W środę, 7 sierpnia 2024, amerykańska spółka General Atomics Aeronautical Systems Inc. (GA-ASI) oficjalnie zaprezentowała koncepcję piątego członka rodziny bezzałogowych platform powietrznych Gambit, przeznaczoną do operowania z pokładów lotniskowców. Koncepcję ujawniono po raz pierwszy podczas międzynarodowych pokazów lotniczych Farnborough International Airshow 2024 w Wielkiej Brytanii (22-26 lipca) (MQ-20 Avenger w roli symulowanego przeciwnika).
Grafiki: GA-ASI
Koncepcja Gambit została ujawniona 3 marca 2022. i jest elementem pierwszej generacji autonomicznych platform powietrznych ACP (Autonomous Collaborative Platform). Zakłada ona rozwój modułowych platform powietrznych różnego przeznaczenia, charakteryzujących się wspólnym rdzeniem tzw. Gambit Core, tak aby stopień pokrewieństwa między poszczególnymi modelami wynosił nawet 70% (wspólna awionika i układ sterowania oparty na sztucznej inteligencji, centropłat, podwozie i silnik). Różnicą ma być płatowiec, skrzydło, wloty powietrza do silnika, charakterystyczne cechy poszczególnych wersji czy inne ładunki użyteczne (czujniki, uzbrojenie).
Gambit 1 ma być platformą do prowadzenia zwiadu i rozpoznania (ISR) dalekiego zasięgu, Gambit 2 do prowadzenia walki powietrze-powietrze jako tzw. lojalny skrzydłowy (Loyal Wingman), Gambit 3 platformą do prowadzenia szkoleń, a Gambit 4 samolotem o najniższym przekroju radarowych do rozpoznania z możliwości prowadzenia walki. Gambit 5 z kolei ma bezpośrednio wywodzić się z wariantu Gambit 2, ale otrzymać ma wzmocniony kadłub, dostosowany do warunków morskich (m.in. zasolenie i wilgotność) oraz wzmocnione podwozie, dostosowane do startów/ lądowania za pomocą katapulty/lin hamujących.
Dlatego GA-ASI współpracuje ze swoją siostrzaną spółką General Atomics Electromagnetic Systems (GA-EMS), aby zbadać rozwiązania w zakresie przystosowania Gambit 5 do wdrażanej w amerykańskiej i francuskiej marynarce wojennej katapulty elektromagnetycznej EMALS (Electromagnetic Aircraft Launch System) wraz z zaawansowanym systemem hamowania AAG (Advanced Arresting Gear).
Co ciekawiej, producent najwyraźniej stawia na rozwój Gambit 2, gdyż z niej wywodzi się prototypu odrzutowego bezzałogowca XQ-67A opracowanego na potrzeby programu OBSS (Off-Board Sensing Station) dla laboratorium amerykańskich sił powietrznych AFRL (Air Force Research Laboratory). Samolot ujawniono 8 lutego, a oblot nastąpił 20 dni później. Ponadto, XQ-67A współdzieli z rozwijanym na rzecz USAF bezzałogowcem XQ-58A Valkyrie, spółki Kratos Defense & Security Solutions, cały układ podwozia głównego i przedniego.
Gambit od 1 do 4 wraz z Gambit Core
Warto wspomnieć, że GA-ASI uczestniczyła w programie amerykańskiej marynarki wojennej (US Navy) na pokładowy bezzałogowiec rozpoznawczo-uderzeniowy o kr. UCLASS (Unmanned Carrier-Launched Airborne Surveillance and Strike), który po testach demonstratora technologii Northrop Grumman X-47B, przekształcono w program bezzałogowych samolotów tankujących o kr. CBARS (Carrier-Based Aerial-Refueling System), w którym zwyciężyła spółka Boeing z modelem MQ-25A Stingray.
Ostatnimi czasy GA-ASI testowała możliwość startów i lądowań nowego bojowego bezzałogowego statku latającego (bbsl) Mojave klasy MALE (Medium Altitude Long Endurance, średniego pułapu o dużej długotrwałości lotu), ale za pomocą klasycznej skoczni (ski-jump) z pokładu brytyjskiego lotniskowca HMS Prince of Wales (R09), typu Queen Elizabeth. testy były częścią inicjatywy opracowania docelowego samolotu pokładowego, czyli MQ-9B STOL.
Podczas Farnborough International Airshow 2024 zaprezentowano możliwość działania z płaskiego pokładu bezzałogowca Gambit 2, przed zmianą oznaczenia, wraz ze wspomnianym MQ-9B STOL. Władze brytyjskie zadeklarowały zamówienie w przyszłości platformy Gambit na potrzeby lotniskowców, a także samolotu Sea Protector, który powstałby na bazie koncepcji MQ-9B STOL.
Calm your beating hearts, matelots! One potential manned/unmanned future for the QE-class carriers on display at #FIA2024… pic.twitter.com/jXDKbelwkq
— Gareth Jennings (@GarethJennings3) July 22, 2024
Warto dodać, że niedawno GA-ASI została wybrana jako jeden z dwóch oferentów w programie autonomicznych bojowych bezzałogowców, lojalnych skrzydłowych o kryptonimie Collaborative Combat Aircraft (CCA) dla USAF, ale najwyraźniej ma ona bazować na wspomnianym XQ-67A. USAF rozważa wdrożenie nawet do 1000 bezzałogowców nowego typu.