W środę, 3 stycznia, Ministerstwo Obrony Litwy podpisało porozumienie z Dowództwem Materiałowym i IT (COMMIT, Commando Materieel en IT; czyli dawną agencją zamówień wojskowych DMO; Defensie Materieel Organisatie) przy Ministerstwie Obrony Królestwa Niderlandów w sprawie pozyskania niesprecyzowanej liczby wielofunkcyjnych stacji radiolokacyjnych Ground Master 200 (GM200) w wersji kompaktowej MM/C (Multi-Mission Compact). Dostawcą będzie spółka Thales Nederland, niderlandzki oddział francuskiej grupy Thales.
Grafika: Thales Nederland
Umowa ma wartość 126,7 mln EUR (551,36 mln zł) i obejmuje również pakiet wsparcia logistycznego (dokumentację techniczną, szkolenia operatorów i personelu wsparcia technicznego, podstawowy pakiet części zamiennych, zestaw przyrządów specyficznych dla systemu i sprzęt testowy, a dostawy rozpoczną się w 2026. Użytkownikiem będą wojska lotnicze Litwy (Lietuvos karinės oro pajėgos, LK KOP).
Litewsko-niderlandzkie porozumienie na poziomie resortów obrony otwiera także drzwi do współpracy w zakresie wsparcia eksploatacji radarów wielozadaniowych przez podmioty litewskiego przemysłu obronnego w przyszłości.
Artyleryjski system radiolokacyjny, który kupuje Litwa, będzie znaczącym wzmocnieniem naszych zdolności artyleryjskich. System przeznaczony jest do obliczania pozycji ognia pośredniego sił wroga na podstawie trajektorii nadlatującego pocisku i umożliwia szybkie zlokalizowanie źródła ognia. Zakup ten stanowi istotne uzupełnienie obecnych możliwości – powiedział minister obrony Litwy Arvydas Anušauskas.
Pozyskanie i dostawa radarów wielozadaniowych Thales GM200 MM/C będzie kolejnym krokiem we wzmacnianiu potencjału artyleryjskiego Sił Zbrojnych Litwy. Co więcej, wspólne zamówienia dają wiele możliwości wzmocnionej współpracy z sojusznikami z NATO w zakresie pozyskiwania i wsparcia – dodał Sigitas Dzekunskas, dyrektor litewskiej agencji materiałów obronnych (Gynybos resursų agentura/Defence Material Agency).
Ta umowa międzyrządowa między Królestwem Niderlandów a Litwą ilustruje silną europejską współpracę w dziedzinie obronności. Jesteśmy dumni, że możemy być częścią tej współpracy pomiędzy krajami NATO, dla której nasze GM200 MM/C zwiększą bezpieczeństwo personelu wojskowego i aktywów o dużej wartości – podkreślił Gerben Edelijn, dyrektor generalny Thales Nederland.
GM200 MM/C, pracujący w paśmie S, może wykrywać cele w odległości do 250 km, na pułapie do ok. 24 400 m i śledzić je w odległości do 100 km. Spaletyzowany zestaw składa się podnoszonego masztu z anteną stacji radiolokacyjnej AESA 3D w technologii azotku galu (GaN). Całość może być transportowana na samochodzie ciężarowym, rozkładana do rozpoczęcia pracy w 15 minut, z czasem odszyfrowania wynoszącym 10 minut.
Produkcja GM200 rozpoczęła się w 2010 na zamówienie nieujawnionego wówczas odbiorcy eksportowego. Wariant MM/A został zaoferowany również Polsce podczas kieleckich targów MSPO 2017, w ramach wsparcia Programu Operacyjnego obrony powietrznej na przeciwlotniczy zestaw rakietowy krótkiego zasięgu Narew. Jak dotąd, Thales sprzedał ponad 60 radarów tego typu.
Warto zauważyć, że 20 czerwca 2023 Estonia zamówiła dwa radary Ground Master 403 Alpha (GM403α). Rodzina radarów AESA 3D dozoru przestrzeni powietrznej Ground Master obejmowała wcześniej warianty oznaczone jako GM60, GM200 i GM400, które zostały opracowane przez Thales Raytheon System (TRS). Stacje współdzielą ze sobą około 80% komponentów, gdyż są oparte na platformie SR3D (Dwa dalekosiężne radary Thales GM403α do Estonii).
Z kolei pełnowymiarowe radary GM200 MM/A (Multi-Mission All-in-one) miały trafić do Ukrainy, zgodnie z porozumieniem z 1 lutego 2023, w ramach systemu obrony powietrznej (Thales dostarczy Ukrainie system obrony powietrznej krótkiego zasięgu).
Co ciekawe, 8 września 2023 amerykańska spółka Lockheed Martin otrzymała zlecenie o wartości 52,6 mln USD na produkcję trzech mobilnych, trójwspółrzędnych stacji radiolokacyjnych AN/TPS-77 z anteną z aktywnym skanowaniem elektronicznym AESA (Active Electronically Scanned Array) dla Litwy. Radary te pracują w paśmie L i mają zasięg instrumentalny 460 km (Radary AN/TPS-77 dla Litwy).
Stacjonarna wersja amerykańskich radarów, czyli AN/FPS-117, jest na wyposażeniu czterech posterunków radiolokacyjnych w Kellavere, Degučiai, Antaveršis i Ceikiškės, z których pierwsze rozpoczęły dyżury na początku grudnia 2018, a pełną gotowość osiągnęły w 2019. Zastąpiły one zbudowane w czasach radzieckich odległościomierze radiolokacyjne P-35/37 i P-18 oraz wysokościomierze PRW-11. Stanowią część sieci radarów BALTNET (Baltic Air Surveillance Network) rozmieszczonych także w Łotwie i Estonii.
Litewskie wojska lotnicze dysponują również, zakupioną w 2004, mobilną wielofunkcyjną stacją radiolokacyjną TRML-4D, niemieckiej spółki Hensoldt. TRML-4D wyposażono również w antenę AESA, ale pracującą w paśmie C na falach centymetrowych. Jest w stanie wykrywać, śledzić i klasyfikować różne rodzaje celów powietrznych, ze szczególnym uwzględnieniem małych, szybkich i nisko latających i/lub pocisków manewrujących i samolotów, a także śmigłowców w zawisie. Zapewnia szybkie wykrywanie i śledzenie około 1500 celów w promieniu do 250 km.