W poniedziałek, 30 czerwca 2025, francusko-włoska spółka joint venture Thales Alenia Space (Thales 67% i Leonardo 33%) poinformowała, że podpisała umowę z Francuską Agencją Kosmiczną (Centre National d’Études Spatiales, CNES) na budowę prototypowego satelity łączności laserowej w ramach projektu SOLiS (Service Optique de Liaisons Spatiales Sécurisées; pol. Szyfrowana Kosmiczna Usługa Łącza Optycznego).
SOLiS / Grafika: Thales Alenia Space/E.Briot
Projekt SOLiS jest częścią rządowego programu France 2030, ambitnego planu inwestycyjnego rządu Francji, ogłoszonego w październiku 2021 przez prezydenta Emmanuela Macrona, mający na celu transformację francuskiej gospodarki i pozycjonowanie Francji jako lidera w kluczowych sektorach przyszłości do 2030 roku.
Projekt ma na celu wykazanie technicznej i ekonomicznej wykonalności usługi łączności laserowej opartej na satelitach geostacjonarnych. Usługa taka ma na celu zwiększenie odporności międzykontynentalnych sieci łączności w czasie, gdy rośnie liczba aktów sabotażu wymierzonych w lądowe i podmorskie łącza światłowodowe (Bałtyk w stanie gotowości: Polska reaguje na zagrożenie ze strony „Floty Cieni”, Ochrona podwodnej infrastruktury na Bałtyku).
Satelity geostacjonarne oferują skuteczne i ekonomiczne rozwiązanie umożliwiające niezwykle bezpieczne przesyłanie dużych ilości danych między dwoma użytkownikami na Ziemi, zapewniając bardzo dużą szybkość transmisji danych, sięgającą nawet 1 Tbit/sek., pomimo odległości i zakłóceń atmosferycznych.
SOLiS ma wykorzystywać technologie opracowane w ramach wspieranego przez rząd projektu łączności optycznej (Optical Communications, CO-OP) prowadzonego przez CNES oraz grupę 17 małych spółek oraz dużych przedsiębiorstw wiodących, a także czerpie z wyników demonstracji przeprowadzonych na potrzeby projektu VERTIGO finansowanego przez Komisję Europejską (Airbus i VDL Group dla lotniczego laserowego terminala łączności).
Thales Alenia Space będzie kierować konsorcjum projektu SOLiS, składającym się z dużych firm branżowych i średnich (Safran Data Systems, Bertin Technologies, Exail, Keopsys), sektora małych przedsiębiorstw (Cedrat Technologies), start-upów (OGS Technologies, Reuniwatt) i centrum badawczego (ONERA), z których większość pracowała już nad projektem CO-OP.
W ramach projektu SOLiS planuje się opracowanie ładunku do łączności laserowej i pilotażowej stacji naziemnej zaprojektowanej w celu zademonstrowania bardzo wysokowydajnej komunikacji optycznej. Zgodnie z protokołem ustaleń (Memorandum of Understandings, MoU) pomiędzy Thales Alenia Space a operatorem, spółką Hellas Sat, podpisanym w 2024, ładunek ten zostanie zintegrowany na geostacjonarnym satelicie komunikacyjnym Hellas Sat 5, natomiast pilotażowa stacja naziemna zostanie utworzona w teleporcie operatora na Cyprze. Stacja ta będzie komunikować się ze stacją FROGS agencji CNES działającą już w Obserwatorium Lazurowego Wybrzeża (Observatoire de la Côte d’Azur, OCA) na wybrzeżu Morza Śródziemnego.
Opierając się na osiągnięciach projektu CO-OP, SOLiS umieści francuskie spółki na czele technologii łączności kosmicznej na lata 2030., starając się sprostać wyzwaniom bezpieczeństwa, odporności, dużych prędkości transmisji danych i interoperacyjności na wielu orbitach (między satelitami na niskiej orbicie, konstelacjami i satelitami geostacjonarnymi).
Cieszymy się, że możemy rozpocząć prace nad ładunkiem dla systemu łączności laserowej, co stanowi kluczowy krok w kierunku stworzenia bezpiecznej, bardzo wydajnej sieci optycznej — powiedział Alcino De Sousa, wiceprezes wykonawczy ds. telekomunikacji w Thales Alenia Space. Projekty satelitarnej łączności laserowej, takie jak SOLiS, mają zapoczątkować nową erę w usługach telekomunikacyjnych, napędzając rozwój wieloorbitalnych sieci łączności.
Łączność laserowa klasy FSO (Free-space optics) szybko staje się standardem transmisji danych w kosmosie, oferując znacznie wyższe prędkości transmisji rzędu 1 Tbit/sek. w porównaniu z kilkoma dziesiątkami Gbit/sek. w obecnych systemach łączności satelitarnej. Oczekuje się, że technologia ta zrewolucjonizuje infrastrukturę łączności kosmicznej w taki sam sposób, w jaki światłowód przekształcił łączność tutaj, na Ziemi (Łączność laserowa pomiędzy satelitami i samolotami USAF).
Projekt VERTIGO Komisji Europejskiej oraz CO-OP CNES, DYSCO (Démonstration et sYstème SatCom Optique), a obecnie projekty SOLiS skupiają się na badaniach i rozwoju, starając się zademonstrować kosmiczne łącza optyczne o bardzo dużej szybkości transmisji danych przez atmosferę, aby połączyć wielu użytkowników za pośrednictwem wielu orbit, teleportów naziemnych i aplikacji.
Zmiany te pokazują, że technologia łączności optycznej dobrze nadaje się do szeregu kompleksowych zastosowań, w tym powszechnego dostępu do Internetu, bezpośredniej i stałej transmisji danych z satelitów obserwacji Ziemi, prywatnych łączy z centrami danych oraz tworzenia kopii zapasowych dla naziemnego światłowodu w przypadku kryzysu. Zmniejszając liczbę wymaganych satelitów, łączność laserowa klasy FSO pomoże uczynić infrastrukturę orbitalną bardziej zrównoważoną, jednocześnie ograniczając bałagan kosmiczny.