We wtorek, 14 października 2025, urząd zamówień obronnych FMV (Försvarets materielverk) Ministerstwa Obrony Królestwa Szwecji poinformował o zawarciu umowy o wartości 2,676 mld SEK (1,034 mld zł) z rodzimą spółką Saab Defence and Security na kontynuację prac w programie koncepcyjnym samolotu bojowego nowej generacji KFS (Konceptprogram Framtida Stridsflygsystem) o kryptonimie Vägval. Partnerem strategicznym jest brytyjska międzynarodowa spółka GKN Aerospace, jak również inne podmioty przemysłowe.
Grafika: Saab Defence and Security
Rozszerzona umowa z Saabem obejmuje badania koncepcyjne, rozwój technologii i prace z nad budową lotnego demonstratora technologii, w ramach którego będzie można testować i weryfikować zakładane właściwości opracowywanej technologii. Prace projektowe nad tą umową potrwają do trzeciego kwartału 2026, natomiast prace demonstracyjne trwają do 2027 i będą obejmują pierwsze loty testowe. Poza wymienionymi podmiotami, Saab współpracuje także bezpośrednio ze szwedzkimi siłami zbrojnymi oraz Szwedzką Agencją Badań Obronnych (Totalförsvarets forskningsinstitut, FOI).
To rozszerzenie [umowy] zapewnia ciągłość prac rozwojowych i stanowi ważną część w opracowywaniu i weryfikacji technologii, która może stanowić podstawę przyszłych decyzji dotyczących zdolności szwedzkiego lotnictwa bojowego, mówi Carl-Fredrik Edström, szef obszaru biznesowego wyposażenia lotniczego i kosmicznego w FMV.
To zamówienie stanowi kolejny krok w naszej wspólnej podróży ku dostarczaniu innowacyjnych rozwiązań, które zaspokoją przyszłe potrzeby operacyjne szwedzkich sił zbrojnych i innych klientów – powiedział Lars Tossman, szef działu biznesowego Aeronautics w Saab Defence and Security.
Przypomnijmy, że umowa bazowa o nieujawnionej wartości w tej sprawie została zawarta 22 marca 2024. Co ciekawe, wcześniej 7 lutego tego samego roku pojawiły się fotografie testowanego w tunelu aerodynamicznym modelu w skali ponaddźwiękowego bezzałogowego statku latającego FCAS (Future Combat Air System). Jest to ciekawe, zwłaszcza że w ramach prac nad koncepcją KFS Vägval brany pod uwagę jest wariant zarówno załogowy jak i bezzałogowy.
Program KFS Vägval ma na celu stworzenie podstaw do podejmowania decyzji o tym, w jaki sposób szwedzki potencjał myśliwski powinien być zaopatrywany po 2040. Prace obejmują badania, rozwój technologii oraz demonstratory do testów na ziemi i w locie.
Dzięki współpracy ze szwedzkim przemysłem lotniczym wzmacniane są kompetencje krajowe i baza techniczna niezbędna do przyszłych prac rozwojowych.
Biorąc pod uwagę długie cykle rozwoju w dziedzinie lotnictwa bojowego, ważne jest, abyśmy już teraz zdobywali wiedzę, testowali technologię i przygotowywali przyszłe wybory dotyczące ścieżek, mówi Carl-Fredrik Edström.
W tym celu testowane są nowe technologie na obecnie wdrażanych samolotach wielozadaniowych. W czerwcu br. Saab informował o pierwszych lotach samolotu wielozadaniowego JAS 39E Gripen, wyposażonego w układ sterowania lotem Centaur niemieckiej spółki Helsing z Bawarii, opartego na algorytmach uczenia maszynowego (sztucznej inteligencji).
Obecnie, wojska lotnicze Królestwa Szwecji (Svenska flygvapnet) dysponują 71 jednomiejscowymi JAS 39C i 24 dwumiejscowymi JAS 39D (z 204 pierwotnie zamówionych, 32 wyleasingowano do Czech i Węgier), a także 3 najnowszymi JAS 39E do testów (z 60 zamówionych + 10 kolejnych w ramach opcji) – formalne przekazanie ma nastąpić już 20 października br.