W poniedziałek, 20 października 2025, urząd zamówień obronnych FMV (Försvarets materielverk) Ministerstwa Obrony Królestwa Szwecji oficjalnie przekazał tamtejszym Siłom Powietrznym (Svenska flygvapnet) pierwszy samolot wielozadaniowy JAS 39E Gripen. Nastąpiło to równo w dwa lata po otrzymaniu go od producenta, spółki Saab Defence and Security (do FMV trafiły potem jeszcze dwa egzemplarze).
Zdjęcie: Försvarsmakten
Szwedzkie Siły Zbrojne oficjalnie odebrały pierwszy z wielu samolotów JAS 39 Gripen E, co stanowi kamień milowy w historii naszych Sił Powietrznych i zwiększa nasze możliwości obrony przestrzeni powietrznej – czytamy w oficjalnym komunikacie prasowym Sił Zbrojnych Królestwa Szwecji.
W bazie eskadry F7 Såtenäs [Skaraborgs flygflottilj], gdzie Szwedzkie Siły Zbrojne otrzymały dziś pierwszy z 60 samolotów JAS Gripen E. To ważny dzień dla Sił Powietrznych i szwedzkiej obrony. Gripen E to przykład szwedzkiej awangardy technologicznej i nowoczesny samolot bojowy, który pod każdym względem jest całkowicie nowy.
Samolot jest wyposażony w zaawansowany sprzęt do wojny radioelektronicznej i może aktualizować oprogramowanie w ciągu kilku godzin. To umożliwia szybką innowację i elastyczność. Gripen E jest również testowany z wykorzystaniem sztucznej inteligencji, co przyciągnęło uwagę świata. Z niecierpliwością czekam na kolejne egzemplarze JAS Gripen E w siłach powietrznych.
Równolegle z wprowadzeniem Gripena E trwają badania uwzględniające nową generację myśliwców. Zagraniczne zainteresowanie i znaczne inwestycje w badania pozwolą na osiągnięcie kolejnych sukcesów w dziedzinie lotnictwa – poinformował na swoim profilu z kolei minister obrony Pål Jonson.
Obecnie, Svenska flygvapnet dysponują 71 jednomiejscowymi JAS 39C i 24 dwumiejscowymi JAS 39D (z 204 pierwotnie zamówionych, 32 wyleasingowano do Czech i Węgier). 17 stycznia 2013 Szwecja zamówiła łącznie 60 jednomiejscowych JAS 39E Gripen (z opcją z 3 marca 2014 na 10 kolejnych). Dostawy miały być zrealizowane pierwotnie w latach 2018-2027, ale nie dotrzymano harmonogramu. Dlatego w 2019 obronny komitet doradczy zarekomendował pozostawienie części ze starszych samolotów w służbie po 2025, natomiast w 2023 zdecydowano, że niektóre pozostaną po 2030 równolegle z nowymi (część wycofywanych samolotów powinna trafić jednak do Ukrainy).
Tymczasem, jak wspomniał minister Jonson, Szwecja patrzy w przyszłość i 14 października br. urząd FMV zawarł umowę o wartości 2,676 mld SEK (1,034 mld zł) z Saabem na kontynuację prac w programie koncepcyjnym samolotu bojowego nowej generacji KFS (Konceptprogram Framtida Stridsflygsystem) o kryptonimie Vägval.
JAS 39E Gripen
Saab zaprezentował pierwsze sześć seryjnych egzemplarzy JAS 39E Gripen, przeznaczonych dla Brazylii i Szwecji 24 listopada 2021 – odpowiednio cztery i dwa egzemplarze (Pierwsze seryjne Gripen E). Brazylia zamówiła 36 JAS 39E/F jako F-39E/F z częściową produkcją lokalną i planuje dokupienie 8 kolejnych w ramach opcji na maksymalnie 72).
Kolejnym użytkownikiem tych samolotów będzie Tajlandia, która niedawno zamówiła (na razie) 4 egzemplarze z łącznie 12 planowanych. W ostatnim czasie rząd Szwecji i Saab złożyły ofertę sprzedaży 12 samolotów do Peru, a zakup, prawdopodobnie, 16 samolotów tego typu ogłosiła sąsiednia Kolumbia. Obecnie, Gripen E/F jest także faworytem w przetargu na Filipinach (wraz z F-16C/D Block 70/72).
Wcześniej najnowsze Gripeny były bezskutecznie oferowane na innych rynkach zagranicznych, m.in. w Kanadzie, Finlandii, Indonezji, Danii, Królestwie Niderlandów, Norwegii, Polsce czy Szwajcarii.
🇸🇪 The Swedish Armed Forces has officially received the first of many JAS 39 Gripen E fighters – marking a milestone for our Air Force and enhancing our capabilities to defend our skies. pic.twitter.com/PGipChvQDn
— Försvarsmakten (@Forsvarsmakten) October 20, 2025
På plats vid F7 Såtenäs där Försvarsmakten idag tar emot den första av 60 JAS Gripen E. Det är en viktig dag för flygvapnet och det svenska försvaret. Gripen E är ett exempel på svensk teknologisk framkant och är ett modernt stridsflyg som i allt väsentligt är helt nytt. (1/3) pic.twitter.com/Bse70Hb5DX
— Pål Jonson (@PlJonson) October 20, 2025
Jag ser fram emot att se fler JAS Gripen E ta plats i flygvapnet framöver. Parallellt som vi inför Gripen E pågår studier som tar höjd för nästa generations stridsflyg. Utländskt intresse & stora satsningar på forskning möjliggör fler framgångar framöver på flygområdet. (3/3)
— Pål Jonson (@PlJonson) October 20, 2025