We wtorek, 25 marca 2025, Air Force Life Cycle Management Center (AFLCMC) Dowództwa Logistycznego USAF z bazy lotniczej Eglin na Florydzie, w imieniu Departamentu Obrony USA, podpisało umowę o wartości 208 119 025 USD (807,883 mln zł) ze spółką Lockheed Martin w programie lotniczego pocisku manewrującego bardzo dalekiego zasięgu AGM-158D JASSM-XR (Joint Air-to-Surface Standoff Missile-Extreme Range).
AGM-158D eXtreme Range (XR) / Zdjęcie: Lockheed Martin
Umowa przewiduje prace rozwojowe, testowanie i integrację prototypu pocisku. Prace będą wykonywane w Orlando na Florydzie i oczekuje się ich zakończenia do 31 grudnia 2027. Środki finansowane pochodzą z budżetu obronnego NDAA na rok fiskalny 2025 z funduszy USAF na badania, rozwój, testowanie i ocenę w wysokości 10 500 000 USD (40,759 mln zł), które zostały uruchomione w momencie zawarcia umowy.
Pierwsza umowa na prace badawczo-rozwojowe, testowanie i integrację nowych pocisków została zawarta 1 czerwca 2023 z Departamentem Obrony USA i miała wartość 240 mln USD (wówczas 1,006 mld zł). Prace nad JASSM-XR zostały jednak zlecone 10 września 2018, choć pierwsze fundusze były dostępne już w 2017.
16 września 2024 spółka Lockheed Martin ujawniła prototyp pocisku podczas konferencji Air, Space & Cyber 2024 w Gaylord National Convention Center w National Harbor w stanie Maryland.
AGM-158D JASSM-XR to najnowszy członek rodziny lotniczych pocisków JASSM, w skład której wchodzą wariant podstawowy AGM-158A JASSM o zasięgu 340 km (nie jest już produkowany), wariant o wydłużonym zasięgu AGM-158B/B-2/B-3/D JASSM-ER (Extended Range) o zasięgu co najmniej 925 km oraz pocisk przeciwokrętowy AGM-158C LRASM (Long Range Anti-Ship Missile) o zasięgu od 320-480 km (w zależności od wersji: AGM-158C-1 lub AGM-158C-2) i do 930 km (AGM-158C-3). Spółka oferowała też skrócony wariant JASSM-SR (Short Range) o mniejszym zasięgu, który mógłby być przenoszony w wewnętrznych komorach uzbrojenia samolotów wielozadaniowych rodziny F-35 Lightning II, ale ostatecznie nie powstał (Prawie 2 mld USD na produkcję pocisków JASSM i LRASM).
Zgodnie z wcześniejszymi doniesieniami, AGM-158D JASSM-XR miałby dysponować zasięgiem szacowanym na 1600-1900 km. Lockheed Martin na razie nie potwierdziła parametrów taktyczno-technicznych. Nie wiadomo też, czy rozpoczęto fazę testową.
Pierwsze informacje o planach opracowania wariantu JASSM-XR (nazywanej wówczas Extra-Extended-Range) pojawiły się już w 2004. Jednak wówczas przewidywano zastosowanie cięższej głowicy bojowej o masie nominalnej 907 kg (2000 funtów). Masa całego pocisku miała wynieść nawet 2268 kg (5000 funtów).
Co ciekawe, poprzedni rząd premiera Mateusza Morawieckiego wyrażał zainteresowanie nowo opracowywanym pociskiem JASSM-XR, jednak obecny rząd Donalda Tuska zamówił 400 pocisków AGM-158B-2 JASSM-ER, co biorąc pod uwagę liczbę samolotów powinno zaspokoić potrzeby Sił Powietrznych RP na długie lata.