W poniedziałek, 31 marca 2025, jak poinformowało Ministerstwo Obrony Litwy, w 1. Bazie Lotniczej w Szawlach odbyła się zmiana rotacji sił sojuszniczych w ramach misji NATO Baltic Air Policing. Cztery włoskie samoloty wielozadaniowe Eurofighter Typhoon i cztery francuskie Dassault Rafale zostały zastąpione przez cztery polskie i cztery rumuńskie F-16 (Polskie F-16 po raz szósty nad Litwą).
Zdjęcia: Ministerstwo Obrony Litwy
Włosi stacjonowali na Litwie przez osiem miesięcy, począwszy od 30 lipca 2024, natomiast Francuzi przez cztery miesiące – od 1 grudnia 2024. Tymczasem, w piątek 28 marca br. w estońskiej bazie lotniczej Ämari, która jest drugą lokalizacją misji NATO Baltic Air Policing, wylądowały cztery portugalskie F-16AM, które zastąpiły cztery niderlandzkie F-35A, które wykonywały zadania od końca listopada 2024.
Misja NATO Air Policing w państwach bałtyckich jasno pokazuje, że kamień węgielny NATO – zasada zbiorowej obrony – działa. Jesteśmy wdzięczni sojusznikom, którzy dołączają do tej ważnej misji. Wasza obecność jest bardzo ważnym elementem odstraszania i fundamentalnie wzmacnia bezpieczeństwo naszego regionu – powiedział wiceminister obrony Litwy Karolis Aleksa.
Żołnierze Sił Powietrznych RP już po raz trzynasty biorą udział w misji NATO, w ramach Polskiego Kontyngentu Wojskowego (PKW) Orlik, wystawiając cztery samoloty wielozadaniowe F-16C Jastrząb z 32. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Łasku wraz z personelem składającym się obecnie z około 140 żołnierzy – pilotów, techników, personelu medycznego, grup wsparcia, łącznościowców i innych specjalistów.
Z kolei żołnierze rumuńskich sił powietrznych już po raz trzeci realizują misję NATO Baltic Air Policing. Ich zmiana będzie składać się z około 110 żołnierzy i czterema samolotami F-16AM Block 15/20 MLU.
Przez ostatnie 21 lat, aż 17 państw NATO realizowało stałe misje patrolowania przestrzeni powietrznej na zasadzie rotacji. Na szczycie NATO w Wilnie uzgodniono wzmocnienie obrony powietrznej poprzez wdrożenie Rotacyjnego Modelu Obrony Powietrznej. W zeszłym roku Królestwo Niderlandów przeprowadziła na Litwie ćwiczenia z naziemnymi systemami obrony powietrznej dalekiego zasięgu MIM-104 Patriot, a w tym roku Włochy wysłały system obrony powietrznej dalekiego zasięgu SAMP/T.
Jeśli chodzi o dotychczasowy udział Polski w operacji NATO Baltic Air Policing, to od początku grudnia 2023 do końca lutego 2024 samoloty F-16 stacjonowały w Ämari, natomiast poprzednia rotacja w Szawlach miała miejsce od początku października 2022 do początku kwietnia 2023.
Wcześniejsza polska zmiana z udziałem Jastrzębi na Litwie miała miejsce od początku grudnia 2021 do końca lutego 2022. Z kolei trzy pierwsze rotacje: od początku maja do końca sierpnia 2017, od początku stycznia do końca kwietnia 2019 i od początku stycznia 2020 do 20 kwietnia. Warto dodać, że od początku stycznia 2020 do połowy maja – F-16 po raz pierwszy stacjonowały w Estonii.
Wcześniej, Siły Powietrzne RP reprezentowały samoloty MiG-29, które sześciokrotnie stacjonowały na Litwie (styczeń-maj 2015, maj-wrzesień 2014, kwiecień-wrzesień 2012, maj-wrzesień 2010, marzec-czerwiec 2008, styczeń-marzec 2006). Zmieniło to się po serii trzech katastrof, w tym jednej zakończonej tragiczną śmiercią pilota, a także pożarem silnika i dwoma awaryjnymi lądowaniami.
