W tym roku Święto Lotnictwa Polskiego połączone było z 90. rocznicą zwycięstwa polskiej załogi: pilota Jerzego Bajana i mechanika Gustawa Pokrzywki na samolocie RWD-9 w prestiżowych międzynarodowych zawodach lotniczych Challenge 1934. Świętowaliśmy również 90. rocznicę zwycięstwa Franciszka Hynka i Władysława Pomaskiego w XXII Pucharze Gordona Bennetta – najstarszych i najbardziej renomowanych zawodach balonowych na świecie. Z tego względu tegoroczne Święto Lotnictwa Polskiego miało wymiar szczególny – na gosci czekał szereg atrakcji o charakterze edukacyjnym i kulturalnym.
Zdjęcia: Michał Adamowski, MILMAG
Goście tegorocznego Święta Lotnictwa Polskiego:
- Pan Marcin Tatara, Pełnomocnik Wojewody Małopolskiego do spraw Integracji Środowisk Kombatanckich i Osób Represjonowanych reprezentujący Wojewodę Małopolskiego
- Pani Monika Gubała, Dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego reprezentująca Panią Marszałek Iwonę Gibas
- Pan dr hab. Filip Musiał, Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie
- Pan Antoni Fryczek, Sekretarz Miasta Krakowa reprezentujący Prezydenta Miasta Krakowa Pana Aleksandra Miszalskiego
- Pan ppłk Marek Marcinek, Zastępca Szefa Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie reprezentującego szefa płk Ireneusza Olendra
- Pan mjr Robert Pierzchała reprezentujący Szefa Wydziału Rekrutacji WCR w Krakowie
- Pan płk Sławomir Byliniak, Dowódca 8. Krakowskiej Bazy Lotnictwa Transportowego im. płk. pil. Stanisława Skarżyńskiego
- Pan ppłk Artur Wiatrowski, Zastępca Dowódcy 6 Brygady Powietrznodesantowej im. gen. bryg. Stanisława Sosabowskiego reprezentujący dowódcę gen. Michała Strzeleckiego
- Pan ppłk Maciej Kierzkowski reprezentujący Komendanta 3. Regionalnej Bazy Logistycznej płk. dr. inż. Andrzeja Magierę
- Pan ppłk nawig. Grzegorz Kobiela, Szef Sztabu, Zastępca Dowódcy Regionalnego Ośrodka Dowodzenia i Naprowadzania
- Pan kpt. Michał Kobyliński reprezentujący Dowódcę 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego
- Pan ppłk Łukasz Banasik reprezentujący Pana płk Piotra Gomułę Dowódcę Jednostki Wojskowej NIL
- Pan ppłk Paweł Rokicki, Dowódca 6. Batalionu Dowodzenia
- Pan płk Tomasz Modrzewski reprezentujący Dowódcę 11. Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej płk. Marcina Siudzińskiego
- Pani Katarzyna Mitka, Małopolska Wicekurator Oświaty
- Pan podinsp. Paweł Jastrząb, Komendant Miejskiej Policji w Krakowie
- Pan Robert Spulak, Naczelnik Straży Miejskiej w Krakowie
- Pan Andrzej Ilków, Prezes Polskich Portów Lotniczych
- Pan Łukasz Strutyński, Prezes Zarządu Kraków Airport oraz Janusz Kardasiński Członek Zarządu Kraków Airport
- Pan Robert Sadowski, Dyrektor Oddziału Regionalnego w Krakowie Agencji Mienia Wojskowego oraz Zastępca Dyrektora
- Pan Piotr Opalski Pani Anna Mikosz, Członek Rady Muzeum Lotnictwa Polskiego
- Pan Grzegorza Janawa, Zastępca Dyrektora Pogotowia Ratunkowego
- Pani Iwonę Szablińska, Dyrektor Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Krakowie
- Pan Robert Hojdys, Szef Operacyjny Regionu Południowego Lotniczego Pogotowia Ratunkowego
- Pan Komisarz Mariusz Juszczak, Przewodniczący Zarządu Terenowego NSZZ Policjantów przy Komendzie Miejskiej Policji w Krakowie reprezentujący przewodniczącego Zarządu Wojewódzkiego NSZZ Policji
- Członkowie Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa Przedstawiciele małopolskich Aeroklubów
Zebranych przywitał Tomasz Kosecki, Dyrektor Muzeum Lotnictwa Polskiego, który w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na okoliczności w jakich nasi piloci 90 lat temu odnosili sukcesy:
Aby zrozumieć, jak ważne dla Polaków były zwycięstwa lotnicze z roku 1934, musimy oczami naszej wyobraźni przenieść się do początku lat 30 tych ub. wieku i zdać sobie sprawę co wówczas się działo. Polska jako niepodległe państwo istnieje dopiero kilkanaście lat i w obronie naszej suwerenności musieliśmy stoczyć zwycięską wojnę z bolszewikami. Na świecie szaleje kryzys gospodarczy. Niemcy kwestionują postanowienia Traktatu Wersalskiego i do władzy dochodzi Hitler. Pomimo tak skomplikowanej sytuacji polityczno-gospodarczej byliśmy w stanie budować samoloty i wygrywać międzynarodowe zawody, ustanawiać rekordy. Był to dla ówcześnie żyjących Polaków ogromny powód do dumy, a z dzisiejszego punktu widzenia rzecz niewiarygodna. Dlatego chciałbym, abyśmy dzisiaj, 90 lat od tych sukcesów, zadali sobie pytanie: Jak to było możliwe, że byliśmy w stanie budować samoloty i silniki? Co motywowało Polaków do działania? Czy dzisiaj, ciesząc się z tych sukcesów, nie powinniśmy się zastanowić, co o nas napiszą następne pokolenia Polaków? Czy damy im powód do dumy? – mówił podczas swojego wystąpienia Dyrektor Tomasz Kosecki.
Podczas uroczystości miało miejsce uhonorowanie członków Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa Medalami Opiekuna miejsc pamięci narodowej. Odznaczenia wręczył Marcin Tatara, pełnomocnik Wojewody Małopolskiego do spraw integracji środowisk kombatanckich i osób represjonowanych. Uhonorowani zostali:
- Maria Kołaś
- Krystyna Mańkowska
- Leszek Mańkowski
- Andrzej Chytkowski
Po wręczeniu odznaczeń podporucznik Bartosz Gąsior z 6. Batalionu Dowodzenia odczytał okolicznościowy apel pamięci, a pododdział honorowy pod dowództwem Pana porucznika Sebastiana Zięby oddał salwę honorową.
Poczet sztandarowy wraz ze złożeniem kwiatów przy Ścianie Pamięci Muzeum Lotnictwa Polskiego wystawili także Krakowski Klub Seniorów Lotnictwa oraz Aeroklub Krakowski. Posterunek honorowy oraz poczet flagowy wystawił 6. Batalion Dowodzenia, a oprawę muzyczna zapewniła Orkiestra Reprezentacyjna Sił Powietrznych Rzeczpospolitej Polskiej.
W tym roku dzięki sprzyjającym warunkom pogodowym można było podziwiać także atrakcje na niebie! W powietrzu zaprezentowały się muzealne eksponaty latające: An-2 „Wiedeńczyk, Jak-18 i Piper Cub, a oprócz nich przeloty wykonały jeszcze inne samoloty wśród nich m.in. takie perełki jak replika RWD-5 i M-26 Iskierka. Byli także spadochroniarze, którzy po mistrzowsku i wśród owacji lądowali na oczach uczestników wydarzenia.
Około godziny 13-tej przed Dużym Hangarem odbył się koncert oraz pokaz musztry paradnej w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej Sił Powietrznych. A niedługo po nim w Gmachu Głównym Muzeum wernisaż wystawy malarskiej Volare Bogumiła Książka, będącej częścią cyklu Loty, za który autor otrzymał Nagrodę im. Witolda Wojtkiewicza 2024 r.
Wspomnienie lotniczych zwycięstw o randze na miarę mundialu
Z okazji rocznicy dwóch polskich lotniczych zwycięstw z 1934 r., podczas obchodów Święta Lotnictwa Polskiego w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbyły się wystawy i panel dyskusyjny: Bohaterowie Polskich Skrzydeł. Zwycięskie załogi zawodów Challenge 1934 r. oraz Puchar Gordona Bennetta 1933-35 r.
O historii zmagań Challenge bardzo interesująco opowiadali Zygmunt Szeremeta – członek Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa i autor wielu publikacji o tematyce lotniczej oraz Jarosław Dobrzyński, kustosz Działu Zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego, natomiast o Pucharze Gordona Bennetta rozmawiali: dr hab. Krzysztof Mroczkowski, zastępca dyrektora Muzeum Lotnictwa Polskiego ds. naukowych oraz Jacek Bogdański i Przemysław Mościcki – czyli piloci POL-1 – Team Poland One, reprezentujący Polskę w 67. edycji zawodów o Puchar Gordona Bennetta.
Jacek Bogdański to doświadczony polski pilot balonowy, który w 2018 r. wraz z Mateuszem Rękasem zwyciężył w Pucharze Gordona Bennetta. Przemysław Mościcki niedawno dołączył do wąskiego grona pilotów gazowych, a swój debiut miał w zeszłorocznych zawodach o Puchar Gordona Bennetta w Albuquerque w Stanie Nowy Meksyk.
Ponadto Muzeum otworzyło dla zwiedzających część na co dzień niedostępną – na pierwszym piętrze gmachu głównego można było zobaczyć m.in.: oryginalny Puchar Gordona Bennetta wypożyczony od Aeroklubu Polskiego, a także witrażowe repliki historycznych polskich balonów zdobywców pucharu Gordona Bennetta wykonane przez Sławomira Intka z Pracowni Witraży Intek-Art z Torunia.
Dodatkową atrakcją miały być wieczorne pokazy balonów, niestety ze względu na bardzo porywisty wiatr nie udało się w pełni ich przeprowadzić. Uczestnicy Święta Lotnictwa Polskiego zobaczyli jednak pokaz napełniania powietrzem czaszy balonu, a chętni mogli sfotografować się w koszu balonowym.
Sięgamy chmur, sięgniemy gwiazd! – atrakcje towarzyszące
Święto Lotnictwa Polskiego to nie tylko wydarzenie upamiętniające sukcesy polskich lotników – to także źródło inspiracji i możliwość spotkania ze współczesnymi innowatorami w dziedzinie awiacji i kosmonautyki. Koła naukowe studentów Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Robotyki AGH zaprezentowały nie tylko rakietę z napędem odrzutowym, ale również psa-robota i własnoręcznie skonstruowany bolid wyścigowy!
Z ekologicznymi technologiami wodorowymi wykorzystywanymi do napędzania pojazdów zapoznali uczestników wydarzenia członkowie AGH Project Hydrive, a fani dronów mogli porozmawiać z innowatorami z zespołu AGH Drone Engineering.
O tym jak działa nowoczesne lotnisko cywilne, jak wygląda ścieżka pasażera i komu zawdzięczamy sprawne odprawy na wakacyjne (i nie tylko) loty opowiedzieli eksperci z Centrum Edukacji Lotniczej Kraków Airport.
Dzieciaki bawiły się najlepiej!
Na Święcie Lotnictwa Polskiego co roku szczególnie mile widziane są rodziny z dziećmi. Wiele atrakcji przewidziano właśnie z myślą o nich! Partnerzy wydarzenia tacy jak: Małopolskie Centrum Nauki Cogiteon, Instytut Pamięci Narodowej, Kraina Bzików i Muzeum AK przygotowały liczne warsztaty, gry edukacyjne i pokazy eksperymentów. W namiocie Muzeum Lotnictwa Polskiego można było wziąć udział w quizach wiedzy lotniczej oraz warsztatach mistrzowskiego składania papierowych samolotów. Natomiast na stosiku Krainy Bzików odbywało się kolorowe malowanie twarzy. Wiele osób wzięło także udział w lotniczej grze terenowej przygotowanej przez nasze Muzeum we współpracy z Małopolskim Centrum Nauki Cogiteon, podczas której zdobywało się kolejne części samolotu do własnoręcznego złożenia.
Dużym powodzeniem cieszyły się także symulatory VR: symulator loty myśliwcem F-16 oraz odlewania i konstruowania Boeinga 737.
Święto Lotnictwa Polskiego 2025 – warto wpisać do kalendarza
Od 2021 r. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie organizuje obchody Święto Lotnictwa Polskiego, które ma za zadanie przybliżać uczestnikom zarówno światowe osiągnięcia polskich lotników jak i lotnicze tradycje Małopolski.
Święto Lotnictwa Polskiego przypomina, że my Polacy także w obszarze lotniczym mamy powody do dumy i nie chodzi tylko o spektakularne zwycięstwo Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge 1932, ale także o dokonania naszych inżynierów, konstruktorów, baloniarzy, szybowników, pilotów eksperymentalnych… To jest wspaniała spuścizna, to są historie o odwadze, innowacyjności, przecieraniu nowych szlaków, historie, które powinny inspirować kolejne pokolenia – mówi Tomasz Kosecki, Dyrektor Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Na podstawie informacji Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie