10 lutego br. 116. i 461. Skrzydło Kontroli Przestrzeni Powietrznej, wchodzące w skład Lotnictwo Gwardii Narodowej stanu Georgia, jako pierwsza jednostka amerykańskich wojsk lotniczych (US Air Force, USAF), wycofały z eksploatacji samolot dowodzenia polem walki Northrop Grumman E-8C Joint STARS (Surveillance Target Attack Radar System). Do wycofania pozostało jeszcze piętnaście samolotów tego typu – w bieżącym roku trzy, a pozostałe w 2023.
Lotnictwo Gwardii Narodowej stanu Georgia, jako pierwsza jednostka amerykańskich wojsk lotniczych, wycofała z eksploatacji samolot dowodzenia polem walki E-8C Joint STARS / Zdjęcia: Tech. Sgt. Jeffrey Rice i Tech. Sgt. Michelle Self, USAF
Samolot o numerze seryjnym 92-3289/GA i nazwie własnej The Rattler/Don’t tread on me, odleciał do składowiska 309. Grupy Utrzymywania i Konserwacji (309th Aerospace Maintenance and Regeneration Group, 309th AMARG) przy bazie lotniczej Davis-Monthan w Arizonie, gdzie zostanie zakonserwowany (Flota bombowców B-1B Lancer zredukowana).
Co ciekawe został on dostarczony siłom zbrojnym w marcu 1996 roku i trafił do bazy lotniczej Robins w Georgii (wcześniej, od 1968 latał jako samolot pasażerski w liniach Qantas, a jego przebudową zrealizowała spółka Grumman Melbourne Systems Division). Warto dodać, że egzemplarz ten jest pierwszym seryjnym E-8C, który został wycofany, natomiast egzemplarz testowy o nr seryjnym 90-0175/JS jest już składowany w AMARG od końca stycznia 2015.
W 2018 roku ówczesna sekretarz USAF Heather Wilson ogłosiła, że samoloty E-8C Joint STARS nie zostaną zmodernizowane. 21 grudnia 2021 r. szef sztabu USAF, gen. Charles Q. Brown, Jr. podpisał decyzję o rozpoczęciu wycofywania samolotów w roku fiskalnym 2022.
E-8C JSTARS to powietrzny system dowodzenia i kontroli mający możliwość prowadzenia obserwacji powierzchni ziemi, rozpoznania i wywiadu C2ISR (command and control, intelligence, surveillance, and reconnaissance) jest wspólnym projektem USAF, Gwardii Narodowej i wojsk lądowych (US Army) o znaczeniu strategicznym. Tylko po 11 Września, flota zrealizowała dotąd ponad 130 tys. godzin nalotu. Samoloty brały misjach bojowych w Bośni i Hercegowinie, Kosowie, Afganistanie, Iraku i wspierały wiele misji antynarkotykowych.
Głównym elementem systemu jest radar obserwacji powierzchni ziemi AN/APY-7, którego antena ścianowa o długości 7,3 m z elektronicznym sterowaniem wiązką została umieszczona w podczepionej pod kadłubem zmodyfikowanego samolotu Boeing 707-300 w owiewce o długości 12 m i szerokości 0,6 m. AN/APY-7 to rozwinięcie radaru AN/APY-3 w oparciu o technologię półprzewodnikową i działa w trybie stałego wskazywania celów (FTI), radaru z syntetyczną aperturą (SAR), obserwacji rozległego obszaru oraz rozpoznania i wskazywania ruchomych celów naziemnych (GMTI). Antena ma zakres 120 stopni w obie strony oraz zasięg instrumentalny 250 km. Podobnie jak w przypadku AN/APY-3, antena AN/APY-7 jest sterowana elektronicznie w azymucie za pomocą przesuwników fazowych oraz mechanicznie w elewacji za pomocą dwóch serwosilników. Radar może też śledzić niektóre nisko lecące statki powietrzne.
Funkcjonalnym następcą systemu JSTARS ma być przechodzący testy operacyjne rozproszony system dowodzenia polem walki ABMS (Advanced Battle Management System), który umożliwi zbieranie i dzielenie się informacjami pola walki w czasie rzeczywistym pomiędzy satelitami, samolotami, jednostkami naziemnymi i punktami dowodzenia. Poza tym będzie wspierany przez już wdrożone samoloty powietrznego terminalu komunikacyjnego pola walki E-11A BACN (Battlefield Airborne Communications Node), jednostki wsparcia Spectrum Warfare Group oraz dowodzenia i kontroli polem walki (Battle Management Command and Control) (Dodatkowe E-11A BACN dla USAF).
