23 marca br. biuro prasowe Sojuszniczego Dowództwa Sił Powietrznych NATO (NATO Allied Air Command) poinformowało, że cztery rumuńskie i cztery portugalskie samoloty wielozadaniowe F-16AM wylądowały w 1. Bazie Lotniczej w Szawlach na Litwie, które zastąpią od 1 kwietnia polskie F-16C Jastrząb i francuskie Dassault Rafale F-3R, w ramach 71. rotacji misji NATO Baltic Air Policing (BAP). Co ciekawe, dla rumuńskich samolotów, pozyskanych kilka lat temu, to pierwsza taka misja.
Zdjęcie: NATO Air Command
Jako członkowie Sojuszu jesteśmy zdeterminowani do osiągnięcia tych samych celów, jak promowanie bezpieczeństwa i stabilności w regionie. Udział rumuńskiego klucza F-16 w rozszerzonej misji Air Policing w krajach bałtyckich świadczy o naszym zaangażowaniu w podejście NATO o 360 stopni do obrony alianckiego nieba z zachodu na wschód i od Morza Bałtyckiego do Morza Czarnego. Chciałbym podkreślić, że Rumuni wykorzystują takie misje jako okazję do poprawy interoperacyjności i wymiany cennych doświadczeń, zwłaszcza gdy angażują partnerów tak doświadczonych jak nasi portugalscy sojusznicy, powiedział pułkownik Cosmin Vlad, dowódca rumuńskiego kontyngentu na Litwie.
Dla Rumunii to dopiero druga rotacja w ramach sojuszniczego wsparcia w ochronie i obronie przestrzeni powietrznej państw bałtyckich. Od 1 sierpnia do 1 listopada 2007 w Szawlach rozmieszczono cztery samoloty myśliwskie MiG-21 LanceR. Później Bukareszt wycofał się z wystawiania kontyngentów na misje NATO BAP, tłumacząc to niezadowalającym stanem technicznym post-sowieckich samolotów.
Sytuacja zmieniła się w ostatnich latach, gdy rumuńskie wojska lotnicze (Forțele Aeriene Române) otrzymały 17 F-16AM/BM Block 15 MLU z oprogramowaniem M5.2R, które zostały zgrupowane w Escadrila 53 Aviație Vânătoare (53. eskadrze myśliwskiej) w 86. bazie lotniczej Locotenent Aviator Gheorghe Mociorniţă. Co ciekawiej, 14 z nich to samoloty eks-portugalskie, a 3 pozostałe eks-amerykańskie, pozyskane etapami w 2013 i 2020 oraz wdrażane w latach 2016-2021 w ramach programów Peace Carpathian I i Peace Carpathian II. W najbliższych latach dołączą do nich 32 eks-norweskie F-16AM/BM Block 20 MLU. Teraz więc Bukareszt mógł wystawić kontyngent Forțele Aeriene Române wyposażony w nowoczesne samoloty wielozadaniowe, zgodne ze standardami NATO.
Z kolei dla portugalskich F-16AM to kolejna misja w ramach NATO BAP. Pierwsza rotacja miała miejsce od 1 listopada 2007 (zastąpiły wspomniane wcześniej rumuńskie MiG-21) do 15 marca 2008 (gdy zastąpiły je 4 polskie MiG-29A). 1 września 2014 Portugalczycy rozmieścili na Litwie 6 F-16, 4 maja 2017 znowu 4 egzemplarze, również po tyle samo 2 maja 2018 oraz 31 sierpnia 2021. Zatem 1 kwietnia br. rozpocznie się dla nich szósta rotacja. Z uwagi na swoje doświadczenie, Portugalia będzie państwem wiodącym podczas tej rotacji na Litwie.
Uzupełnieniem dla ośmiu F-16 w Szawlach są stacjonujące od 1 marca br. w estońskiej bazie lotniczej Ämari cztery brytyjskie samoloty wielozadaniowe Eurofighter Typhoon FGR.4 i póki co (jeszcze) stacjonujące w 22. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Królewie Malborskim cztery niderlandzkie F-35A Lightning II (a także cztery kolejne rozmieszczone w ramach szkoleń), począwszy od 1 lutego br.