolotach szkolenia podstawowego Beechcraft T-6A NTA Texan II i zaawansowanego Leonardo M-346B Silver Hawks, dla których Międzynarodowe Centrum Szkolenia Lotniczego w bazie lotniczej Kalamata w regionie Peloponez buduje izraelska spółka Elbit Systems.

28 maja br. Izrael zamówił 25 kolejnych egzemplarzy samolotów F-35I Adir, natomiast oczekuje się, że pomiędzy październikiem br. a styczniem 2025 planowana jest umowa na 32 F-35A dla Rumunii, a w dalszej perspektywie na 16 kolejnych (łącznie 48 egz.). W przyszłości do grona użytkowników dołączy Portugalia i być może Hiszpania.

Tymczasem 16 maja br. oblatano pierwszy F-35A dla Belgii (z 34 egz.), a w najbliższych tygodniach oczekiwany jest oblot pierwszego F-35A Husarz dla Polski (z 32 egz.). Wcześniej, zamówienia na F-35A złożyły Szwajcaria (36 egz.), Finlandia (64 egz.), Niemcy (35 egz.; a według mediów rząd Scholza rozważa zakup kolejnych 8-10 egz.), Kanada (88 egz.), Singapur (12 F-35B + 8 egz. F-35A planowanych) oraz Czechy (24 egz.). Swoje zamówienia zwiększyły Japonia (kolejne 63 egz. F-35A i 42 egz. F-35B) i Korea Południowa (kolejne 20 egz. F-35A).

Natomiast 19 lipca br. biuro programowe F-35 JPO i spółka Lockheed Martin poinformowały o rozpoczęciu długo oczekiwanych dostaw samolotów F-35 w konfiguracji wyposażenia Technical Refresh 3, która posłuży do wdrożenia najnowszej wersji Block 4.

Do chwili obecnej F-35 operują z 32 baz na całym świecie, a 10 państw użytkuje je na własnym terytorium. W eksploatacji znajduje się prawie 1000 samolotów, które wylatały ponad 860 000 godzin.