Za dużą część nowości odpowiada kijowskie przedsiębiorstwo Ua.Rms wchodzące w skład Ukraińskiej Agencji Perspektywicznych Opracowań Naukowo-Technicznych (Ua.Rpa). Spółka zajmuje się głównie rozwojem i produkcją osłon balistycznych głowy i towarzyszących im akcesoriów.
Hełmy TOR
UaRms odpowiedzialna jest za całą linię hełmów przeznaczonych do różnych zastosowań, modelami przeznaczonymi dla piechoty są opracowane w 2015 hełmy TOR i TOR-D. Są one odpowiednikami modeli ACH i ACH High-Cut. W Polsce po raz pierwszy zaprezentowała je agencja Ua.Rpa w trakcie MSPO 2016 w Kielcach. Konstrukcja czerpu i budowa fasunku nawiązuje do rozwiązań znanych z amerykańskich modeli wytwarzanych przez przedsiębiorstwa Team Wendy i Boa Technology. Ukraińskie odpowiedniki wyposażenia wewnętrznego to zestaw poduszek typu Krona i mechanizm regulacji obwodu DISK (pokrętło umiejscowione na poduszce w okolicy podstawy czaszki).
Hełm TOR-D był prezentowany podczas parady wojskowej 26 sierpnia 2016 w Kijowie, z okazji 25. rocznicy odzyskania przez Ukrainę niepodległości. Osłony nosili na głowach strzelcy pokładowi jadący na wozach Dozor-B. Spadochroniarze testowali TOR-D podczas pomyślnie zakończonych skoków spadochronowych 8 lipca 2016 z polskimi spadochronami AD-95, AZ-95 i systemem Dedal.
Zaprojektowany przez Ua.Rms hełm wojskowy TOR z krótkim odcinkiem bocznej szyny i czołowym gniazdem montażowym
Seria hełmów TOR to flagowy produkt Ua.Rms, pierwszy raz w Polsce zaprezentowano je na kieleckich targach MSPO w 2016
Czołgowy TOR-BT
8 listopada, miesiąc po oficjalnej premierze hełmu czołgowego dla załóg ukraińskich wozów bojowych TOR-BT na XIV Międzynarodowej Wystawie Uzbrojenie i Bezpieczeństwo 2017 w Kijowie, przedsiębiorstwo UaRms zapowiedziało rozpoczęcie ich produkcji seryjnej. TOR-BT (Bronietankowy, pancerny) to indywidualna osłona balistyczna. Chroni głowę żołnierza przed uderzeniami o wyposażenie wewnętrzne w czasie ruchu pojazdu, przed pociskami pistoletowymi i odłamkami. Hełm zapewnia również łączność członkom załogi i pomiędzy pojazdami. Masa w pełni skompletowanego TOR-BT to 1,8 kg. Czerep pokryty jest odcinkami taśmy rzepowej służącymi do mocowania elementów identyfikacyjnych. Ujawnione modele hełmów polakierowano w kolorach piaskowym, szarym i zielonym.
TOR-BT zbudowany jest z trzech podstawowych elementów: czerepu balistycznego, miękkiego hełmofonu i zestawu fonicznego. Hełm w zależności od potrzeby można wykorzystywać z czerepem balistycznym lub bez. Obie części łączą się ze sobą za pomocą trzech zatrzasków oraz taśm z rzepami.
Czerep został wykonany z hybrydowego kompozytu aramidowego wzmocnionego polisiarczkiem fenylenu PPS z włóknami szklanymi. Jego odporność balistyczna jest wysoka, co potwierdza współczynnik V50 690-700 m/s dla standardowego odłamka FSP o masie 1,102 g (zgodnego z warunkami normy STANAG 2920), co przekłada się na odporność balistyczną na poziomie równym IIIA.
Miękki hełmofon wykonany został z siatkowej, oddychającej tkaniny z wbudowanymi w podłużne kanały piankowymi poduszkami. Hełmofon wpinany jest do wnętrza za pomocą rzepów na jego szczycie. Dodatkowo do mocowania służą trzy zewnętrzne odcinki taśm (dwa z boku na wysokości skroni i jeden z tyłu na środku pod krawędzią hełmu) z zatrzaskami przytwierdzonymi jednym końcem do czerepu.
Do boków hełmofonu zamontowano dwie słuchawki w wykonanej z tworzywa sztucznego obudowie, z prawą łączy się mikrofon na giętkim wysięgniku. Zestaw foniczny współpracuje z systemem komunikacji pojazdu poprzez aparaturę wewnętrznej łączności i przełączania typu AWZK. Zestaw słuchawkowy ma impedancję 6,8-9,2 oma dla 1 KHz, czułość 89-94 dB i częstotliwość rezonansową F0 11,2-16,8 KHz. Maksymalna moc wyjściowa to 3 W. Zestaw słuchawkowy zapewnia aktywną redukcję hałasu co najmniej 24 dB. Z kolei mikrofon ma czułość 61,44-66,56 dB i impedancję 150 omów. Zakres częstotliwości to 20-20 000 Hz.
TOR-D w pokrowcu maskującym. Spadochroniarze testowali te osłony głowy podczas pomyślnie zakończonych skoków spadochronowych z polskimi spadochronami AD-95, AZ-95 i systemem Dedal
Hełm TOR-BT dla załóg pojazdów. W seryjnym modelu poprawiono ukształtowanie tylnej krawędzi, ułatwiając odchylanie głowy do tyłu. Zwiększono komfort użytkowania poprzez zastąpienie podwójnej taśmy przytrzymującej hełm pod brodą, szerokim miękkim paskiem utrzymującym hełm pod szyją
Dodatkowe osłony ZBB
Ua.Rms wprowadziło do produkcji seryjnej boczne osłony balistyczne głowy ZBB Blok. Są oferowane w dwóch odmianach jako dodatkowa, mocowana na bocznych szynach ochrona dla użytkowników hełmu TOR-D. Osłaniają przed falą uderzeniową i dźwiękową oraz odłamkami.
UaRms oferuje osłony w dwóch wersjach: owalne w kształcie ZBB-O i płaskie ZBB-P. Pierwsze to profilowana płyta o wypukłym kształcie, odstająca od profilu hełmu. Konstrukcja umożliwia współpracę z aktywnymi ochronnikami słuchu i podhełmowymi środkami łączności. Osłona ZBB-P jest niskoprofilowa, przylegająca do głowy i uszu. Utrudnia wykorzystanie ochronników, ale komponuje się z linią hełmu i minimalizuje ryzyko zahaczenia o elementy otoczenia.
Osłony ZBB wykonano z tkaniny aramidowej metodą tłoczenia. Ich odporność balistyczna jest nieznacznie mniejsza od czerepu hełmu. Prędkość pocisku który może zatrzymać konstrukcja, dla hełmu TOR-D wynosi 688 m/s, natomiast dla ZBB jest to wartość 610-650 m/s. Metoda badania odporności balistycznej elementów dodatkowych hełmu, jak i samego czerepu jest zgodna z normą STANAG 2920 dla standardowego imitatora odłamka o masie 1,1 g typu 13/6723.
Osłony ZBB zaprojektowano w kształcie trapezoidalnych płaszczyzn z zaokrągleniami. Mają 160 mm długości, 140 mm szerokość i 40 mm głębokości. Powierzchnia pojedynczej osłony to 75 centymetrów kwadratowych. Masa kompletu osłon wraz z elementami montażowymi wynosi 320-380 g. Powierzchnia ZBB jest gładka, matowa i antyodblaskowa. Osłony zachowują swoje właściwości balistyczne w temperaturze od -50 do + 60 °C. Powierzchnia ochronna hełmu TOR-D o rozmiarze L z zamocowanymi osłonami ZBB wynosi 1260 cm².
Budowa i kształt płyt ZBB oraz sposób ich montażu w bocznych szynach hełmu wykorzystuje uproszczony pomysł Ops-Core stosowany w osłonach FAST Side Amor. Ukraińskie rozwiązanie jest prostsze. Zrezygnowano w nim z systemu szybkiego montażu za pomocą dźwigni na rzecz mocowania elementów na stałe przy pomocy wkrętów.
Powiększone osłony boczne ZBB-O umożliwiają swobodne użytkowanie aktywnych ochronników słuchu, zwiększają jednak ryzyko zaczepienia o elementy otoczenia
Osłony serii ZBB wykonano z tkaniny aramidowej metodą tłoczenia. Ich odporność balistyczna jest nieznacznie mniejsza od czerepu hełmu
Osłony ZBB-P nie wystają poza obrys hełmu, co zwiększa komfort użytkowania, współpracują jednak jedynie z dousznymi ochronnikami słuchu
Gogle Trevix
Ua.Rms rozwijając nowy projekt osłon głowy postanowiło zadbać również o wzrok użytkowników ich hełmów. Spółka mająca doświadczenie w produkcji indywidualnych osłon podjęła się rozwinięcia i produkcji gogli balistycznych Trevix wykorzystują swój park maszynowy w oparciu o własne rozwiązania. Pierwsza transza dostarczonych osłon oczu przeszła pomyślnie wszelkie próby odbiorcze. Ministerstwo Obrony Ukrainy odebrało już partię 10 tys. egzemplarzy modelu Trevix, czyli połowę zamówienia złożonego w lipcu 2017. Wcześniej gogle balistyczne dla sił zbrojnych Ukrainy sprowadzano z Niemiec, Francji, USA i Chin.
Trevix składają się z dwóch zasadniczych elementów: oprawki i trzech wymiennych szkieł (przezroczystego, żółtego i przyciemnianego). W komplecie jest ponadto miękki pokrowiec, ściereczka do czyszczeni i futerał. Cena gogli Trevix na rynku ukraińskim wynosi 1400 hrywien (190 zł, z wysyłką wzrasta do 230 zł). Oprawkę wykonano z elastycznego tworzywa, łatwo i szczelnie układającego się na twarzy. Wbudowany w szkielet oprawy system kanałów wentylacyjnych pomaga w ograniczeniu osadzania pary wodnej na szkłach, jednocześnie nie wpływając negatywnie na poziom ochrony oczu żołnierza przed pyłem i piaskiem.
Szkła wykonano z 3-mm płyt poliwęglanowych odpornych m.in. na złamania i odkształcenia mechaniczne. Nie zniekształcają obrazu widzenia i zabezpieczają wzrok przed promieniowaniem ultrafioletowym typu A i B. Komplet szkieł składa się z trzech łatwo wymiennych elementów: przezroczystych (służących do ochrony oczu w normalnych warunkach oświetlenia), żółtych (używanych podczas zamglenia i w razie konieczności poprawy kontrastu widzenia) i przyciemnianych (chroniących przed jaskrawym światłem słonecznym). Zostały pokryte specjalną powłoką ograniczającą osiadanie pary wodnej na ich powierzchni. Nakładanie powłoki, jako jedyna operacja w całym procesie produkcyjnym gogli Trevix, odbywa się w Wielkiej Brytanii
Odporność balistyczna gogli została sprawdzona w niemieckim laboratorium Beschussamt w bawarskim Mellrichstadt. Uzyskany w trakcie badań współczynnik V50 zgodnie z warunkami normy STANAG 2920 dla badanych szkieł przyjęto na poziomie równym 250 m/s, pomimo, że w trakcie testowych strzelań uzyskano wyniki na bezpiecznym poziomie 265,5-280,2 m/s.
Niski profil gogli ułatwia współpracę z hełmami TOR/TOR-D (w tym z wersją z czołową nakładką balistyczną, wzorowaną na modelu SLAAP Plate oferowaną przez amerykańskie przedsiębiorstwo Velocity Systems do hełmów typu FAST) i modelem TOR-BT dla czołgistów. Można ich bezproblemowo używać także z najnowszym kaskiem ochronnym UaRms, wykonanym z kompozytu hybrydowego poliamidowo-poliuretanowego. Geometria gogli nie przeszkadza w korzystaniu z urządzeń optoelektronicznych. Co ciekawe, szkła ukraińskiego modelu są wymienne z amerykańskimi systemu ESS.
Ministerstwo Obrony Ukrainy odebrało pierwszą partię 10 tys. gogli balistycznych Trevix, które wprowadzono do wyposażenia żołnierzy. Produkowane przez Ua.Rms gogle Trevix zaprojektowano m.in. biorąc pod uwagę współpracę z hełmami linii TOR, a także optoelektroniką noktowizyjną
Szkła pokrywane są specjalną powłoką ograniczającą osiadanie pary wodnej na ich powierzchni. Nakładanie powłoki, jako jedyna operacja w całym procesie produkcyjnym gogli Trevix, odbywa się w Wielkiej Brytanii
Strój maskujący IMK
Ukraińcy rozwijają także nowoczesne wyposażenie indywidualne żołnierza w ramach projektu Bojowy Komplet Specjalny (BSK). W jego skład wchodzi także Indywidualny Komplet Maskujący (IMK) przeznaczony dla snajperów sił zbrojnych. Twórcami ubioru są specjaliści z Głównego Departamentu Rozwoju i Wsparcia Materiałowego Sił Zbrojnych Ukrainy (GDRiWSZU). Ukraińskie ministerstwo obrony pozytywnie oceniło IMK, biorąc pod uwagę staranność wykonania, ergonomiczne rozmieszczenie elementów oraz możliwości maskujące. Obecnie projekt Departamentu oczekuje na finansowanie i zakup tego zestawu przez MON Ukrainy.
Podczas projektowania ubioru specjaliści z GDRiWSZU przeanalizowali wiele analogicznych modeli zestawów maskujących używanych przez snajperów z wielu jednostek na świecie. Krój i wygląd kompletu jest efektem, życzeń i spostrzeżeń ukraińskich strzelców, które wniesiono podczas spotkań i rozmów na etapie projektowania.
W założeniu krój IMK umożliwia swobodę ruchów i rozmywa sylwetkę żołnierza. Ubiór zaprojektowano jako zewnętrzną warstwę odzieży bojowej. W przeważającej części kostium pokryty jest siatką, która pozwala osadzenie na niej elementów roślinności. Rozmieszczenie i kształt kieszeni, otworów wentylacyjnych i elementów mocujących zostało zaprojektowane zgodnie z wymaganiami anatomicznymi i z zadaniami wykonywanymi przez snajperów. Mankiety rękawów są rozszerzone, ukrywają prawie całą dłoń. Moskitiera stanowiąca element kaptura chroni twarz strzelca przed owadami, maskuje rysy twarzy. Jednocześnie może być stosowana do rozmycia kształtu broni.
W konstrukcji spodni uwzględnione zostały otwory umożliwiające szybki dostęp do znajdującego się pod nimi wyposażenia i kieszeni munduru. Komplet został zaprojektowany z myślą o uniwersalności umożliwiając dostosowanie do sylwetki dowolnego żołnierza. Odrębnym elementem wyposażenia IMK jest peleryna wykonana aby stanowić jak najlżejszą i nie krępującą ruchów konstrukcję, ma być alternatywą dla pełnego kompletu w sytuacjach wymagających maskowania jedynie górnej części ciała.
Strój maskujący dla snajpera IMK wyposażono w siatkę, umożliwiającą pokrycie elementami otaczającej roślinności. Moskitierę ukryto w kapturze zabezpieczając przed rozwinięciem łatwo dostępnym guzikiem
Zdjęcia: Dariusz Borkowski, Ua.Rms, UMP, Ministerstwo Obrony Ukrainy
Artykuł pierwotnie opublikowany w MILMAG nr 1/2018