W czwartek, 20 lutego 2025, amerykańska korporacja RTX poinformowała, że należąca do niej spółka Pratt & Whitney podpisała 3-letnią umowę o wartości 1,5 mld USD (5,97 mld zł) z Departamentem Obrony USA na dalsze wsparcie eksploatacji silników turbowentylatorowych F119-PW-100 (oznaczenie producenta: PW5000), napędzających samoloty przewagi powietrznej 5. generacji Lockheed Martin/Boeing F-22A Raptor.
Zdjęcie: Departament Obrony USA
Jak poinformowano, kontrakt ten poprawi gotowość i obniży koszty eksploatacji ponad 400 silników F119, które wykonały ponad 900 000 godzin lotu (z łącznie 507 zbudowanych – przyp. red.).
Gotowość i niezawodność F119 nigdy nie były ważniejsze, a my poprawiamy oba te parametry, jednocześnie obniżając koszty cyklu życia — powiedziała Jill Albertelli, prezes działu Military Engines w Pratt & Whitney. Jesteśmy zobowiązani do pomocy naszemu klientowi z Sił Powietrznych USA w utrzymaniu przewagi bojowej F-22A.
Pratt & Whitney obniżyła koszty eksploatacji silników F119 dzięki realizowanemu programowi Usage Based Lifting, który wykorzystuje dane w czasie rzeczywistym w celu zwiększenia efektywności wsparcia i wydłużenia żywotności silnika; jednocześnie poprawiając kinematyczną wydajność silnika dzięki aktualizacji harmonogramu aktualizacji układów sterowania silnikiem. Ta najnowsza umowa będzie kontynuować te wysiłki na rzecz gotowości i oszczędności kosztów, koncentrując się na bezpieczeństwie, dostępności, prostocie wsparcia eksploatacji i inicjatywach modernizacyjnych.
Silnik dwuprzepływowy z dopalaczem F119-PW-100 generuje 35 000 funtów ciągu (156 kN) i jest przeznaczony do lotu naddźwiękowego bez użycia dopalacza (tzw. supercruise) do Ma1,6 na pułapie ponad 19 800 m (65 tys. stóp). W porównaniu z poprzednią generacją silników zapewnił o 22% większy ciąg przy 40% mniejszej liczbie komponentów. Otrzymał płaską dyszę wylotową z wektorowanym ciągiem 2D w płaszczyźnie góra-dół o kącie maksymalnym 20° w czasie mniejszym od 1 sekundy. Stosunek ciągu do masy wynosi 6,7:1 oraz 9,0:1 przy użyciu dopalania.
Na jego bazie opracowano silnik Pratt & Whitney F135 o ciągu 40 000 funtów (180 kN), który napędza rodzinę samolotów wielozadaniowych Lockheed Martin F-35 Lightning II, jest zmodyfikowanym modelem F119.
Zdjęcie: Lockheed Martin
F-22A Raptor
To kolejna umowa na wydłużenie eksploatacji samolotów F-22A Raptor. Zgodnie z raportem World Air Forces 2025, na początku br. w aktywnej służbie operacyjnej pozostawało 178 egzemplarzy tych samolotów. Lockheed Corporation (a od 1995 Lockheed Martin) wyprodukowała do 2012 łącznie 195 samolotów (w tym 8 prototypów), z których 186 trafiło do eskadr operacyjnych USAF. Samoloty weszły do służby 15 grudnia 2005, ale debiut w działaniach bojowych, ale przeciwko celom naziemnym, nastąpił dopiero 23 września 2014 przeciwko Państwu Islamskiemu (ISIS) w Syrii, natomiast pierwsze zestrzelenie niezidentyfikowanego balonu nad Oceanem Atlantyckim miało miejsce 4 lutego 2023. w wypadkach utracono pięć z nich (w tym jeden prototyp), w tym ostatni 15 maja 2020.
Zgodnie z obecnymi planami, służba operacyjna F-22A Raptor w USAF potrwa przynajmniej do końca października 2031 – tak wynika z zawartej 5 listopada 2021 umowy z Lockheed Martin o wartości 11 mld USD na dalsze wsparcie eksploatacji i modernizację samolotów w ramach programu ARES (Advanced Raptor Enhancement & Sustainment). Warto dodać, że jeszcze w maju 2021 dowództwo USAF informowało, iż będzie dążyć do redukcji typów samolotów bojowych w przyszłości, a cięcia miałyby objąć właśnie m.in. F-22A. Następcami zostaną samoloty wielozadaniowe 6. generacji opracowane w programie NGAD (Next Generation Air Dominance).
14 stycznia 2022 USAF ogłosiły wymogi operacyjne dla pakietu modernizacyjnego, dzięki któremu ma być możliwa dalsza służba F-22A przed ich wycofaniem: nowe odrzucane zbiorniki paliwa o cechach stealth, czujniki termolokacyjne nowej generacji IRDS (Infrared Defensive System), system wykrywania i prewencji cyberataków, oprogramowanie do prewencyjnej konserwacji, generowania danych syntetycznych, ulepszonej fuzji czujników pokładowych, modyfikacja stacji radiolokacyjnej Northrop Grumman AN/APG-77 (AESA), współpraca z bezzałogowcami w ramach koncepcji MUM-T (Manned-UnManned Teaming), ograniczona autonomia, wyświetlacze nahełmowe Thales Scorpion HObIT, oprogramowanie Red Air do symulacji tzw. samolotu-agresora, a także modernizacja pod kątem zoptymalizowanego przechwytywania, raportowania w czasie rzeczywistym w walkach powietrznych typu BFM (Basic Fighter Maneuvers) i tzw. identyfikatora bojowego (Combat ID).
W kwietniu 2023 rozpoczęło z kolei testy hełmów nowej generacji AV 2.2 w ramach programu NGFWH (Next Generation Fixed Wing Helmet), dostarczonych przez spółkę LIFT Airborne Technologies. W 2021 na jednym z F-22A testowano nową powłokę kadłuba przypominającą chrom/lustro, co również wcześniej zauważono na F-117, a później w 2023 na F-35C.