28 kwietnia br. amerykańskie dowództwo NAVAIR (Naval Air Systems Command), w imieniu Departamentu Obrony USA, podpisało umowę o wartości 7 795 532 764 USD (32,374 mld zł) ze spółką Lockheed Martin Aeronautics (część Lockheed Martin) na produkcję 126 samolotów wielozadaniowych F-35 Lightning II z 17. partii produkcyjnej, obejmującej m.in. kolejne egzemplarze dla Polski.
Grafika: Lockheed Martin
Wśród 126 zakontraktowanych egzemplarzy, będzie 81 w wersji konwencjonalnego startu i lądowania (CTOL), czyli F-35A (w tym 43 dla USAF, 8 dla Finlandii, 7 dla Włoch, 6 dla Niderlandów, 6 dla Polski, 4 dla Japonii, 4 dla Belgii i 3 dla Danii), 26 w wersji krótkiego startu i pionowego lądowania (STOVL), czyli F-35B (w tym 15 dla USMC, 7 dla Wielkiej Brytanii, 2 dla Włoch i 2 dla Japonii) oraz 19 w wersji pokładowej, czyli F-35C (w tym 13 dla US Navy i 6 dla USMC). Ponadto, opcja do umowy obejmie wsparcie poddostawców komponentów do produkcji, oprogramowania oraz krytycznych elementów bezpieczeństwa.
Prace będą realizowane w Fort Worth w Teksasie (57%), El Segundo w Kalifornii (14%), Warton w Wielkiej Brytanii (9%), Cameri we Włoszech (4%), Orlando na Florydzie (4%), Nashua w New Hampshire (3%), Baltimore w Maryland (3%), San Diego w Kalifornii (2%), Nagoya w Japonii (2%) i w różnych lokalizacjach poza kontynentalnymi Stanami Zjednoczonymi (2%) z terminem do sierpnia 2026.
Jeśli chodzi o szczegóły finansowania powyższych prac, to 2 561 714 872 USD będzie pochodzić z funduszy USAF i 2 410 665 589 USD z funduszy US Navy na rok fiskalny 2023, 10 665 612 USD z funduszy USAF i 10 665 612 USD z funduszy US Navy z nadwyżek środków z roku fiskalnego 2021, 1 497 071 084 USD z funduszy programu FMS (Foreign Military Sales) oraz 1 300 749 995 USD z funduszy pozostałych uczestników programu poza Departamentem Obrony USA, z czego 21 331 224 USD wygaśnie z końcem bieżącego roku fiskalnego.
Przypomnijmy, że umowa na montaż końcowy pierwszych polskich F-35A Block 4 (z 32 zamówionych 31 stycznia 2020 o wartości 4,6 mld USD/17,9 mld zł), została zawarta 30 grudnia 2022 (w ramach 16. partii małoseryjnej). Z kolei 6 marca br. zamówiono dla nich silniki turbowentylatorowe Pratt & Whitney F135-PW-100.
12 kwietnia br. premier Mateusz Morawiecki odwiedził zakłady montażowe płatowca centralnego samolotów wielozadaniowych F-35 Lightning II spółki Lockheed Martin Aeronautics w Marietta w stanie Georgia, gdzie powstają pierwsze elementy polskich egzemplarzy. Polski premier złożył podpis na wyprodukowanej strukturze pierwszego polskiego F-35A, czyli wrędze kadłubowej (center fuselage wing assembly, CWA), która w dalszej kolejności trafi do zakładów montażu końcowego FACO (Final Assembly and Check-Out) w Fort Worth.
Wcześniej Departament Obrony zawierał umowy na produkcję komponentów potrzebnych do uruchomienia linii montażu końcowego obejmujących m.in. polskie samoloty: były to cztery umowy z 26 lipca 2021, 28 maja 2021, 30 grudnia 2020 i 28 września 2020.
Dostawy pierwszych 6 polskich samolotów F-35A Block 4 mają rozpocząć się w 2024, gdy trafią początkowo do bazy lotniczej Ebbing Gwardii Narodowej stanu Arkansas w Fort Smith. Tam piloci i członkowie członków personelu technicznego Sił Powietrznych RP rozpocznie szkolenie na nowy typ statku powietrznego.
Polscy piloci przejdą w Ebbing szkolenie do poziomu instruktora, dzięki czemu kolejni lotnicy będą szkoleni już w Polsce, w Zintegrowanym Centrum Szkoleniowym, gdzie znajdzie się osiem pełnych symulatorów misji. Łącznie zostanie wyszkolonych 24 pilotów i 90 członków personelu technicznego.
Przylot pierwszych egzemplarzy do Polski ma nastąpić na przełomie 2025 i 2026, po czym nastąpi skompletowanie pierwszej eskadry w 32. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Łasku. Druga eskadra zostanie skompletowana w 2030 w 21. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Świdwinie.
Lockheed Martin dostarczyła ponad 900 egzemplarzy seryjnych rodziny samolotów wielozadaniowych F-35 Lightning II do 10 państw oraz wyszkoleniu (24 kwietnia br.) 2000. pilota na ten typ.
Oprócz Polski, w ostatnich latach na zakup F-35 zdecydowały się również Belgia (34 egz. F-35A), Szwajcaria (36 egz. F-35A), Singapur (12 egz. F-35B), Finlandia (64 egz. F-35A), Kanada (88 egz. F-35A) i Niemcy (35 egz. F-35A). Wśród kolejnych państw, które zdecydowały się na zakup, ale czekają na zgody są Czechy (24. egz. F-35A) i Grecja (ok. 18-24 egz. F-35A), a ewentualny zakup rozważa Hiszpania (wg pierwotnych planów 45-50 F-35A i 12-15 F-35B). Swoje zamówienia zwiększają także dotychczasowi użytkownicy eksportowi: Japonia (kolejne 63 egz. F-35A i 42 egz. F-35B) i Korea Południowa (20 egz. F-35A i planowane jest 20 egz. F-35B). 11 kwietnia br. decyzję o zakupie F-35A w perspektywie po 2030 podjęła Rumunia.