W poniedziałek, 21 października 2024, amerykańskie dowództwo NAVAIR (Naval Air Systems Command) marynarki wojennej (US Navy) ujawniło, że nowej generacji samolot dowodzenia, łączności i retransmisji sygnałów radiowych, który zastąpi obecne E-6B Mercury TACAMO, otrzyma oznaczenie E-130J i będzie bazował na wybranym w programie E-XX średnim samolocie transportowym C-130J-30 Super Hercules (WC-130J Hercules dla Narodowej Służby Oceanicznej i Atmosferycznej NOAA).
Co ciekawe, pierwsze samoloty klasy TACAMO w US Navy były oparte o starszą generację Herculesów – w 1963 wchodziły do służby 4 EC-130G i 8 EC-130Q. Proces wycofywania tych ostatnich rozpoczął się w 1989, rozpoczynając erę E-6A Hermes, a później E-6B Mercury. W 2022 zaprezentowano koncepcję samolotu nowej generacji EC-130J TACAMO / Grafika: Lockheed Martin
Oznaczenie alfanumeryczne zostało wskazane przez biuro programowe Strategicznego Dowództwa, Kontroli i Łączności US Navy (PMA-271 Airborne Strategic Command, Control and Communications) oraz 1. Skrzydło Łączności Strategicznej (Strategic Communications Wing 1, STRATCOMWING ONE), które będzie użytkownikiem nowych samolotów. Nie wybrano natomiast jeszcze nazwy własnej (tak jak np. Mercury). Oznaczenie zostało zaakceptowane w tym miesiącu przez dowództwo wojsk lotniczych (US Air Force, USAF), które odpowiada za zatwierdzanie oznaczeń MDS (Mission Design Series) wszystkich statków powietrznych sił zbrojnych USA.
W kwietniu br. zakończono przyjmowanie wniosków o udział w programie E-XX, a na styczeń 2025 planowane jest zawarcie umowy wykonawczej (wcześniej była mowa o październiku-grudniu 2024). Oznacza to, że głównym wykonawcą będzie spółka Lockheed Martin, która zintegruje pakiet wyposażenia specjalistycznego Collins Aerospace z długimi, holowanymi przewodami z nadajnikami bardzo niskich częstotliwości (Very Low Frequency, VLF). Odpowiednie umowy początkowe zawarto 13 kwietnia 2023 o wartości 62 223 836 USD (wówczas 261,086 mln zł) z Lockheed Martin na dostosowanie platformy i 18 stycznia 2024 o wartości 34 272 238 USD (136,6 mln zł) z Rockwell Collins Inc. (część Collins Aerospace Government Systems) na finalizację projektu nadajników VLF.
Samoloty trafią do SCW-1 z bazy lotniczej Tinker w Oklahomie, gdzie znajdują się trzy eskadry: 3. Eskadra Rozpoznania Powietrznego Floty Ironmen (Fleet Air Reconnaissance Squadron, VQ-3), 4. Eskadra Shadows i 7 . Eskadra Roughnecks.
Szacuje się, że 18 samolotów E-130J zastąpi 16 egzemplarzy E-6B Mercury, zabudowanym na płatowcu Boeing 707-320, o zwyczajowym oznaczeniu TACAMO (Take Charge And Move Out). Zapewniają one łączność dalekiego zasięgu za pomocą nadajników bardzo niskich częstotliwości (ELF). US Navy otrzymała w latach 1989-1992 je początkowo w wersji E-6A Hermes, a następnie w okresie 1997-2006 zostały one zmodyfikowane do wersji E-6B.
Są wykorzystywane do komunikacji z załogami strategicznych okrętów podwodnych o napędzie jądrowym typu Ohio, przenoszących międzykontynentalne pociski balistyczne UGM-133A Trident II D5, nawet gdy te pozostają w zanurzeniu.
W poprawkach do budżetu obronnego NDAA na rok fiskalny 2024, US Navy zaproponowała początkowo, aby nowy samolot rozpoczął służbę w 2027, później termin przesunięto na 2028. Na początek zostaną zamówione trzy samoloty do prób i testów, a później po 6 samolotów rocznie w ramach produkcji seryjnej.
NAVAIR prowadziło analizy w sprawie możliwości wykorzystania platformy C-130J-30 jako E-XX począwszy od 18 grudnia 2020. W związku z tym Lockheed Martin po raz pierwszy zaprezentowała koncepcję o nazwie EC-130J TACAMO na wystawie Sea Air Space, zorganizowanej przez stowarzyszenie Navy League w Waszyngtonie, 4-6 kwietnia 2022.
Koncepcja powstała we współpracy z biurem projektowym spółki Skunk Works, a także partnerami zewnętrznymi z Northrop Grumman, Raytheon Technologies, Crescent Systems oraz Long Wave. Zgodnie z wymogami otrzymał on holowane przewody z nadajnikami VLF oraz owiewki na górze i spodzie kadłuba, gdzie prawdopodobnie znajdą się anteny systemów łączności, a także prawdopodobnie dodatkowe zbiorniki paliwa. Również 4 kwietnia 2022 spółka Collins Aerospace ogłosiła, że została wskazana jako dostawca nadajników VLF.
Wcześniej planowano, że E-6B Mercury zostaną zastąpione przez wspólną platformę w ramach programu NEAT (National Executive Airborne Take), pozyskiwaną przez wojska lotnicze (US Air Force, USAF) wraz z następcami następcy floty samolotów dowodzenia E-4B NAOC (National Airborne Operations Center, zwane też Nigtwatch lub Doomsday Plane), oznaczonych jako SAOC (Survivable Airborne Operations Center), które ostatecznie dostarczy Sierra Nevada Corporation, a także specjalnego przeznaczenia C-32A Air Force Two. Później ze względów finansowych program rozdzielono.
Koszty programu E-XX na lata 2022-2028 oszacowano na 3,125 mld USD.