Koniec służby brytyjskich E-3D Sentry AEW.Mk 1

5 sierpnia służba prasowa brytyjskich królewskich wojsk lotniczych (Royal Air Force, RAF) poinformowała, że dzień wcześniej do bazy lotniczej RAF Waddington w hrabstwie Lincolnshire powrócił z misji pk. Shader na Bliskim Wschodzie jeden z samolotów wczesnego ostrzegania i dowodzenia E-3D Sentry AEW.Mk 1. Była to ostatnia misja operacyjna tych samolotów w ciągu 30-letniej służby w RAF. Jeszcze w bieżącym roku ostatnie dwa egzemplarze zostaną one skreślone ze stanu (Eskadra RAF z Sentinel R.1 rozwiązana).

Jeden z brytyjskich samolotów wczesnego ostrzegania i dowodzenia E-3D Sentry AEW.Mk 1 powrócił z misji Shader na Bliskim Wschodzie, kończąc tym samym 30-letnią służbę tych samolotów w RAF

Samolot z 8. Eskadry RAF wykonał swoje ostatnie zadanie nad Irakiem i Syrią, wspierając międzynarodowe działania w ramach szerszej operacji Inherent Resolve przeciw dżihadystom Państwa Islamskiego (Daesz) 30 lipca. Był tam rozmieszczony od 2015, a miejscem stacjonowania była baza lotnicza RAF Akrotiri na Cyprze. W ostatnim czasie samolot wspierał też operację pk. Fortis lotniskowcowej grupy bojowej CSG21 z HMS Queen Elizabeth (R08) na czele w rejonie Syrii (Debiut bojowy Storm Shadow brytyjskich Typhoon, Lotniskowiec HMS Queen Elizabeth wyruszył na pierwszą misję operacyjną).

Samolot i jego załoga zostali powitani w swojej bazie macierzystej przez wicemarszałka lotnictwa Ala Marshalla pełniącego rolę Air Officer Commanding Number 1 Group oraz amerykańskiego gen. Thomasa Kunkela z USAF, przydzielonego do NATO Airborne Early Warning and Sea Control Force.

Sześć pierwszych samolotów E-3D Sentry AEW.Mk 1 zostało zamówionych u Boeinga przez ministerstwo obrony Wielkiej Brytanii w lutym 1987 (siódmy egzemplarz do szkolenia zamówiono w październiku tego samego roku). Wejście do służby pierwszego z nich nastąpiło w marcu 1991, a dostawy zakończono w 1993. Początkowo służyły w dwóch eskadrach RAF: 8. i 23., ale tą ostatnią rozwiązano w 2009. W tym właśnie roku wycofano pierwszy egzemplarz, który stał się magazynem części zamiennych dla pozostałych. W marcu 2019 wycofano dwa następne, później w styczniu i sierpniu 2020 skreślono następną parę. Obecnie pozostały dwa egzemplarze.

Ostatnie dwa brytyjskie E-3D Sentry AEW.Mk 1 zostaną skreślone ze stanu w bieżącym roku. Od 2023 ich zadania zaczną przejmować trzy zamówione E-7A Wedgetail / Zdjęcia: RAF

Zgodnie z wytycznymi przeglądu strategii obrony i bezpieczeństwa (Strategic Defence and Security Review, SDSR) z 2015 samoloty tego typu miały pozostać w służbie nawet do 2035, ale w marcu 2019 rząd zapowiedział zakup pięciu nowych samolotów: E-7A Wedgetail, których kadłuby dwóch pierwszych egzemplarzy miały pochodzić z rynku wtórnego. Powodem przyspieszonego wycofania były problemy z gotowością operacyjną samolotów, które kilkukrotnie były uziemiane. W tym samym czasie ogłoszono, że E-3D pozostaną w służbie do grudnia 2022 (E-7A Wedgetail dla RAF).

Jednakże w opublikowanym 16 marca br. dwuczęściowym, zintegrowanym przeglądzie polityki obronnej i zagranicznej (The Integrated Review of Security, Defence, Development and Foreign Policy) ogłoszono wycofanie E-3D w 2021, a zamówienie na Wedgetail zredukowano do trzech egzemplarzy. Lukę operacyjną pomiędzy wycofaniem E-3D, a wprowadzeniem ich następców w 2023 mają pomóc wypełnić sojusznicy z NATO (Radiostacje programowalne Leonardo dla natowskich AWACS, NATO modernizuje AWACS, NATO szuka następcy AWACS).

Co ciekawe, 30 czerwca br. jeden z brytyjskich E-3D został zakupiony za 15 mln USD (58,35 mln zł) przez amerykańskie Airborne Strategic Command, Control, and Communications Program Office. Zostanie dostarczony dla USAF do września br. i będzie służył do szkolenia załóg samolotów dowodzenia, łączności i retransmisji sygnałów radiowych E-6B Mercury.