10 grudnia br. Polska Agencja Kosmiczna POLSA poinformowała o zakończeniu negocjacji z amerykańską agencją kosmiczną NASA (National Aeronautics and Space Administration) w sprawie udziału polskich podmiotów sektora kosmicznego w przyszłych misjach Arcus i Gamow Explorer (NASA zleciła budowę stacji kosmicznej Starlab).
Polska Agencja Kosmiczna POLSA zakończyła negocjacje z NASA w sprawie udziału polskich podmiotów w misjach kosmicznych Arcus i Gamow Explorer / Zdjęcie: United Launch Alliance
Negocjacje dotyczące udziału polskich naukowców w tych przedsięwzięciach prowadziła Polska Agencja Kosmiczna POLSA. Wystrzelenie wybranej misji planowane jest na rok 2028. Udział Polski w każdej z misji przewiduje opracowanie i dostarczenie elementów instrumentów naukowych przez Centrum Badań Kosmicznych PAN we współpracy z polskim przemysłem.
Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej POLSA, Grzegorz Wrochna, powiedział:
Udało nam się zintegrować polski sektor kosmiczny i wspólnie przygotować ofertę dla NASA, która została przyjęta. Przed nami mnóstwo pracy, ale wyniki badań każdej z tych misji mogą przynieść przełomowe odkrycia dalekiego kosmosu.
Celem misji Arcus jest wystrzelenie teleskopu kosmicznego, który będzie prowadził obserwacje Wszechświata w zakresie promieniowania rentgenowskiego (X) za pomocą spektroskopu wysokiej rozdzielczości, które powstaje czasie najbardziej energetycznych zdarzeń w kosmosie. Efektem misji, dzięki zastosowaniu przepuszczalnych siatek dyfrakcyjnych, specjalnie przystosowanych do badania widma w paśmie rentgenowskim, ma być dostarczenie wysokiej rozdzielczości obserwacji gorącego gazu zgromadzonego w galaktykach, gromadach galaktyk oraz w bliskich otoczeniu czarnych dziur. Misja umożliwi polskim naukowcom udział w wysoce nowatorskich badaniach dotyczących rozkładu i ewolucji gorącej materii i jej składu chemicznego. Koordynatorem udziału naukowego Polski jest prof. dr hab. Agata Różańska z Centrum Astronomicznego Mikołaja Kopernika PAN.
Z kolei misja Gamow Explorer dostarczy unikalnych obserwacji najodleglejszych błysków gamma w tzw. epoce rejonizacji, co umożliwi badanie procesów formowania pierwszych gwiazd i galaktyk we wczesnym Wszechświecie. W pracach zespołu Gamow Explorer uczestniczą naukowcy z sześciu polskich uczelni i instytutów naukowych. Z inicjatywą włączenia Polski do misji Gamow Explorer wystąpił prof. Krzysztof Górski z Jet Propulsion Laboratory (JPL) i Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Koordynatorami udziału naukowego Polski są prof. Włodzimierz Kluźniak i dr hab. Krzysztof Nalewajko z Centrum Astronomicznego Mikołaja Kopernika PAN.
Wyniki pierwszej fazy naboru będą znane w drugiej połowie 2022.
Warto dodać, że 26 października br. podczas 72. Międzynarodowego Kongresu Astronautycznego (International Astronautical Congress, IAC) w Dubaju w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, prezes Wrochna w obecności zastępcy administratora agencji NASA Pameli A. Melroy podpisał porozumienie Artemis (Artemis Accords). Umożliwi to Polsce możliwość udziału w wielostronnych programach NASA, dotyczących eksploracji Księżyca, Marsa, komet oraz asteroid do celów pokojowych (Polska podpisała porozumienie Artemis).