Komisja Europejska ogłosiła zwycięzców pierwszego konkursu programu EDIRPA

W czwartek, 14 listopada 2024, Komisja Europejska ogłosiła zwycięzców pierwszego konkursu europejskiego programu wspólnych zakupów wojskowych EDIRPA (European Defence Industry Reinforcement through common Procurement Act). Zatwierdzono sfinansowanie pięciu projektów międzynarodowych w celu wsparcia bardziej skoordynowanych i wydajnych zamówień obronnych między państwami członkowskimi UE. Każdy z 5 wybranych projektów otrzyma 60 mln EUR, co stanowi łączną kwotę finansowania w wysokości 300 mln EUR.

Zdjęcie: Komisja Europejska

Z obszaru obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej zatwierdzono dofinansowanie dwóch projektów:

• MISTRAL – zakup zestawów przeciwlotniczych bardzo krótkiego zasięgu MBDA Mistral 3 przez Francję, Belgię, Cypr, Estonię, Hiszpanię, Węgry, Słowenię, Rumunię i Danię;
• JAMIE (Joint Air Missile Defence Initiative in Europe) – zakup zestawów przeciwlotniczych i przeciwrakietowych średniego zasięgu Diehl IRIS-T SLM przez Niemcy, Słowenię, Bułgarię, Austrię, Estonię i Łotwę.

Z obszaru nowoczesnych pojazdów opancerzonych zatwierdzono dofinansowanie jednego projektu:

• CAVS (Common Armored Vehicle System) – zakup kołowych transporterów opancerzonych Patria 6×6 przez Finlandię, Łotwę, Szwecję i Niemcy.

Z obszaru amunicji zatwierdzono dofinansowanie dwóch projektów:

• CPoA 155mm – zakup amunicji artyleryjskiej kal. 155 mm różnego typu przez Królestwo Niderlandów, Włochy, Polskę, Litwa, Chorwację i Danię;
• HE 155mm – zakup amunicji artyleryjskiej kal. 155 mm odłamkowo-burzącej przez Niemcy, Danię, Królestwo Niderlandów i Estonię.

Wśród beneficjentów zabrakło zgłoszonego przez Polskę wspólnego zakupu wraz z Litwą, Norwegią oraz Estonią przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Piorun. Inicjatywa rywalizowała z zakupem zestawów Mistral przez 9 innych państw.

Dzięki korzyściom skali wspólne zamówienia sprawią, że krytyczne zdolności obronne staną się bardziej przystępne cenowo dla sił zbrojnych państw członkowskich. Dzięki wspólnemu zamawianiu produktów siły zbrojne państw członkowskich poprawią interoperacyjność. Jaśniejsze perspektywy i większa przewidywalność, które wiążą się z większymi zamówieniami, wzmocnią przemysł europejski i umożliwią mu dostosowanie zdolności produkcyjnych do potrzeb obronnych Europy. Ogólnie rzecz biorąc, wspólne zamówienia wzmocnią gotowość obronną w państwach członkowskich UE – informuje KE.

Pięć wybranych projektów ma łączną wartość zamówień przekraczającą 11 mld EUR, co świadczy o dużym efekcie mnożnikowym finansowania UE. Konkurs EDIRPA o wartości 300 mln EUR zachęciła do zaangażowania ponad 36 razy większego, co świadczy o skuteczności programu w stymulowaniu znacznych inwestycji w obronność w całej UE.

Pięć wybranych projektów EDIRPA, dla wszystkich trzech obszarów, wejdzie teraz w fazę przygotowywania umowy o udzielenie dotacji, obejmującą szczegółową koordynację między Komisją a konsorcjami organów publicznych państw członkowskich.

Oprócz wybranych projektów złożono inne obiecujące wnioski. Zostały one dodane do listy rezerwowej, dzięki czemu można je zidentyfikować pod kątem potencjalnego przyszłego finansowania. Na przykład państwa członkowskie zaangażowane w te wnioski mogłyby starać się wspierać je finansowo poprzez przenoszenie niewykorzystanych środków UE przydzielonych im w ramach zarządzania dzielonego.

Istnieje zatem szansa, że zakup ppzr Piorun może zostać sfinansowany w ramach kolejnego konkursu.

W czerwcu br. Ministerstwo Obrony Narodowej informowało, że do programu EDIRPA zgłosiło nie tylko wspomniane Pioruny, ale także pojazdy minowania narzutowego Baobab-K i karabinki MSBS Grot (z portfolio Polskiej Grupy Zbrojeniowej) oraz Miniaturowe Bezzałogowe Systemy Powietrze FlyEye, Inteligentny System Kierowany do Rażenia Celów Warmate 1 i Bezzałogowy System Poszukiwawczo-Uderzeniowy Gladius (z portfolio Grupy WB).

Imponująca liczba uczestniczących państw członkowskich UE

W wybranych projektach EDIRPA uczestniczy 20 państw członkowskich, z których część po raz pierwszy zaangażuje się we wspólne projekty dotyczące zamówień w dziedzinie obronności. Odzwierciedla to rolę EDIRPA w zachęcaniu państw członkowskich do współpracy w celu wyeliminowania krytycznych luk w zdolnościach, w szczególności tych, które pogłębia transfer produktów obronnych na Ukrainę. Średnio sześć państw członkowskich uczestniczy w każdym projekcie – podwojenie minimalnego wymogu prawnego trzech państw członkowskich – wykazując zainteresowanie bardziej ujednoliconym europejskim podejściem do zamówień w dziedzinie obronności.

Wspieranie Ukrainy

Większość wybranych projektów obejmuje również zamówienia na produkty obronne przeznaczone dla Ukrainy, w tym systemy obrony powietrznej i przeciwrakietowej oraz amunicję, wzmacniające zdolności obronne tego kraju w kontekście trwającej rosyjskiej agresji.