26 stycznia br. Ministerstwo Obrony Królestwa Danii poinformowało o rekomendacji agencji zakupów obronnych FMI (Forsvarsministeriets Materiel- og Indkøbsstyrelse; występuje też pod angielskim akronimem DALO, Defence Acquisition and Logistics Organization) dotyczącej pozyskania haubic kołowych ATMOS 2000 (Autonomous Truck Mounted howitzer System) w miejsce przekazywanych Ukrainie dział CAESAR (CAmion Équipé d’un Système d’ARtillerie), a także wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych PULS (Precise & Universal Launching System) – obydwu systemów produkcji izraelskiej spółki Elbit Systems.
ATMOS 2000
FMI/DALO rozpoczęła negocjacje z izraelskim producentem uzbrojenia, a celem zamawiającego jest rozpoczęcie dostaw uzbrojenia w przeciągu roku od zawarcia odpowiedniej umowy. Ma to na celu wypełnienie luki sprzętowej królewskich wojskach lądowych (Hæren) po decyzji z 19 stycznia o przekazaniu wszystkich zamówionych we Francji w 2017 i 2019 kołowych haubic CAESAR kal. 155 mm/L52. Ma zostać zamówiona analogiczna liczba dział (Dania przekaże Ukrainie wszystkie swoje haubice CAESAR).
Według duńskiego Ministerstwa Obrony kontroferta Francji była bardziej atrakcyjna finansowo, ale spółka Nexter Systems, producent systemu CAESAR, stwierdziła, że nie dostarczy nowych dział w zakładanym harmonogramie. Tajemnicą poliszynela jest fakt, że Duńczycy nie są zadowoleni z systemu CAESAR, gdyż wariant który otrzymali wcześniej jest w konfiguracji prototypowej i cierpi na choroby wieku dziecięcego.
Argumentacja francuskiej spółki o tym, że CAESAR sprawdził się na polu walki w Ukrainie nie trafia do końca, gdyż siły zbrojne Ukrainy użytkują działa w innej konfiguracji. Rzecznik Nexter Systems dodał, że duńscy żołnierze są przeszkoleni do ich używania, a także są kompatybilni z duńskim skomputeryzowanym systemem zarządzania polem walki. Z tych powodów niewłaściwe byłoby kupowanie przez Danię izraelskiego systemu artylerii ATMOS, który nie spełnia żadnego z tych kryteriów.
Decyzja o wyborze ATMOS 2000 do kolejna w ostatnim czasie porażka producenta systemu CAESAR, po tym jak Kolumbia po ogłoszeniu negocjacji z Francją, szybko (w przeciągu kilku dni na początku br.) z nich zrezygnowała na rzecz właśnie izraelskich dział (CAESAR 6×6 MkII dla Kolumbii).
ATMOS 2000 trafi na uzbrojenie 1. Duńskiego Batalionu Artylerii (1. Danske Artilleriafdeling), podległego pod 1. Brygadę (1. Brigade). Co ciekawe, w jego skład wchodzi 15 moździerzy samobieżnych Cardom 10 kal. 120 mm, produkcji również Elbit Systems, zabudowane na podwoziu transportera opancerzonego MOWAG Piranha V (Duńskie Piranha V z Kongsberg Protector).
Pierwszy wariant haubicy ATMOS 2000 o 41-km zasięgu rażenia został opracowany przez spółkę Soltam Systems i zaprezentowany w 1999. Szybkostrzelność maksymalna ówczesnej wersji wynosiła 6 strzałów na minutę. System był testowany przez Siły Obronne Izraela pod koniec 2004. W październiku 2010 spółka została kupiona przez Elbit Systems. W lutym 2014 Elbit zaprezentował zmodernizowaną wersję z lufą o długości 39 kalibrów. W marcu 2019 Izrael zamówił działa w wersji z lufą o długości 52 kalibrów z półautomatycznym systemem ładowania (podobnie jak CAESAR), więc można zakładać, że również trafi ona do Danii (Izrael zamówił ATMOS 2000).
Wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa PULS / Zdjęcia: Elbit Systems
Sporym zaskoczeniem jest decyzja o równoległym pozyskaniu 8 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych PULS. O ile Dania w przeszłości dysponowała 12 amerykańskimi wyrzutniami M270A1 MLRS (Multiple Launch Rocket System), ale zostały one sprzedane do Finlandii w 2013 jako pojazdy do szkolenia obsług eks-niderlandzkich wyrzutni w tym kraju. Dotychczas nie planowano pozyskania ich następcy.
Według lokalnego dziennika Altinget, zakupy w Izraelu mogą kosztować podatników nawet 1,748 mld DKK (1,11 mld zł) za ATMOS 2000 oraz 942,7 mln DKK (596,47 mln zł) za PULS. Donosi on również, że już wiosną do Danii dotrze jedna wypożyczona haubica ATMOS 2000, która posłuży do szkolenia przyszłych obsług. Z kolei dostawy pierwszych 12 dział zostaną zrealizowane na początku 2024, a pozostałych 7 jesienią tego samego roku. W przypadku wyrzutni PULS – dostawy mają zostać zrealizowane już od czerwca 2023 do lutego 2024.
Warto odnotować, że system PULS może przenosić 122-mm pociski rakietowe Accular (18 jednocześnie) o zasięgu do 35 km, 160-mm pociski Accular (10 jednocześnie) o zasięgu do 40 km, 306-mm pociski EXTRA (4 jednocześnie) o zasięgu 150 km czy 370-mm pociski Predator Hawk (2 jednocześnie) o zasięgu 300 km. Dodajmy, że 2 grudnia ub. r. Elbit Systems i niemiecka spółka Krauss-Maffei Wegmann (KMW) nawiązały współpracę w zakresie opracowania wariantu EuroPULS, który zostanie zaoferowany w programie E-COLORSS (European COmmon LOng Range indirect Fire Support System) na następcę europejskich wyrzutni M270 MLRS (Europejski pocisk dla M270 MLRS).